Inny tytuł:

Archaeologia Polona Vol. 57 (2019)

Wydawca:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences

Miejsce wydania:

Warszawa

Opis:

24 cm

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

Modern archaeology makes use of analytical methods in order to answer questions about deposit and technological provenience of artefacts. This paper discusses selected and the most interesting, results obtained during the completion of a research project which focuses on silver from the 10th and 11th centuries in Poland. In total, 200 silver artefacts known from Polish hoards (found in Kalisz-Dobrzec, Nowa Obra, Wolsztyn District, Zalesie, Olsztyn District, Słuszków and Jastrzębniki, Kalisz District, Kalisz-Rajsków and Stojkowo, Kołobrzeg District and Naruszewo, Płońsk District) were studied. A micro-invasion LA-ICP-MS (Laser Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry) was used for determinining lead isotope ratios in silver. The data obtained were evaluated using statistical methods which allowed reliable isotopic ratios in inhomogeneous alloy to be obtained. In order to study the provenance of silver, the obtained lead isotope ratios in the artefacts were compared with those of silver deposits. The use of SEM-EDX allowed the tracing of morphological changes and the measurement of quantitative elemental composition of coins, raw silver and jewellery according to technological traits.

Bibliografia:

Ashkenazi, D., Gitler H., Stern, A. and Tal, O. 2017. Metallurgical investigation on fourth century BCE silver jewellery of two hoards from Samaria. Scientific Reports: 1–14. doi: 10.1038/srep40659.
Baxter, J. M. 2003. Statistics in archaeology. London.
Baxter, M. 2016. Multivariate Analysis of Archaeometric Data: An Introduction. Springer.
Bubnova, M. A. 1963. Dobyča serebro-svincovych rud v Šel’dži v IX-XII vv. Arheologičeskie pamâtniki Tallaskoj doliny: 225–262.
Burâkov, Ŭ. F. 1965. Drevnij serebrânnyj rudnik Laškerek. Sovetskaâ Arheologiâ 1: 282–289.
Burâkov, Ŭ. F. 1974. Gornoe delo I metallurgiâ srednevekogo Ilaka V – nacala XIII v. Moskva.
Chiaradia, M., Konopelko, D., Seltmann, R. and Cliff, R. A. 2006. Lead isotope variations across terrane boundaries of the Tien Shan and Chinese Altaj. Miner Deposita 41: 422–429.
Cowell, M. R. and Lowick, N. M. 1988. Silver from the Panjhίr mines. In W. A. Oddy (ed.), Metallurgy in Numismatics, Vol.2. Londyn.
Dekówna, M. 1971. Stan badań nad górnictwem srebra i tzw. kryzysem srebra w Azji Środkowej. Archeologia Polski 16: 483–501.
Demortier, G., Fernandez-Gomez, F., Ontalba Salamanca M. A. and Coquay P. 1999. PIXE in an external microbeam arrangement for the study of finely decorated tartesic gold jewellery items. Nuclear Instruments and Methods in Physics. Research B 158: 275–280.
Duczko, W. 1972. Slavic silver jewellery from the Viking Period. An analysis of material from Gotland. Unpublished C-uppsats i arkeologi. Uppsala.
Duczko, W. 1985. Birka V. The filigree and granulation work pf the Viking Period. An analysis of the material from Björkö. Uppsala.
Duczko, W. 2002. Test or Magic? Pecks on Viking-Age Silver. In R. Kiersnowski, S. K. Kuczyński, M. Męclewska, M. Mielczarek and B. Paszkiewicz (eds), Moneta mediaevalis, Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65 rocznicę urodzin, 192–208. Warsaw.
Duczko, W. 2018. Post-wielkomorawski fenomen. Wczesnośredniowieczna sztuka złotnicza w Środkowej i Wschodniej Europie (Post-Great Moravian Phenomenon. Early Medieval Goldsmithery in Middle and Eastern Europe). In B. Gediga, A. Grossman and W. Piotrowski (eds), Inspiracje i funkcje sztuki pradziejowej i wczesnośredniowiecznej, 107–119. Biskupin-Wrocław.
Dziunikowski, B. 1998. Zastosowania izotopów promieniotwórczych, Część II. Kraków.
Eniosova, N. and Mitoyan, R. 2011. Arabic Coins as a Silver Source for Slavonic and Scandinavian Jewellers in the Tenth Century AD. In I. Turbanti-Memmi (ed.), Proceedings of the 37th International Symposium on Archaeometry, 597–584. Berlin.
Eniosova, N. V. 2009. Tracing the routes of silver procurement to the early urban centre Gnëzdovo in the 10th/early 11th centuries. In T. Bendeguz (ed.), Die Archäolodie der Frühen Ungarn Chronologie, Technologie und Methodik, 261–283. Budapest.
Ettler, V., Johan, Z., Zavřel, J., Wallisová, M. S., Mihlajevič, M. and Šebek, O. 2015. Slag remains from the Na Slupi site (Prague, Czech Republic): evidence for early medieval non-ferrous metal smelting. Journal of Archaeological Sciences 53: 72–83.
Everitt, B. S. and Hothorn, T. 2011. An Introduction to Applied Multivariate Analysis. Springer Science+Business Media.
Gale, N. H. and Stos-Gale Z. A. 2000. Lead isotope analyses applied to provenance studies. In E. Ciliberto and G. Spoto (eds), Modern analytical methods in art and Archaeology, 503–584. New York.
Garbacz-Klempka, A. and Rozmus, D. 2015. The “Metallurgist’s Hoard. Silver and Lead Smelting in the Early Medieval Poland. Archives of Foundary Engineering 15: 17–20.
Hatz, G., Hatz, V., Zwicker, U., Gale, N. and Gale, Z. 1991. Otto-Adelheid-Pfennige. Commentationes de Nummis Saeculorum IX-XII. In Suecia Repertis. Nova Series 7, The Royal Swedish Academy of Letters History and Antiquities.
Hensel, Z. 2013. Analizy metaloznawcze monet i biżuterii z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. In A. Tabaka and A. M. Wyrwa (eds), Coins and jewellery from Ostrow Lednicki and its vicinity, 143 – 172. Lednica.
Jammer, V. 1952. Die Anfänge der Münzprägung im Herzogtum Sachsen. Hamburg.
Kędzierski, A. 1998. Polskie denary krzyżowe ze skarbu ze Słuszkowa. Wiadomości Numizmatyczne XLII: 1–2.
Kędzierski, A. and Wyczółkowski, D. 2017. Skarb placków srebrnych z Kalisza Dobrzeca. Nowe możliwości badawcze problemu srebra lanego. In M. Bogucki, W. Garbaczewski and G. Snieżko (eds), Nummi et Humanitas, studia ofiarowane profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 80 rocznicę urodzin, 333–350. Warsaw.
Kędzierski, A., Ziąbka, L. and Miłek, S. 2011. Skarb placków srebrnych z Kalisza-Dobrzeca. Informacja wstępna. Rocznik Kaliski XXXVIII: 219–222.
Kiersnowski, R. 1960. Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Warsaw.
Kulczycki, P. 2005. Estymatory jądrowe w analizie systemowej. Warsaw.
Liu, S. R., Chen, K. L., Rehren, Th., Mei, J. J., Chen, J. L., Liu, Y. and Killick, D. 2018. Lead isotope and metal source of Shang bronzes: A response to Sun et al.’s comments. Archaeometry (in print: doi 10.1111/arcm.12411).
Merkel, S. 2013. Analysis of Slag, Ore and Silver from the Tashkent and Samarkand Areas: Medieval Silver Production and the Coinage of Samanid Central Asia. Archäometrieund Denkmalpflege. Metalla Sonderheft 6: 62–66.
Merkel, S., Brautigam, B., Klein, S. and Hauptmann, A. 2013.The Analysis of Slag from the Panjhır Mining Region, Afghanistan: An Investigation of (Medieval) Silver Production Technology. Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan 45: 231–249.
Merkel, S. W. 2016. Silver and the Silver Economy at Hedeby. Bochum.
Miśta-Jakubowska, E., Czech Błońska, R., Duczko, W., Gójska, A., Kalbarczyk, P., Żabiński, G. and Trela, K. 2019. Archaeometric studies on early medieval silver jewellery from Central and Eastern Europe. Archaeological and Anthropological Science. doi: 10.1007/s12520-019-00935-z.
Miśta, E. and Gójska, A. 2015. W poszukiwaniu źródeł srebrnego kruszcu we wczesnośredniowiecznej Polsce. Warszawski Pamiętnik Numizmatyczny 4.
Miśta, E., Gójska, A. and Kalbarczyk, P. 2016. Badania proweniencyjne i technologiczne obiektów archeologicznych wykonanych ze stopów srebra i miedzi. In T. Łojewski (ed.), Nauki Scisłe i zabytki, post-conference material from 25.09.2015, 91. Kraków.
Pańczyk, E., Sartowska, B., Waliś, L., Dudek, J., Weker,W. and Widawski, M. 2015. The origin and chronology of medieval silver coins based on the analysis of chemical composition. Nukleonika 60(3): 657–663.
Pavlova, G. G. and Borisenko, A. S. 2009. The age of Ag-Sb deposits of Central Asia and their correlation with other types of ores systems and magnetism. Ore Geology Reviews 35: 165–185.
Rozmus, D. 2014. Wczesnośredniowieczne zagłębie hutnictwa srebra i ołowiu na obszarach obecnego pogranicza Śląska i Małopolski (2 połowa XI–XII/XIII wiek). Kraków.
Rozmus, D. and Bodnar, R. 2004. Badania archeologiczne na wielokulturowym stanowisku 8 w Dąbrowie Górniczej–Łośniu, województwo śląskie. In Badania archeologiczne na Górnym Śląsku i ziemiach pogranicznych w latach 2001 – 2002, 146–155. Katowice.
Rozmus, D. and Tokaj, J. 2009. Wstępne wyniki badań nad „Skarbem Hutnika” – problematyka srebrnych placków. In D. Rozmus and S. Witkowski (eds), Gospodarka nad Przemszą i Krynicą od pradziejów do początków XX w. w świetle badań interdyscyplinarnych, 104–115. Dąbrowa–Górnicza–Olkusz–Sosnowiec.
Šmit, Ž. and Šemrov, A. 2006. Early medieval coinage in the territory of Slovenia. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B 252: 290–298.
Stenberger, M. 1958. Die Schatsfunde Gotlands der Wikingerzeit 3. Stockholm.
Suchodolski, S. 1971. Początki mennictwa w Europie Środkowej, Wschodniej i Północnej. Wrocław.
Suchodolski, S. 1973. Mennictwo polskie w XI i XII wieku. Wroclaw.
Suchodolski, S. 2012. Pierwsza fala monet zachodnioeuropejskich w X w. na Mazowszu i w Polsce Środkowej. In K. Pietaszek-Cholewa (ed.), Numizmatyka średniowieczna, 153–160. Warszawa.

Czasopismo/Seria/cykl:

Archaeologia Polona

Tom:

57

Strona pocz.:

241

Strona końc.:

255

Szczegółowy typ zasobu:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:98589 ; 0066-5924 ; doi:10.23858/APa57.2019.017

Źródło:

IAiE PAN, sygn. P 357 ; IAiE PAN, sygn. P 358 ; IAiE PAN, sygn. P 356 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-SA 3.0 PL] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitalizacja:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Dostęp:

Otwarty