Inny tytuł:

Przegląd Geograficzny T. 91 z. 4 (2019)

Wydawca:

IGiPZ PAN

Miejsce wydania:

Warszawa

Opis:

24 cm

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

Obecny podział administracyjny Polski opiera się w znacznym stopniu o granice narzucone, które dzielą niegdyś spójne regiony. Nowe jednostki administracyjne cechują się znacznym brakiem spójności z ich zasięgiem przestrzennym. W świadomości społecznej nadal funkcjonują jednak granice reliktowe będące wypadkową uwarunkowań historycznych. Problem badawczy wynika z dychotomii między nazwami (toponimią) nadanymi województwom wskutek reformy administracyjnej z roku 1999 a nazwami regionów historycznych. Artykuł przedstawia wybrane wyniki badań empirycznych przeprowadzonych z zastosowaniem kwestionariusza ankiety wśród mieszkańców 71 gmin północno-wschodniej Polski. Nadrzędnym celem pracy było zbadanie wpływu ostatniej reformy administracyjnej na tożsamość regionalną badanej społeczności, ze szczególnym uwzględnieniem Podlasia jako regionu przygranicznego o dużym stopniu zróżnicowania językowego, kulturowego i wyznaniowego. Określono poziom identyfikowania się ankietowanych z różnymi szczeblami i kategoriami podziału przestrzennego. Respondenci silniej identyfikują się z poziomem krajowym (narodowym) i lokalnym (małe ojczyzny) niż z regionalnym, który stanowi dopiero trzeci szczebel w hierarchii poczucia tożsamości z danym obszarem. Tożsamość regionalna ludności zamieszkującej badany obszar budowana jest przede wszystkim w oparciu o współczesne granice regionów administracyjnych.

Bibliografia:

Bałtromiuk A., 2003, Obszary wiejskie województwa podlaskiego w perspektywie integracji z UE, [w:] A.F. Bocian (red.), Podlasie granicą Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok s. 115-130.
Barwiński M., 2004, Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Bocian A.F. (red.), 2003, Podlasie granicą Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Bocian A.F. (red.), 2004, Podlasie - wizja rozwoju, Fundacja Promocji Rozwoju Podlasia, Białystok.
Bocian A.F. (red.), 2005, Podlasie a procesy integracji, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Bocian A.F. (red.), 2008, Podlasie - dwie dekady transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
Bocian A.F., 2003, Podlasie - nowe możliwości i szanse, [w:] A.F. Bocian (red.), Podlasie granicą Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 18-31.
Bocian A.F., Perło D., Piątkowski P. (red.), 2016, Podlasie - wizje przemian i rozwoju, Fundacja Promocji Rozwoju Podlasia, Białystok.
Bokszański Z., 1989, Tożsamość, interakcja, grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie teorii socjologicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Bokszański Z., 2005, Tożsamości zbiorowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Chojnicki Z., 1996, Region w ujęciu geograficzno-systemowym, [w:] T. Czyż (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 7-43.
Ciechocińska M. (red.), 1997, Podlasie w warunkach transformacji systemowej lat 90. Polsko-Białoruskie seminarium naukowe pt.,, Miasta przygraniczne Polski i Białorusi w warunkach liberalizacji i rozwoju demokracji", Polskie Towarzystwo Geograficzne, Komisja Zastosowań Geografii, Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna w Siedlcach, Siedlce.
Czemiel-Grzybowska W., 2006, Wpływ funduszy przedakcesyjnych na funkcjonowanie małych i średnich przedsiębiorstw w regionie podlaski, Rozprawy Naukowe Seria I, 4, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
Dziekanowska M., 2015, Poczucie tożsamości regionalnej mieszkańców Lubelszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Erikson E., 1974, Identity. Youth and Crisis, Faber & Faber, London.
Geiss I., 1996, Lud, terytorium, naród, państwo, [w:] M. Wojciechowski, R. Schattkowsky (red.), Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschodniej w XVI-XX wieku. Społeczeństwo - gospodarka - polityka, UMK, Toruń, s. 23-49.
Giddens A., 1985, The Nation-state and Violence, Polity Press, Cambridge.
Giddens A., 2005, Socjologia, PWN, Warszawa.
Gloger Z., 1918, Opis historyczny Podlasia i ziemi Chełmskiej, [w:] W obronie ziemi. Z przedmową Zygmunta Chrzanowskiego. Z dwiema mapami, Skład Główny w Biurze Pracy Społecznej, Warszawa, s. 7-18.
Hartshorne R., 1936, Suggestions on the terminology of political boundaries, Annals of the Association of American Geographers, 22.
Hryniewicz J., Potrykowska A. (red.), 2017, Sytuacja demograficzna Podlasia jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
Huntington S., 1998, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Muza SA, Warszawa.
Jabłonowski A., 1910, Podlasie, cz. 3, [w:] Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym, tom VI, [w:] Źródła dziejowe, 17, Gebethner i Wolff, Warszawa, s. 257-258.
Jordan T.G., 1978, Perceptual regions in Texas, Geographic Review, 68, 3, s. 293-307. https://doi.org/10.2307/215048
Kaczmarek J., 1980, Na Podlasiu. Gawędy krajoznawcze, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Kaliński T., Kicki M. (red.), 2011, Warmia, Mazury, Podlasie, Północne Mazowsze, Carta Blanca Grupa Wydawnicza PWN, Warszawa.
Knight D.B., 1982, Identity and Territory: Geographical Perspectives on Nationalism and Regionalism, Annals of the Association of American Geographers, 72, 4, s. 514-531. https://doi.org/10.1111/j.1467-8306.1982.tb01842.x
Kołodziejski J., 1991, Podział terytorialny (administracyjny) kraju jako problem organizacji przestrzennej społeczeństwa, gospodarki i państwa, [w:] Koncepcje regionalnej organizacji kraju, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 156, s. 7-34.
Komornicki T., 2010, Rola wymiany towarowej ze wschodnimi sąsiadami Polski w gospodarce lokalnej, Prace Komisji Geografii Przemysłu, 15, Warszawa-Kraków, s. 105-116.
Łukowski W., 2002, Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Malicki K., 2010, Pamięć zbiorowa jako element tożsamości regionalnej na przykładzie regionu podkarpackiego, [w:] Z. Rykiel (red.), Tożsamość terytorialna w różnych skalach przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 124-134.
Matykowski R., 1996, Rola świadomości regionalnej w kształtowaniu granic regionu poznańskiego, [w:] T. Czyż (red.), Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 127-140.
Matykowski R., 2017, Zbiorowości społeczno-przestrzenne i ich związki z terytorium: formy i czynniki regionalizmu w Polsce, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Michaluk D., 2013, Granice województwa podlaskiego i postrzeganie obszaru Podlasia w latach 1513-2013, [w:] Podlasie nadbużańskie. 500-lecie województwa podlaskiego, Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka Instytucja Kultury Województwa Podlaskiego, Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Białystok, s. 169-191.
Miszczuk A., 2003, Regionalizacja administracyjna III Rzeczpospolitej. Koncepcje teoretyczne a rzeczywistość, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
Nowa Encyklopedia Powszechna, 1998, t. 4, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Nowak K., 2018, Wpływ przebiegu granic województw na tożsamość regionalną oraz postrzeganie regionów Małopolski i Śląska, Studia Regionalne i Lokalne, 1, 71, s. 62-81.
Otremba T., 1997, Wyżyna Polska, Regnum, Gdańsk.
Palmowski T. (red.), 2007, Pogranicze polsko-rosyjskie. Problemy współpracy transgranicznej z Obwodem Kaliningradzkim, Wydawnictwo Bernardinum, Gdynia-Pelplin.
Pezzini M., 2000, Territorial Governance: Main issues and Trends in OECD countries, [w:] Territorial Development Policies and Issues, OECD, Paris, s. 197-207.
Piskozub A., 1987, Dziedzictwo polskiej przestrzeni: geograficzno-historyczne podstawy struktur przestrzennych ziem polskich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Plawgo B., Sadowska-Snarska C., 2004, Rynek pracy w regionie podlaskim - stan i perspektywy, Wydawnictwo Wyższej Szkoły ekonomicznej w Białymstoku, Białystok.
Plit F., 2008: Województwo podlaskie - region pogranicza, [w:] Współczesne problemy badawcze geografii polskiej - geografia człowieka, (red.) D. Świątek, M. Bednarek, P. Siłka, Dokumentacja Geograficzna, 36 Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Warszawa, s. 7-14.
Podgórski M., 1982, Traktem bitym przez Podlasie, Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin.
Pollice F., 2003, The role of territorial identity in local development processes, Proceedings of the Conference - The Cultural Turn in Geography, Landscape Construction and Cultural Identity, University of Trieste, Trieste, s. 107-117.
Powęska H., 2011, Struktura towarowa handlu przygranicznego na pograniczu polsko-ukraińskim, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 13, 2 s. 371-376.
Prawelska-Skrzypek G., 1996, Świadomość regionalna w Małopolsce - studium empiryczne [w:] G. Prawelska-Skrzypek (red.), Małopolska regionalna wspólnota interesów, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz, s. 41-59.
Proniewski M., Niedźwiecki A., 2003, Efekty restrukturyzacyjne wspólnego rynku jako czynnik rozwoju Podlasia, [w:] A.F. Bocian (red.), Podlasie granicą Europy, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 72-80.
Prymaka-Oniszk A., 2016, Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
Rak G., 2013, Percepcja przestrzeni regionalnej, rozprawa doktorska, Politechnika Opolska, Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, Instytut Turystyki i Rekreacji, Katedra Turystyki i Promocji Zdrowia.
Ratti R., 1993, How can existing barriers and burden effects be overcome? A theoretical approach, [w:] R. Cappellin, P.J. Batey (red.), Regional Networks, Border Regions and European Integration, Pion, London, s. 60-69.
Rykiel Z., 1985, Badania świadomości regionalnej - przykład regionu katowickiego, Przegląd Geograficzny, 57, 1-2, s. 37-58.
Rykiel Z., 1999, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej miasta polskiego a świadomość terytorialna jego mieszkańców, Prace Geograficzne, 170, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Rykiel Z., 2010, Tożsamość terytorialna jako uczestnictwo w kulturze, [w:] Z. Rykiel (red.), Tożsamość terytorialna w różnych skalach przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 17-29.
Rykiel Z., 2009, Podkarpacie jako region - podstawy teoretyczne, [w:] A. Tuziak, B. Tuziak (red.), Regionalny wymiar procesów transformacyjnych, Scholar, Warszawa, s. 13-28.
Rykiel Z., 2016, Tożsamość terytorialna, nacjonalizm i kreacja tożsamości lokalnej, [w:] M. Wójcicka, M. Dziekanowska (red.), Współczesne kreacje tożsamości społeczno-kulturowych, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 9-20.
Schattkowsky R., 1996, Region między Wschodem a Zachodem. Regionalizacja i władza w Europie Środkowo-Wschodniej, [w:] M. Wojciechowski, R. Schattkowsky (red.), Regiony pograniczne Europy Środkowo-Wschodniej w XVI-XX wieku. Społeczeństwo- gospodarka- polityka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń, s. 7-22.
Schmidt J., 1997, Stereotyp i granica. Pogranicze zaborów w mentalności współczesnych Wielkopolan, Wydawnictwo "ECO", Międzychód.
Scott J.W., 2018, Border politics in Central Europe: Hungary and the role of national scale and nation-building, Geographia Polonica, 91, 1, s. 17-32. https://doi.org/10.7163/GPol.0101
Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, 1998, PWN, Warszawa.
Sobczyński M., 1984, Niezmienność dawnych granic politycznych na obszarze Polski, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 3, s. 119-137.
Solarz M., 2014, Trwałość granic politycznych państwa polskiego w latach 1569/1667-2014, Prace i Studia Geograficzne, 54, s. 125-138.
Szczepański M.S., Śliz A., 2018, Kim jestem? Identyfikacje i tożsamości społeczne. Przypadek Górnego Śląska, Nauka, 1, s. 129-142.
Szczepkowski J., 1991, Projekt podziału administracyjnego Polski, [w:] Koncepcje regionalnej organizacji kraju, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 156, s. 117-132.
Szyfer A., 1996, Warmiacy. Studium tożsamości, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań.
Veneri P., 2011, Territorial Identity in Italian NUTS-3 Regions, Il Capitale Territoriale: scenari quali-quantitativi di superamento della crisi economica e finanziaria per le province italiane, Dipartimento di Economia - Università Politecnica del le Marche, Ancona.
Weigend G.G., 1950, Effects of boundary changes in the South Tyrol, Geographical Review, 40, s. 364-375. https://doi.org/10.2307/211215
Whebell C.F.J., 1973, A model of territorial separatism, Proceedings, Association of American Geographers, 5, s. 295-298.
Wiśniewski J., 1977, Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny, Acta Baltico-Slavica, 11, s. 7-80.
Zaborowski Ł., 2013, Podział kraju na województwa. Próba obiektywizacji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Żółtowska J.E., 2011, Podziały polityczno-administracyjne na ziemi podlaskiej w ciągu tysiąclecia, Roczniki Nauk Społecznych, 39, 3, s. 235-269.

Czasopismo/Seria/cykl:

Przegląd Geograficzny

Tom:

91

Zeszyt:

4

Strona pocz.:

609

Strona końc.:

630

Szczegółowy typ zasobu:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 1,6 MB ; application/octet-stream

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:111577 ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2019.4.9

Źródło:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pol

Język streszczenia:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitalizacja:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Dofinansowane ze środków:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Dostęp:

Otwarty