Publisher:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Kraków

Description:

il. ; 24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Bambrzy to imigranci z Górnej Frankonii, którzy ponad 300 lat temu osiedlili się w podpoznańskich wsiach. Na początku XX w. zostały one włączone do miasta i stały się jego dzielnicami, lecz tożsamość potomków osadników, ich poczucie kulturowej odrębności pozostały silnie powiązane z wiejskimi korzeniami przodków. Od lat 90. XX wieku liderzy Towarzystwa Bambrów Poznańskich, stowarzyszenia skupiającego Bambrów, podejmują szereg działań, by skonsolidować tę grupę, zachować jej dziedzictwo i szeroko je popularyzować. Ich odwoływanie się do ludowych elementów kultury okazuje się skutecznym sposobem osiągania tych celów. Na przykładzie poznańskich Bambrów chciałabym się zatem przyjrzeć zjawisku wykorzystania „elementów typu ludowego” w strategii przetrwania małych grup etnokulturowych. Artykuł powstał w oparciu o badania własne – jakościowe – wywiady i obserwacje. Odwołałam się także do doświadczeń ze współpracy między Towarzystwem Bambrów Poznańskich i Muzeum Bambrów Poznańskich a Pracownią Etnologii IAE PAN, podjętej w latach 90. XX w. i trwającej do dziś.

References:

Assman A. 2013. Między historią i pamięcią. Antologia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323514497
Brzezińska A. W. 2009. Kultura regionu – tradycja czy kreacja? [W:] A. W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska-Nowak (red.), Edukacja kulturowa: przestrzeń-kultura-przekaz. Wrocław: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania „Edukacja”, 35-46.
Bystroń J. S., Dynowski W. 1948. Kultura ludowa i ludoznawstwo w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Halamska M. 2011. Wiejskość jako kategoria socjologiczna. Wieś i Rolnictwo 1: 37-55.
Karpińska E. 2014. Jak to z produktem regionalnym bywa, czyli o głodzie tradycji we współczesnym świecie. [W:] K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara (red.), Głód. Skojarzenia, metafory, refleksje… Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 291-304.
Kirshenblatt-Gimblett B. 1989. Objects of Memory: Material Culture as Life Review. [In:] E. Oring, Folk Groups and Folklore Genres: A. Reader, Logan. Utah: Utah State University Press, 329-338. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt46nxcv.35
Klekot E. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 66-69.
Kocój E. 2019. Między mainstreamem a undergroundem. Dziedzictwo regionalne w kulturze europejskiej – odkrywanie znaczeń. [W:] E. Kocój, T. Kosiek, J. Szulborska-Łukaszewicz (red.), Dziedzictwo kulturowe w regionach europejskich. Odkrywanie, ochrona i (re)interpretacja. Kraków: Wydawnictwo UJ, 19-3.
Kolberg O.1963. Dzieła Wszystkie. Wielkie Księstwo Poznańskie cz. 1., J. Krzyżanowski (red.). Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga;
Kopczyńska-Jaworska B. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 63-65.
Królikowska A. M. 2014. Elementy „ludowe” w religijności współczesnej? Opuscula Sociologica 4: 5-16.
Liberska A. 2013. Z szuflady i strychu na wystawę: pamiątki rodzinne w roli eksponatów muzealnych. Rocznik Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu 4: 99-109.
Macdonald S. 2021. Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.
Malewska-Szałygin E. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 69-70.
Najder Z. 2011, Węzły europejskiej pamięci. [W:] Szkice i eseje na dwudziestolecie Międzynarodowego Centrum Kultury. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 220-229.
Nowak J. 2011. Społeczne reguły pamiętania. Antropologia pamięci zbiorowej. Kraków: Nomos.
Paradowska M. 2011. Spuścizna prof. Marii Paradowskiej. Archiwum w Warszawie, Oddział w Poznaniu. sygn. P.III-151.
Paradowska M. 2010. Muzeum Bambrów Poznańskich. Poznań: Muzeum Bambrów Poznańskich.
Paradowska M. 2009. Bambrzy w Starołęce, Minikowie i Czapurach. Kronika Miasta Poznania 4: 50–61.
Paradowska M. 2004. Bambrzy w Dębcu. Kronika Miasta Poznania 1: 61–78.
Paradowska M. 2003. O historii Bambrów inaczej. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska M. 2002a (2008). Poznań. Zabytki bamberskie. Przewodnik. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Paradowska M. 2002b. Poznań. Bamberger Spuren. Stadtführer. Poznań: Wydawnictwo Miejskie.
Parker C. 2008. Współczesna religia ludowa. Złożony obiekt badań dla socjologów. [W:] P. Sztompka, M. Bogunia-Borowska (red.), Socjologia codzienności. Kraków: Wydawnictwo Znak, 812–825.
Portal internetowy Pomnik Starego Marycha. Kim był Stary Marych? - Poznańskie klimaty (poznanskieklimaty.pl), dostęp 10.08.2022 r.
Posern Zieliński A. 2019. Tożsamość zagrożona i odbudowana. Specyfika małych grup etnokulturowych. [W:] A. W. Brzezińska, A. Szczepaniak-Kroll, A. Szymoszyn (red.), 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski.
Warszawa-Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 15-41.
Posern-Zieliński A. 1983. Tradycja a etniczność. Przemiany kultury Polonii amerykańskiej. Wrocław: Ossolineum.
Schmidt P. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki, wyd. 73-76.
Sokolewicz Z. 2014. Wypowiedź sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 71-72.
Stomma L. 2002. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Łódź: Wydawnictwo Piotr Dopierała.
Szczepaniak-Kroll A. 2019. Bamberska rodzina Muthów - między wsią a miastem. 1788-1978. Kronika Miasta Poznania pt. Bambrzy 2: 205-228
Szczepaniak-Kroll A., Szymoszyn A. 2019. Profesor Maria Paradowska i jej zasługi dla poznańskich Bambrów. Wspomnienia pracowników Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. Kronika Miasta Poznania pt. Bambrzy 2: 274-288.
Szczepaniak-Kroll A. 2018. Poznańscy Bambrzy, czyli jak zachować tożsamość przez 300 lat? Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym 45/2: 61-84. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2018.019
Szczepaniak-Kroll A. 2010. Tożsamość poznańskich rodzin pochodzenia niemieckiego. Losy Bajerleinów i Dittrichów (XVIII-XX w.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Szczepaniak-Kroll A. 2008. Z Bambergu na Winiary. Historia Rodziny Bajerleinów. Kronika Miasta Poznania pt. Winiary 4: 76-98.
Szczepaniak-Kroll A. 2001. The Koller Family of Poznań. Ethnologia Polona 22: 117-131.
Sztompka P. 2002. Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Wołk A. 2014. Zderzenie kultury miejskiej i wiejskiej. Zeszyt Naukowy Międzynarodowego Centrum Dialogu Międzykulturowego i Międzyreligijnego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, 1: 90-97.
Zadrożyńska-Barącz A. 2014. Wypowiedź w sondzie internetowej dotyczącej kultury ludowej. [W:] B. Fatyga, R. Michalski, Kultura ludowa. Teorie - praktyki – polityki. Warszawa: MKiDN, Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (ISNS UW), 61-63.

Relation:

Journal of Urban Ethnology

Volume:

21

Start page:

45

End page:

65

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:240880 ; 1429-0618 ; e-ISSN 2719-6526 ; doi:10.23858/JUE21.2023.003

Source:

IAiE PAN, sygn. P 714 ; IAiE PAN, sygn. P 1505 ; click here to follow the link

Language:

pol

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Access:

Otwarty