The Relation on a First-name Basis in the Light of Corpus Data

Kawamoto, Yumeko

doi:https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.35.17

Download

Title: The Relation on a First-name Basis in the Light of Corpus Data

Abstract:

The article presents an analysis of corpus texts describing the relation on a first-name basis in Polish society. The research is based on over 600 texts with the phrases na ty and per ty (eng. on a first-name basis) taken from the linguistic corpus of Polish. Such texts allow the author to illustrate the general frame of the relation on a first-name basis. The analysis has shown that the interlocutors in this type of relation share one or more bonds of the following kinds: a bond for benefits, a bond for ease of communication, and an emotional bond. The bond for benefits connects interlocutors in order to achieve a common goal, which can sometimes be observed as a relation on a first-name basis among politicians. Some texts have shown that people decide to switch to a first-name basis to simplify their interaction. The emotional bond, which also connects people addressing each other on a first-name basis, may be related to family groups or a long- term relation between interlocutors. Transition to a first-name basis can be treated as an act confirming the existence of one or more of the above-mentioned bonds, which does not always mean permission to cross the border of privacy. The results of the analysis have also shown that social markers such as age, hierarchy, and gender may cause uncomfortable feeling when switching to a first-name basis. The elements indicated by this analysis provide an important perspective for further research.

References:

Brown, R., i A. Gilman. 1960. „The Pronouns of Power and Solidarity”. W Style in Language, red. T.A. Se-beok. Cambridge: MIT Press, 253–276.
Grybosiowa, A. 2002. „Nowe sytuacje – nowe zachowania grzecznościowe”. Poradnik Językowy2: 3–8.
Handke, K. 2021. Socjologia języka, wyd. 1 (2. dodruk). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hudson, R.A. 1991. Sociolinguistics, wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press.
Huszcza, R. 1980. „O gramatyce grzeczności”. Pamiętnik Literacki 71 (1): 175–186.
Huszcza, R. 1996. Honoryfikatywność. Gramatyka, pragmatyka, typologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Huszcza, R. 2000. „Jeszcze o honoryfikatywności polskich zaimków osobowych”. Poradnik Językowy6: 21–30.
Jabłoński, A. 2017. „Wewnątrz i na zewnątrz kultury. Komu potrzebna jest «grzeczność»?”. Tertium Lin-guistic Journal 2 (1): 129–141.
Kotikowa, W. 2002. „Formy adresatywne we współczesnym języku rosyjskim, polskim i w amerykańskim wariancie języka angielskiego. Charakterystyka socjolingwistyczna”. Poradnik Językowy 1: 43–51. Łaziński, M. 2006. O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Marcjanik, M. 1997. Polska grzeczność językowa. Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kocha-nowskiego.
Marcjanik, M. 2006. „ABC grzeczności językowej”. W Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Marcjanik, M. 2007. Grzeczność w komunikacji językowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Marcjanik, M. 2014. Słownik językowego savoir-vivre’u. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu War-szawskiego.
Marcjanik, M. 2015. „Współczesna etykieta językowa – zmierzch wartości?”. Studia Medioznawcze4 (63): 115–119.
Markowski, A. 2018. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, wyd. 2. Warszawa: Wy-dawnictwo Naukowe PWN.
Narodowy Korpus Języka Polskiego. http://www.nkjp.uni.lodz.pl/ (9 marca 2021).Nowakowska, M. 2011. „Podstawy etykiety językowej w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego jako obcego”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców18: 201–209.
Ożóg, K. 2001. Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku. Wybrane zagadnienia. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”.
Ożóg, K. 2018. „Słowa dobre i słowa złe w komunikacji między Tobą a mną”. W W obliczu emocji, red. A. Myszka, i K. Bieńkowska. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 15–30 (Głos – Język – Komunikacja, t. 5).
Pisarkowa, K. 1979. „Jak się tytułujemy i zwracamy do drugich”. Język Polski 1: 5–17.