Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 90 z. 2 (2018)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Celem opracowania jest próba wyjaśnienia relacyjności zmian liczby ludności w miastach przemysłowych wobec przekształceń demograficznych w miastach reprezentujących inny typ funkcjonalny. Założono, że w okresie dynamicznego rozwoju silnie wyspecjalizowanej funkcji przemysłowej miasta, jego liczba ludności wzrasta ponadprzeciętnie szybko. Z kolei w przypadku regresu funkcji przemysłowej w tej grupie miast, ich liczba mieszkańców zmniejsza się również z wysoką intensywnością. W obu przypadkach fundamentalne znaczenie ma rozwój nieliniowy uwydatniający się zjawiskiem tzw. bifurkacji. Przeprowadzone analizy zmian ludnościowych w polskich miastach różnych kategorii wielkościowych wykazały, że miasta (po) przemysłowe podlegają obecnie znacznie bardziej dynamicznym procesom depopulacji niż miasta pozostałych typów funkcjonalnych.

References:

1. Bagińska J., Szmytkie R., 2009, Zmiany ludnościowe w strefach podmiejskich dużych miast Polski, [w:] W. Kamińska, M. Mularczyk (red.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, s. 9–17.
2. Beauregard R., 2004, Urban population loss in historical perspective: United States 1820–2000, Environment and Planning A, 41, s. 514–528. https://doi.org/10.1068/a40139a
3. Domański R., 2001, The Innovative City, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
4. Dybowska J., 2013, Przemiany demograficzne w regionie o nasilonej migracji zagranicznej na przykładzie województwa opolskiego, Studia i Monografie, 487, Uniwersytet Opolski, Opole.
5. Dziewoński K., 1967, Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Studium rozwoju pojęć, metod i ich zastosowań, Prace Geograficzne IG PAN, 63, PWN, Warszawa.
6. Fujita M., Krugman P., Venables A.J., 2001, The spatial economy: Cities, regions and international trade, MIT Press, Cambridge, London.
7. Gruchociak H., 2012, Delimitacja lokalnych rynków pracy w Polsce, Przegląd Statystyczny, 2, s. 277–297.
8. Gwosdz K., 2013, Pomiędzy starą a nową ścieżką rozwojową. Mechanizmy ewolucji struktury gospodarczej i przestrzennej regionu tradycyjnego przemysłu na przykładzie konurbacji katowickiej po 1989 r., Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
9. Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., 2012, Struktura funkcjonalna i powiązania miast konurbacji katowickiej po dwu dekadach restrukturyzacji, Przegląd Geograficzny, 84, 4, s. 483–507. https://doi.org/10.7163/PrzG.2012.4.1
10. Haase A., Bernt M., Grossmann K., Mykhnenko V., Rink D., 2014, The concept of urban Shrinkage, Environment and Planning A, 46, s. 1519–1534. https://doi.org/10.1068/a46269
11. Jaroszewska R., Maik W., 1994, Studia nad strukturą funkcjonalną miast, [w] S. Liszewski (red.), Geografia osadnictwa i ludności w niepodległej Polsce. Lata 1918–1993. Tom II: Kierunki badań naukowych, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Łódź, s. 161–179.
12. Jerczyński M., 1977, Funkcje i typy funkcjonalne polskich miast (Zagadnienia dominacji funkcjonalnej), Statystyka Polski, 85, s. 20–53.
13. Jewtuchowicz A., 1987, Efekty zewnętrzne w procesach urbanizacji i uprzemysłowienia, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
14. Jończy R., 2003, Migracje zarobkowe ludności autochtonicznej z województwa opolskiego. Studium ekonomicznych determinant i konsekwencji, Uniwersytet Opolski, Opole.
15. Kantor-Pietraga I., 2014, Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
16. Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge J., 2012, Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce południowej, [w:] K. Heffner, A. Halama (red.), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, s. 88–100.
17. Krzysztofik R., 2012, Umiastowienie obszaru Polski od XIII do XXI wieku. Interpretacja geograficzno-historyczna, Wydawnictwo Naukowe Śląsk, Katowice.
18. Krzysztofik R., 2013, Ścieżki kurczenia się miast w województwie śląskim, [w:] A. Zagórowska (red.), Problemy Śląska ze szczególnym uwzględnieniem województwa opolskiego wyzwaniem dla ekonomii społecznej, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Opole, s. 38–45.
19. Krzysztofik R., 2014, Geneza aglomeracji miast na obszarze Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
20. Krzysztofik R., Runge J., Kantor-Pietraga I., 2012, An Introduction to Governance of Urban Shrinkage. A Case of Two Polish Cities: Bytom and Sosnowiec, Wydział Nauk o Ziemi, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
21. Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Spórna T., 2015, Osoby w wieku poprodukcyjnym w mieście zaplanowanym dla osób w wieku produkcyjnym, [w:] A. Zagórowska (red.), Wiek a rynek pracy. Szanse i zagrożenia osób w wieku 50 + na rynku pracy, Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 161–171.
22. Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Runge A., Spórna T., 2017, Is the suburbanisation stage always important in the transformation of large urban agglomerations? The case of the Katowice conurbation, Geographia Polonica, 90, 2, s. 71–85. https://doi.org/10.7163/GPol.0082
23. Kubejko-Polańska E., 2012, Wielkość, struktura oraz stopień dywersyfikacji bazy ekonomicznej małych miast monofunkcyjnych województwa podkarpackiego, [w:] K. Heffner, M. Twardzik (red.), Nowoczesne instrumenty polityki rozwoju lokalnego – zastosowanie i efekty w małych miastach, Studia Ekonomiczne, 144, s. 63–79.
24. Kuciński K., 2008, Miasto w procesie dezindustrializacji, [w:] W. Morawski, A. Zawistowski (red.), Stare Okręgi Przemysłowe. Dylematy industrializacji i dezindustrializacji, Wydawnictwo SGH, Warszawa, s. 161–179.
25. Lamprecht M., 2016, Zagospodarowanie przestrzenne miasta w warunkach zapaści demograficznej. Przykład Łodzi, Studia Miejskie, 21, s. 68–84.
26. Liszewski S., 2015, Dylematy wielkiego miasta przemysłowego w okresie postsocjalistycznym. Przykład Łodzi, [w:] A. Wolaniuk (red.), Współczesne czynniki i bariery rozwoju miast, XXVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 9–23.
27. Matczak A., 1992, Zmiany w strukturze funkcjonalnej miast Polski w latach 1973–1983, [w] S. Liszewski (red.), Funkcja administracyjna miast, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 17, s. 9–25.
28. Patron J., 2017, Analiza dojazdów do pracy pomiędzy gminami województwa dolnośląskiego, Instytut Rozwoju Terytorialnego we Wrocławiu, Wrocław.
29. Przybyła K., 2010, Wpływ specjalnych stref ekonomicznych na kształtowanie się bazy ekonomicznej miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
30. Rajchel D., 2002, Zmiany struktury funkcjonalnej miast regionu opolskiego na podstawie proporcji zatrudnienia w sektorach gospodarki, [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury przestrzennej miast, Uniwersytet Opolski, s. 171–180.
31. Raport o stanie polskich miast. Rozwój demograficzny 2016, 2017, Instytut Rozwoju Miast, Kraków [w druku].
32. Runge J., Kantor-Pietraga I., Krzysztofik R., Runge A., 2014, Model urbanizacji złożonych układów osadniczych w świetle procesu kurczenia się miast w Polsce – próba analizy krytycznej, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s.115–125.
33. Rink D., Haase A., Bernt M., Krzysztofik R., Runge J., Mykhnenko V., Calza Bini P., Alberto Violante A., Nadolu B., Kuzmenko L., Medwedjew D., 2009, Specification model (Shrink Smart), Shrink Smart Project, www.Shrinksmart.eu
34. Pallagst K., Wiechmann T., Martinez-Fernandez C. (red.), 2014, Shrinking Cities. International Perspectives and Policy Implications, Routledge, Abingdon.
35. Richardson H.W., Woon Nam Ch., 2014, Shrinking Cities. A Global Perspective, Routledge, Abingdon.
36. Słodczyk J., Rajchel D., 2002, Funkcje egzogeniczne miast regionu opolskiego i ich przemiany w latach 1991–2001, [w:] B. Namyślak, R. Kozieł (red.), Współczesne procesy transformacji w układach lokalnych i regionalnych w Polsce, Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, VII, Uniwersytet Wrocławski, s. 11–26.
37. Sokołowski D., 2008, Baza ekonomiczna większych miast w Polsce w okresie transformacji systemowej, Przegląd Geograficzny, 80, 2, s. 245–266.
38. Steinführer A., Bierzyński A., Großmann K., Haase A., Kabisch S., Klusáček P., 2010, Population decline in Polish and Czech cities during post-socialism: Looking behind the official statistics, Urban Studies 47, 11, s. 2325–2346. https://doi.org/10.1177/0042098009360224
39. Stryjakiewicz T. (red.), 2014, Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
40. Suliborski A., 2001, Funkcje i struktura funkcjonalna miast. Studia empiryczno-teoretyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
41. Szafrańska E., 2002, Przemiany struktury funkcjonalnej miast województwa łódzkiego, [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury przestrzennej miast, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 181–192.
42. Szajnowska-Wysocka A., Zuzańska-Żyśko E., 2004, Regionalne zróżnicowanie funkcji małych miast w województwie śląskim, [w:] E. Jakubowicz, A. Raczyk (red.), Regionalny wymiar integracji europejskiej, Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, VIII/2, Wrocław, s. 115–128.
43. Szczygielski K., 2014, Społeczeństwo województwa opolskiego – główne wyzwania rozwoju regionu w aspekcie demograficznym, Barometr Regionalny. Analizy i prognozy, 2, s. 95–104.
44. Szmytkie R., 2005, Dezintegracja miast-zlepieńców, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki, XVIII Konwersatorium wiedzy o mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 379–387.
45. Szmytkie R., 2006, Sytuacja społeczno-ekonomiczna byłych miast wojewódzkich, [w:] J. Słodczyk, E. Szafranek (red.), Kierunki przekształceń struktury gospodarczej i społeczno-demograficznej miast, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 99–110.
46. Szmytkie R., 2009, Zróżnicowanie funkcjonalne małych miast województwa dolnośląskiego, [w:] T. Marszał (red.), Struktura funkcjonalna małych miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 7–24.
47. Szmytkie R., 2012, Zmiany liczby miast w Polsce w okresie powojennym, [w:] S. Ciok, S. Dołzbłasz (red.), Problemy współpracy transgranicznej i kształtowania ponadkrajowych powiązań gospodarczych, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 28, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 155–171.
48. Szmytkie R., 2015, Zjawisko kurczenia się miast bardzo małych w Polsce, [w:] A. Wolaniuk (red.), Współczesne czynniki i bariery rozwoju miast, XXVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 259–276.
49. Szymańska D., Grzelak-Kostulska E., 2005, Małe miasta w Polsce – zmiany ludnościowe i funkcjonalne w drugiej połowie XX wieku, [w:] K. Heffner (red.), Małe miasta a rozwój lokalny i regionalny, Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katowice, s. 59–90.
50. Śleszyński P., 2011, Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS, Studia Demograficzne, 2, 160, s. 35–57.
51. Śleszyński P., 2013, Demographic changes in the functional urban areas in Poland 2000–2010, Geographia Polonica, 86, 2, s. 169–170. https://doi.org/10.7163/GPol.2013.16

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

90

Issue:

2

Start page:

309

End page:

329

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 1,1 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:66307 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2018.2.6

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Access:

Otwarty