Zmiany w kulturze religijnej mniejszości katolickich w Polsce i Ukrainie

Smyrski, Łukasz

doi:0071-1861

Download

Title: Zmiany w kulturze religijnej mniejszości katolickich w Polsce i Ukrainie

Abstract:

The article discusses the most critical aspects of the book “Catholic Religious Minorities in Poland and Ukraine.” The research is analyzed in the broader context of religious studies conducted by Polish anthropologists in Lithuania and Ukraine after the collapse of the Soviet Union. I am interested in how religious culture's conceptual scope and semantics and the contexts of religious phenomena in Eastern Europe have changed in current studies. Research in the last decade of the twentieth century included religious knowledge, local interpretations of the Bible, knowledge of the Apocrypha, magical thinking, and its relationship to religiosity. The study aimed to determine what people believe in and the rituals accompanying it. The approach has changed, as studies published in the book show. Scholars were less interested in faith and its reconstruction and more in how Catholic communities and religious institutions were organized.

References:

Asad Talal 1983, Anthropological Conceptions of Religion: Reflections on Geertz, Man. New Series, t. 18, nr 2, s. 237–259.
Baraniecka-Olszewska Kamila 2016, O Wielkim Odpuście w Kalwarii Pacławskiej ponownie. Refleksja nad antropologią pielgrzymek, Etnografia Polska, t. 60, z. 1–2, s. 27–42.
Buyskykh Julia 2016, Pomiędzy pamięcią a granicą: Ukraińska pielgrzymka na Kalwarię Pacławską, Etnografia Polska, t. 60, z. 1–2, s. 43–62.
Czarnowski Stefan 1956, Kultura religijna wiejskiego ludu polskiego, [w:] tenże, Dzieła, t. 1, red. N. Assorodobraj, S. Ossowski, PWN, Warszawa, s. 88–107.
de Certeau Michel 2008, Wynaleźć codzienność. Sztuki działania, tłum. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Engelking Anna 1996, Każda nacja swoju wieru ma, Polska Sztuka Ludowa. Konteksty, nr 3–4, s. 177–183.
Geertz Clifford 2005, Religia jako system kulturowy, [w:] tenże, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M. Piechaczek, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 109–150.
Gut Artur 2003, Problemy tożsamości Polaków na Żytomierszczyźnie, [w:] Ł. Smyrski, M. Zowczak (red.), Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, DiG, Warszawa, s. 225–240.
Halemba Agnieszka 2015, Negotiating Marian Apparitions: The Politics of Religion in Transcarpathian Ukraine, Central European University Press, Budapest–New York.
Hastrup Kirsten 2004, O ugruntowywaniu się światów – podstawy empiryczne antropologii, [w:] M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, tłum. M. Bucholc, PWN, Warszawa, s. 87–99.
Herzfeld Michael 2004, Antropologia: praktykowanie teorii w kulturze i społeczeństwie, tłum. M. Piechaczek, Wydawnictwo UJ, Kraków.
Lech Jan Wawrzyniec 2021, Odgłosy chaosu – sytuacja muzyki liturgicznej w środowisku murafskich „rzymokatolików”, [w:] M. Zowczak (red.), Katolickie mniejszości wyznaniowe w Polsce i Ukrainie. Studia porównawcze, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 222–246.
Lipiński Wojciech 2003, „Kościół cudzy i ksiądz cudzy”. Rozwój instytucji religijnych na Żytomierszczyźnie w świetle problematyki etnicznej, [w:] Ł. Smyrski, M. Zowczak (red.), Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, DiG, Warszawa, s. 241–255.
Lubańska Magdalena (red.) 2007, Religijność chrześcijan obrządku wschodniego na pograniczu polsko-ukraińskim, DiG, Warszawa.
Niedźwiedź Anna 2014, Od religijności ludowej do religii przeżywanej, [w:] B. Fatyga, R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie, praktyki, polityki, ISNS UW, Warszawa, s. 327–338.
Skupiński Marcin 2021, Czerez nasze selo iszła Boża Matir. Religia publiczna i „zaczarowanie świata” we współczesnej Ukrainie (wsi Murafa i Klekotyna, obwód winnicki), [w:] M. Zowczak (red.), Katolickie mniejszości wyznaniowe w Polsce i Ukrainie. Studia porównawcze, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 155–178.
Smyrski Łukasz, Zowczak Magdalena (red.) 2003, Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, DiG, Warszawa.
Waszczyńska Katarzyna 1999, Terra Incognita, Etnografia Polska, t. 43, z. 1–2, s. 147–149.
Weber Max 1946 [1922], Science as a Vocation, [w:] tenże, Essays in Sociology, Oxford University Press, New York.
Zowczak Magdalena 1991a, Bohater wsi. Mit i stereotypy, Wiedza o kulturze, Wrocław.
Zowczak Magdalena 1991b, Kultura religijna polskiej wsi na Litwie. Raport z badań prowadzonych w rejonie wileńskim w lipcu 1990 roku, Przegląd Wschodni, t. 1, z. 3, s. 527–555.
Zowczak Magdalena 1993a, Dlaczego „apokryfy”?, Polska Sztuka Ludowa – Konteksty, t. 47, nr 3–4, s. 94–95.
Zowczak Magdalena 1993b, Zagłada światów. Między mitologią lokalną a Biblią, Polska Sztuka Ludowa – Konteksty, t. 47, nr 3–4, s. 96–106.
Zowczak Magdalena 1994, Mitologia zamawiania i mistyka zamów na podstawie współczesnych materiałów z Wileńszczyzny, Literatura Ludowa, nr 4–6, s. 3–33.
Zowczak Magdalena 1998, Brasławszczyzna, białoruska prowincja. Szkice z kultury symbolicznej. Wprowadzenie, Polska Sztuka Ludowa. Konteksty, nr 1, s. 26–27.
Zowczak Magdalena 2000, Biblia ludowa. Interpretacje wątków biblijnych w kulturze ludowej, FNP, Warszawa.
Zowczak Magdalena 2003, O długim trwaniu Polaków na Podolu. Imponderabilia tożsamości, [w:] Ł. Smyrski i M. Zowczak (red.), Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne, DiG, Warszawa, s. 9–76.
Zowczak Magdalena 2015, Religijność na pograniczach. Eseje apokryficzne, DiG, Warszawa.
Zowczak Magdalena (red.) 2010, Na pograniczu „nowej Europy”. Polsko-ukraińskie sąsiedztwo, DiG, Warszawa.
Zowczak Magdalena (red.) 2021, Katolickie mniejszości wyznaniowe w Polsce i Ukrainie. Studia porównawcze, Oficyna Naukowa, Warszawa.