Weakening and structural temper. A new approach to the interpretation of results of physico-chemical tests on Medieval pottery pastes

Rzeźnik, Paweł; Stoksik, Henryk

doi:0066-5924

Planned object

Title: Weakening and structural temper. A new approach to the interpretation of results of physico-chemical tests on Medieval pottery pastes

Abstract:

The archaeological literature on the technology of ancient ceramics abounds in statements which express the conviction that various non-plastic materials added to the clay were used mostly to increase the mechanical durability of the pottery. Integrated physico-chemical analyses and archaeological studies of Medieval ceramics discovered in Silesia, found to contain materials like graphite or grog, have proved this to be a simplified viewpoint. According to the new approach, such non-plastic additions to the clay were aimed mostly at enhancing the workability of the mass and improving its structural qualities. In this way it was possible to obtain fabrics suitable for moulding big-sized thick-walled vessels and for wheel-throwing thin-walled ceramics. This discovery has resolved a question archaeologists have wrestled with for decades, namely, why Moravian potters were so inclined to use recipes containing graphite and how they managed to form amazingly big vessels, a rarity in Central European pottery of their time

References:

Bolewski, A., M. Budkiewicz and P. Wyszomirski 1991. Surowce ceramiczne. Warszawa
Buko, A. 1990. Ceramika wczesnopolska. Wprowadzenie do badań. Wrocław
Dzieduszycki, W. 1979. Wczesnośredniowieczne importy ceramiczne z Kruszwicy. Slavia Antiqua 25(1978): 63–97
Dzieduszycki, W. 1982. Wczesnomiejska ceramika kruszwicka w okresie od 2 połowy X w. do połowy XIV w. Wrocław
Goš, V. 1977. Slovanská keramika 10.–13. stol. na severní Moravě. Vlastivědný Věstník Moravský 29: 291–303
Goš V. and J. Karel 1979. Slovanské a středověké zásobnice severní Moravy. Archeologické Rozhledy 31: 163–75
Goš, V., J. Novák and J. Karel 1985. Počátky osídlení Rýmařova. Památky Archeologické 76: 184–227
Hołubowicz, W. 1956. Opole w wiekach X–XII. Katowice
Kaźmierczyk, J. 1970. Wrocław lewobrzeżny we wczesnym średniowieczu. Pt. II. Wrocław
Kociszewski, L. and J. Kruppé 1973. Badania fizykochemiczne ceramiki warszawskiej XIV–XVII wieku. Wrocław
Kruppé, J. 1981. Garncarstwo późnośredniowieczne w Polsce. Wrocław
Kubica-Kabacińska, E. 2000. Podkrakowska ceramika „biała” w świetle nowszych badań. Sprawozdania Archeologiczne 52: 405–18
Kurnatowska, Z. 1973. Główne momenty w rozwoju wczesnośredniowiecznego garncarstwa polskiego. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 21: 435–47
Lodowski, J. 1966. Uwagi o wczesnośredniowiecznej ceramice grafitowej z terenu Śląska. Silesia Antiqua 8: 110–32
Lodowski, J. 1979. Zagadnienie wczesnośredniowiecznej ceramiki grafitowej w Polsce w świetle materiałów z Opola-Ostrówka. In Kształtowanie się kultury wczesnopolskiej na Opolszczyźnie, 92–104. Opole
Łosiński, W. 1972. Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII–X/XI w.). Wrocław
Niegoda, J. 1999. Naczynia ceramiczne. In Ze studiów nad życiem codziennym w średniowiecznym mieście. Parcele przy ulicy Więziennej 10–11 we Wrocławiu, C. Buśko, J. Piekalski (eds), 157–82. Wrocław
Niegoda, J. and J. Piekalski 1997. Późnośredniowieczna ceramika wrocławska z działki mieszczańskiej przy ul. Igielnej 8. Studia Archeologiczne 29: 169–191
Parczewski, M. 1982. Płaskowyż Głubczycki we wczesnym średniowieczu. Warszawa
Pawlikowski, M. 2000. Wyniki badań mineralogicznych ceramiki „białej” ze stanowisk w Krakowie-Nowej Hucie. Sprawozdania Archeologiczne 52: 419–31
Poláček, L. 1998. Graphittonkeramik aus Mikulčice, In Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuropa. Naturwissenschaftliche Keramikuntersuchungen, L. Poláček (ed.), 127–97. Internationale Tagungen in Mikulčice. IV. Brno
Poláček, L. 1999. Raná grafitová keramika a otázka osídlení Mikulčic v 10. století, Archeologické Rozhledy 51: 740–59
Rzeźnik, P. 1998a. Materiały ceramiczne. In Kompleksowe archeologiczno-architektoniczne badania wykopaliskowe w kwartale zabudowy ograniczonym ulicami Kazimierza Wielkiego – Szewską – Ofiar Oświęcimskich – Łaciarską na Starym Mieście we Wrocławiu. Silesia Antiqua 39: 221–38
Poláček, L. 1998b. Przemiany wytwórczości garncarskiej średniowiecznego Wrocławia w czasie wielkiej reformy miejskiej. In Kultura średniowiecznego Śląska i Czech. „Rewolucja XIII wieku”, K. Wachowski (ed.), 121–53. Wrocław
Rzeźnik, P. and H. Stoksik 2004a. Ceramika grafitowa z Raciborza (XII–XIII w.) w świetle pierwszych analiz specjalistycznych. In Początki i rozwój miast Górnego Śląska. Studia interdyscyplinarne, 171–86. Gliwice
Rzeźnik, P. and H. Stoksik 2004b. Silesian graphittonkeramik of the 12th–13th centuries in the light of specialist analyses of vessels from Racibórz. Archeologické Rozhledy 56: 321–42
Scharrer-Liška, G. 2003. Die entwicklung Hochmittelalterlicher Vorratsgefässe aus Grafitkeramik im Gebiet des heutigen Ostösterreichs und der angrenzenden Gebiete. Beitäge zur Mittelalterarchäologie Österreichs, Beiheft 6/2003: 45–60
Scheufler, V. 1972. Lidové hrnčiřstvi v českých zemích, Praha
Stoksik, H. 2005. Początki stosowania ,,palonki” w średniowiecznych recepturach masy garncarskiej. Szkło i Ceramika 5: 36–41
Stoksik, H. 2006. Średniowieczne receptury masy garncarskiej na podstawie analiz specjalistycznych ceramiki stalowoszarej i kremowej ze Starego Miasta we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 48: 307–18
Stoksik, H. 2007. Technologia warsztatu ceramicznego średniowiecznego Śląska w świetle badań specjalistycznych i eksperymentalnych. Wrocław
Stoksik, H. and P. Rzeźnik 2003. Naczynia ceramiczne z wczesnośredniowiecznej pracowni we Wrocławiu w świetle wyników badań fizykochemicznych. Szkło i Ceramika 4: 30–4
Sulkowska-Tuszyńska, K.1997. Średniowieczne naczynia ceramiczne z klasztoru norbertanek w Strzelnie. Toruń
Szwed, R. 2003. Zespół ceramiki naczyniowej z połowy XV wieku z ulicy Biskupiej we Wrocławiu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 45: 303–7
Wirska-Parachoniak, M. 1972. Wybrane zagadnienia z historii ceramiki. Kraków
Wirska-Parachoniak, M. 1980. Produkcja ceramiczna Celtów na terenach Polski południowej. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 6: 29–158
Zamelska, K. 1998. Graphitkeramik in Polen – Chronologie und Verbreitung. In Frühmittelalterliche Graphittonkeramik in Mitteleuropa. Naturwissenschaftliche Keramikuntersuchungen, L. Poláček (ed.), 33–6. Internationale Tagungen in Mikulčice. IV. Brno