Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 91 z. 4 (2019)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

While border areas are usually perceived as peripheral in nature, denoting only a limited level of economic development, it is clear that a border location might also be in a position to offer measurable benefit. In that context, work described here in relation to Poland has focused in on: (1) the delimitation of border areas; and (2) an identification and subdivision of units into those whose location by a state border brings either positive or negative economic consequences. The criterion applied most often in designating border areas is administrative (cf. Kałuski, 1990), with different hierarchical levels referred to (e.g. the NUTS 3 where pursuit of the EU policy on Territorial Cooperation is concerned; or LAU 2 where the need is to designate areas characterised by small-scale border traffic, with account then taken of the criterion of distance of a given administrative unit from the border). Alongside the administrative, a second main criterion relates simply to physical distance from a border, and usually gains application in denoting a zone of particularly intensive scrutiny by the Border Guard and other state services such as the Customs Administration (e.g. in the United States). Use of this criterion actually does much to hinder scientific research, given the lack of concordance with units of administration. Neither of the divisions referred to above embraces real functional linkages, while the real-life zone of impact of a border is likely to be indicated by just such linkages, of a socioeconomic nature, and specific in the sense that other parts of a country do not manifest them (Węcławowicz et al., 2006). Such linkages would seem to offer a basis to determine, first, if border areas actually exist at all, and, second, how they can be delimited in a detailed way, by reference to multiple criteria. It is certain that a key aspect is involved here, as the attempt is made to set the benefits of a border location against the “non-benefits”. But it is clear that attention also needs to be paid to the configuration of internal interactions, as aspects of a border location become all the more unfavourable the more peripherally a given unit is located. Ultimately, it is possible to indicate which border areas are actually problem areas, and to set these apart from other areas by a border whose geographical position ensures that a border represents no barrier to development and/or does not determine peripheral status. For the above reasons, the work presented here does indeed propose a delimitation based on real economic linkage (levels of export), as well as the degree to which regional centres are accessible from the given area. The first stage of the delimitation procedure thus takes in the designation of a border area formed from a belt of Polish communes (LAU 2) “two deep”. A second stage then sees elimination from this set of those units with a favourable location vis-à-vis the nearest regional centre (s), it being assumed that the proximity of these centres helps even out any potentially negative impact of the border; as well as with a high value for the statistic regarding the value of exports to the neighbouring country (the assumption then being that such units benefit from a border location, rather than suffering as a result of it). Units left behind following the application of this procedure were deemed to be border communes of problem status, potentially in need of support if they are to develop. In the event, such units are found to be located primarily along Poland’s borders with the Russian Federation, Lithuania, Belarus and Slovakia (as opposed to Germany, the Czech Republic and Ukraine). Unsurprisingly, it is communes by the Polish-German border that are seen to benefit most from their location. The authors set other divisions and classifications already in effect against the proposal for delimitation which is offered here, along with relevant recommendations for the development of regional policy.

References:

ACLU, 2019, 100 Mile Border Zone, American Civil Liberties Union, https://www.aclu.org/know-your-rights/border-zone/(29.10.2019).
Bański J., Degórski M., Komornicki T., Śleszyński P., 2018, The delimitation of areas of strategic intervention in Poland; a methodological trial and its results, Moravian Geographical Reports, 26, 2, s. 84-94. https://doi.org/10.2478/mgr-2018-0007
Barca F., 2009, An agenda for a reformed Cohesion Policy. A place-based approach to Meeting European Union Challenges and Expectations, Independent Report prepared at the request of Danuta Hübner, Commissioner for Regional Policy. https://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2009_2014/documents/regi/dv/barca_report_/barca_report_en.pdf (28.11.2019).
Bartz K., Fuchs-Schündeln N., 2012, The Role of Borders, Languages, and Currencies as Obstacles to Labor Market Integration, European Economic Review, 56 (6), s. 1148-1163. https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2012.05.008
Böhme K., Doucet P., Komornicki T., Zaucha J., Świątek D., 2011, How to strengthen the territorial dimension of 'Europe 2020' and the EU Cohesion Policy, Report based on the Territorial Agenda 2020, Poland, Ministry of Regional Development, Warsaw.
Camagni R., 2011, Local knowledge, national vision: challenge and prospect for the EU regional policy, [w:] Territorial Dimension of Development Policies, Ministry of Regional Development, Warsaw, s. 75-84.
Christaller W., 1963, Ośrodki centralne w południowych Niemczech, Przegląd Zagranicznej Literatury Zagranicznej, 1, Instytut Geografii PAN, s. 1-72.
Ciok S., 2004, Pogranicze polsko-niemieckie. Problemy współpracy transgranicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Wrocław.
Cooper A., Perkins C., 2012, Borders and status-functions. An institutional approach to study the boarders, European Journal of Social Theory, 15 (1), s. 55-71. https://doi.org/10.1177/1368431011423578
Damsgaard O. i inni, 2011, Territorial State and Perspectives of the European Union, Background document for the Territorial Agenda of the European Union 2020, https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/what/territorial-cohesion/territorial_state_and_perspective_2011.pdf (10.10.2019).
Dołzbłasz S., 2015, Symmetry or asymmetry? Cross-border openness of service providers in Polish-Czech and Polish-German border towns, Moravian Geographical Reports, 23 (1), s. 2-12. https://doi.org/10.1515/mgr-2015-0001
Dołzbłasz S., 2017, Sieci współpracy transgranicznej na pograniczach Polski, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 40, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Dołzbłasz S., 2018, A network approach to transborder cooperation studies as exemplified by Poland's eastern border, Geographia Polonica, 91, 1, s. 63-76. https://doi.org/10.7163/GPol.0091
Dołzbłasz S., Raczyk A., 2010, Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Fedyk W., Meyer B., Potocki J., 2017, Nowa koncepcja zarządzania regionami turystycznymi, Studia Oeconomica Posnaniensia, 5, 4, s. 50-81. DOI: 10.18559/SOEP.2017.4.3
Gałązka A., Mync A., 1999, Zmiany społeczno-gospodarcze i infrastrukturalne na obszarach przygranicznych w warunkach otwierających się granic, [w:] A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, s. 42-111.
Garcia J.Z., 2003, Directions in border research: an overview, The Social Science Journal, 40, s 523-533. https://doi.org/10.1016/S0362-3319 (03)00066-1
GUS, 2017, Charakterystyka obszarów przygranicznych na terenie Polski. Podmioty gospodarki narodowej w 2016 r., Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Warszawa.
Hartshorne R., 1933, Geographic and political boundaries in Upper Silesia, Annals of the American Geographers, 23, s. 195-228. https://doi.org/10.1080/00045603309357073
Jakubowski A., 2018, Asymmetry of Economic Development of Cross-Border Areas in the Context of Perception of Near-Border Location, Barometr Regionalny, 16, 2, s. 123-131.
Jakubowski A., Bronisz U., 2015, Granica Unii Europejskiej jako czynnik (dez) aktywizujący rozwój i konkurencyjność obszarów przygranicznych, [w:] A. Grynia (red.), Wybrane aspekty rozwoju i konkurencyjności nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej, Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie, Uniwersytet w Białymstoku, Wilno, s. 627-639.
Jakubowski A., Miszczuk A., Kawałko B., Komornicki T., Szul R., 2017, The EU's New Borderland. Cross-border relations and regional development, Routledge, Oxon-New York.
Jałowiecki B., 1999, Oddziaływanie granicy na gminy województw przygranicznych. Wyniki badań ankietowych, [w:] A. Mync, R. Szul (red.), Rola granicy i współpracy transgranicznej w rozwoju regionalnym i lokalnym, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, s. 25-41.
Kałuski S., 1990, Problems of delimitations and typology of border regions, Miscellanea Geographica, 4, 1, s. 167-172. https://doi.org/10.2478/mgrsd-1990-040122
Knotter A., 2014, Perspectives on Cross-Border Labor in Europe: '(Un)familiarity' or 'Push-and-Pull'?, Journal of Borderlands Studies, 29, 3, s. 319-326. https://doi.org/10.1080/08865655.2014.938972
Kolosov V., 2005, Border studies: Changing perspectives and theoretical approaches, Geopolitics, 10, 4, s. 606-632. https://doi.org/10.1080/14650040500318415
Kolosov V., Więckowski M., 2018, Border changes in Central and Eastern Europe: an introduction, Geographia Polonica, 91, 1, s. 5-16. https://doi.org/10.7163/GPol.0106
Komornicki T., 1999, Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990-1996, Geopolitical Studies, 5, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Komornicki T., 2002, Euroregiony wschodniego pogranicza a oficjalna wymiana towarowa, [w:] A. Stasiak (red.), Euroregiony wschodniego pogranicza - założenia i osiągnięcia, Białystok, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomicznej, s. 31-48.
Komornicki T., 2010, Flows of persons and goods across the Polish segment of the outer boundary of the European Union - results of a research project, [w:] European Union external and internal borders interactions and networks, EUROPA XXI, 20, s. 9-29. https://doi.org/10.7163/Eu21.2010.20.1
Komornicki T., 2010, Transborder transport, [w:] K. Button, H. Vega, P. Nijkamp (red.), A dictionary of transport analysis, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, Northampton.
Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., Śleszyński P., Goliszek S., Pomianowski W., Kowalczyk K., 2018, Ewaluacja i monitoring zmian dostępności transportowej w Polsce z wykorzystaniem wskaźnika WMDT, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
Komornicki T., Śleszyński P., 2009, Typologia obszarów wiejskich pod względem powiązań funkcjonalnych i relacji miasto-wieś, [w:] J. Bański (red.), Analiza zróżnicowania i perspektyw rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku, Studia Obszarów Wiejskich, 16, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, s. 9-37.
Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn, 241, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
Komornicki T., Szejgiec-Kolenda B., 2017, Przekształcenia przestrzennego rozmieszczenia obszarów koncentracji eksportu w Polsce, Przegląd Geograficzny, 89, 2, s. 269-289. https://doi.org/10.7163/PrzG.2017.2.4
Komornicki T., Wiśniewski R., 2017, Border traffic as a measure of trans-border relations, Mitteilungen der Österreichischen Geographischen Gesellschaft, 159, s. 151-172. https://doi.org/10.1553/moegg159s151
Komornicki T., Zaucha J., Szejgiec B., Wiśniewski R., 2015, Powiązania eksportowe gospodarki lokalnej w warunkach zmiennej koniunktury - analiza przestrzenna, Prace Geograficzne, 250, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Korcelli P., Degórski M., Drzazga D., Komornicki T., Markowski T., Szlachta J., Węcławowicz G., Zaleski J., Zaucha J., 2010, Ekspercki projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033, Studia, 128, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Warszawa.
Koter M., 2003, Multicultural Border Regions of Europe - Forms of Ethnic Composition and Process of their Differentiation, Region and Regionalism, 6, 1, s. 13-22.
KPZK 2030, 2012, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
Leśniak M., 2006, Konkurencyjność obszarów pogranicza polsko-niemieckiego, rozprawa doktorska, Zakład Zagospodarowania Przestrzennego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Medeiros E., 2018, Should EU cross-border cooperation programmes focus mainly on reducing border obstacles? Documents d'Anàlisi Geogràfica, 64, 3, s. 467-491. https://doi.org/10.5565/rev/ ag.517
Miszczuk A., 2013, Uwarunkowania peryferyjności region przygranicznego, Norbertinum, Lublin.
Miszczuk A., Jakubowski A., 2019, Borders and Border Cities in Transitions: Toward a Typology, Barometr Regionalny, 17, 1, s. 7-14. https://doi.org/10.35480/BRAiP-2019.17.1-720
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego, 2002, Kierunki polityki przestrzennej, tom. II. http://www.plan.lubelskie.pl/Tom_2/Roz2_02.htm
Powęska H., 2002, Przestrzenny wymiar handlu transgranicznego w Polsce w ostatniej dekadzie XX wieku, Geopolitical Studies, 9, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Powęska H., 2011, Struktura towarowa handlu przygranicznego na pograniczu polsko-ukraińskim, Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2, 13, s. 371-376.
Proniewski M., 2014, Polityka rozwoju regionów peryferyjnych, Optimum. Studia Ekonomiczne, 6 (72), s. 79-90. https://doi.org/10.15290/ose.2014.06.72.06
Raczyk A., Dołzbłasz S., Leśniak-Johann M., 2012, Relacje współpracy i konkurencji na pograniczu polsko-niemieckim, Wydawnictwo Gaskor, Wrocław.
Rajman J., 1993, Problematyka demograficzna i osadnicza w badaniach regionów przygranicznych Polski, [w:] J. Kitowski, Z. Zioło (red.), Czynniki i bariery rozwoju regionów przygranicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Rzeszów.
Rozporządzenie (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich izmieniające postanowienia Konwencji z Schengen, 2006. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 32006R1931R (01)&from=LV (29.10.2019).
Sanguin A.L., 1983, L'architecture spatiale des frontiers politiques: quelques reflections theoriques propos de l'exemple Suisse, Regio Basisliensis, 24, s. 1-10.
Skraba A., Nowicka M., 2018, Migration and Migrant Entrepreneurship in a German-Polish border region, Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny, 3 (169), s. 17-39. https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.18.033.9432
Śleszyński P., Bański J., Degórski M., Komornicki T., 2017, Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych, Prace Geograficzne, 260, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Sohn C., 2014, The Border as a Resource in the Global Urban Space: A Contribution to the Cross-Border Metropolis Hypothesis, International Journal of Urban and Regional Research, 38, 5, s. 1697-1711. https://doi.org/10.1111/1468-2427.12071
Spierings B., van der Velde M., 2008, Shopping, borders and unfamiliarity: consumer mobility in Europe, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 99, 4, s. 497-505. https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.2008.00484.x
Studzieniecki T., Palmowski T., 2019, Delimitacja destynacji turystycznej na przykładzie Regionu Morza Bałtyckiego, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 20, 2, s. 91-107.
Szejgiec B., 2010, Foreign trade commodity flows across the eastern boundary of Poland, [w:] European Union external and internal borders interactions and networks, EUROPA XXI, 20, s. 45-54. https://doi.org/10.7163/Eu21.2010.20.3
Szejgiec B., Komornicki T., 2015, Spatial differentiation of Polish export linkages, Geographia Polonica, 88, 1, s. 173-178. https://doi.org/10.7163/GPol.0011
Szejgiec-Kolenda B., 2018, Export activity patterns of border regions in Poland, Europa XXI, 34, s. 113-122. https://doi.org/10.7163/Eu21.2018.34.7
Szymańska E.J., Stefaniak M., 2014, Znaczenie ruchu przygranicznego w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin wschodniej Polski, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 105, s. 45-56. https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2014.105.4
Territorial Agenda of the European Union 2020 - Towards an Inclusive, Smart and Sustainable Europe of Diverse Regions, 2011, (Agreed at the Informal Ministerial Meeting of Ministers Responsible for Spatial Planning and Territorial Development on 19th May 2011 Gödöllő, Hungary). https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/policy/what/territorial-cohesion/territorial_agenda_2020.pdf (14.11.2019).
Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej, Dz.U. 1990 nr 78 poz. 461, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp? id=WDU19900780461 (29.10.2019).
Węcławowicz G., Degórski M., Komornicki T., Korzeń J., Bański J., Korzeń J., Soja R., Śleszyński P., Więckowski M., 2006, Studia nad przestrzennym zagospodarowaniem obszaru wzdłuż granicy polsko-niemieckiej, Prace Geograficzne, 207, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Więckowski M., 2004, Przyrodnicze uwarunkowania kształtowania się polsko-słowackich więzi transgranicznych, Prace Geograficzne, 195, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Więckowski M., 2010, Turystyka na obszarach przygranicznych Polski, Prace Geograficzne, 224, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Więckowski M., Michniak D., Bednarek-Szczepańska M., Chrenka B., Ira V., Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., Szekely V., Śleszyński P., Świątek D., Wiśniewski R., 2012, Polish-Slovak borderland - transport accessibility and tourism, Prace Geograficzne, 234, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Wiśniewski R., 2010, The intensity and the structure of the cross-border traffic at the eastern boundary of Poland on the basis of a field study, [w:] European Union external and internal borders interactions and networks, EUROPA XXI, 20, s. 31-44. https://doi.org/10.7163/Eu21.2010.20.2
Zaucha J., Komornicki T., Świątek D., Böhme K., Żuber P., 2012, Territorial keys for bringing closer the Territorial Agenda of the EU and Europe 2020, European Planning Studies, 22 (2), s. 246-267. https://doi.org/10.1080/09654313.2012.722976

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

91

Issue:

4

Start page:

467

End page:

486

Detailed Resource Type:

Article

Format:

File size 4,1 MB ; application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:111570 ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2019.4.2

Source:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Geography and Spatial Organization of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Central Library of Geography and Environmental Protection. Institute of Geography and Spatial Organization PAS

Projects co-financed by:

Operational Program Digital Poland, 2014-2020, Measure 2.3: Digital accessibility and usefulness of public sector information; funds from the European Regional Development Fund and national co-financing from the state budget.

Access:

Open