Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 90 z. 1 (2018)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Analiza wieloletnich zmian warunków klimatycznych została przeprowadzona na podstawie danych Stacji Badawczej IGiPZ PAN w Szymbarku (Karpaty Zachodnie) z okresu 1971–2015 z wykorzystaniem wybranych wskaźników klimatycznych. Badania wykazały intensyfikację cech klimatu kontynentalnego. Odnotowano trend wzrostowy średniej rocznej temperatury powietrza (0,4°C/10 lat) przy jednoczesnym wzroście sumy opadów atmosferycznych (16 mm/10 lat). Skutkiem obserwowanych tendencji wieloletnich jest coraz częstsze występowanie miesięcy ciepłych i wilgotnych, szczególnie w okresie letnim i zmniejszenie się liczby miesięcy chłodnych i suchych. Na wielkość i tendencje wskaźników klimatycznych w większym stopniu wywiera wpływ wzrost temperatury powietrza niż wzrost sum opadów.

References:

1. Andrade C., Corte‐Real J., 2016, Assessment of the spatial distribution of continental‐oceanic climate indices in the Iberian Peninsula, International Journal of Climatology, 37, 1, s. 36–45. https://doi.org/10.1002/joc.4685
2. Barnett T., Zwiers F., Hengerl G., Allen M., Crowly T., Gillett N., Hasselmann K., Jones P., Santer B., Schnur R., Scott P., Taylor K., Tett S., 2005, Detecting and Attributing External Influences on the Climate System: A Review of Recent Advances, Journal of Climate, 18, s. 1291–1314. https://doi.org/10.1175/JCLI3329.1
3. Blunden J., Arndt D.S., 2016, State of the Climate in 2015, Bulletin of the American Meteorological Society, 97, 8, s. 1–275. https://doi.org/10.1175/2015BAMSStateoftheClimate.1.2016.1.test ; https://doi.org/10.1175/2016BAMSStateoftheClimate.1
4. Bochenek W., 2007, Możliwości ekstrapolacji wyników punktowych pomiarów wysokości opadów atmosferycznych na przykładzie posterunku opadowego "IG PAN" w Szymbarku w różnych skalach czasowych, [w:] A. Kostrzewski, A. Andrzejewska (red.), Program Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego a zadania ochrony obszarów Natura 2000, Biblioteka Monitoringu Środowiska, s. 101–114.
5. Bochenek W., 2016, Termiczne pory roku w Szymbarku (1971–2015), Prace Geograficzne UJ, 147, s. 67–80.
6. Ciaranek D., 2014, Variability of the thermal continentality index in Central Europe, Aerul şi Apa: Componente ale Mediului, s. 307–313.
7. De Salamanca D.A., Martín-Aranda R.M., Díaz-Sierra R., 2016, Consideration of climate change on environmental impact assessment in Spain, Environmental Impact Assessment Review, 57, s. 31–39. https://doi.org/10.1016/j.eiar.2015.11.009
8. Gil E., 1994, Monitoring obiegu wody i spłukiwania na stokach, [w:] E. Gil (red.), Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, Stacja Bazowa Szymbark (Karpaty fliszowe), Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 66–87.
9. Gorczyński, W., 1922, The calculation of the degree of continentality, Monthly Weather Review, 50, s. 370. https://doi.org/10.1175/1520-0493(1922)50<370b:TCOTDO>2.0.CO;2
10. Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 11, Kraków.
11. Hess M., Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., 1977, Stosunki termiczne Beskidu Niskiego (metoda charakterystyki reżimu termicznego gór), Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 123, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
12. Kijowska M., 2010, Charakterystyka okresu wegetacyjnego w Szymbarku w latach 1968–2009, Rocznik Świętokrzyski. Seria B. Nauki Przyrodnicze, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 31, s. 29–43.
13. Koleva E., Alexandrov V., 2008, Drought in the Bulgarian low regions during the 20th century, Theoretical and Applied Climatology, 92, s. 113–120. https://doi.org/10.1007/s00704-007-0297-1
14. Kotarba A., 1970, Charakterystyka rzeźby okolic Szymbarku, [w:] L. Starkel (red.), Badania fizycznogeograficzne otoczenia Stacji Naukowo-Badawczej Instytutu Geografii PAN w Szymbarku, Dokumentacja Geograficzna, 3, s. 7–24.
15. Kotas P., Twardosz R., 2012, Zmienność wieloletnia długotrwałości występowania mas powietrznych w Polsce Południowej, [w:] Z. Bielec-Bąkowska, E. Łupikasza, A. Widawski (red.), Rola cyrkulacji atmosfery w kształtowaniu klimatu, Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 74, Sosnowiec, s. 361–372.
16. Kożuchowski K., Wibig J., 1988, Kontynentalizm pluwialny w Polsce: zróżnicowanie geograficzne i zmiany wieloletnie, Acta Geographica Lodziensia, 55, s. 41–54.
17. Kundzewicz Z.W., 2008, Konsekwencje globalnych zmian klimatu, Nauka, 1, s. 103–118.
18. Kundzewicz Z.W., 2011, Zmiany klimatu, ich przyczyny i skutki: obserwacje i projekcje, Landform Analysis, 15, s. 39–49.
19. Lang R., 1915, Versuch einer exakten Klassifikation der Böden in klimatischer und geologischer Hinsicht, Internationale Mitteilungen für Bodenkunde, 5, s. 312–346.
20. Limanówka D., 2008, Zmienność klimatu Pogórza Wielickiego w latach 1978–2003 (na przykładzie stacji Dobczyce), Prace Geograficzne, 119, s. 9–28.
21. Lorenc H., 1998, Ocena stopnia realizacji programu "obserwacje meteorologiczne i badania klimatyczne w systemie Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego" oraz synteza uzyskanych wyników badań za okres 1994–1997, [w:] A. Kostrzewski (red.), Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego, Funkcjonowanie i tendencje rozwoju geoekosystemów Polski, Materiały z IX Sympozjum ZMŚP, Storkowo, 2–4 września 1998, Biblioteka. Monitoringu Środowiska, Warszawa, s. 113–118.
22. Ma J., Hung H., Macdonald R.W., 2016, The influence of global climate change on the environmental fate of persistent organic pollutants: A review with emphasis on the Northern Hemisphere and the Arctic as a receptor, Global and Planetary Change, 146, s. 89–108. https://doi.org/10.1016/j.gloplacha.2016.09.011
23. Marsz A., 1995, Wskaźnik oceanizmu jako miara klimatycznego współoddziaływania w systemie ocean – atmosfera – kontynenty, WSM, Gdynia.
24. Mayewski P.A., Rohling E.E., Stager J.C., Karlén W., Maasch K.A., Meeker L.D., Lee-Thorp J., 2004, Holocene climate variability, Quaternary Research, 62, 3, s. 243–255. https://doi.org/10.1016/j.yqres.2004.07.001
25. Mikolaskova K., 2009, A regression evaluation of thermal continentality, Geografie, 114, 4, s. 350–362.
26. Niedźwiedź T., Twardosz R., Walanus A., 2009, Long-term variability of precipitation series in east central Europe in relation to circulation patterns, Theoretical and Applied Climatology, 98, s. 337–350. https://doi.org/10.1007/s00704-009-0122-0
27. Obrębska-Starklowa B., 1973, Stosunki mezo- i mikroklimatyczne Szymbarku, Dokumentacja Geograficzna, 5, Instytut Geografii PAN, Warszawa.
28. Obrębska-Starklowa B., Bednarz Z., Niedźwiedź T., Trepińska J., 1994, Klimat Karpat w okresie globalnego ocieplenia i prognozowane zmiany gospodarcze, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 37, s. 13–38.
29. Okołowicz W., Martyn D., 1979, Rejony klimatyczne Polski, [w:] Atlas geograficzny, PZWK, Warszawa.
30. Ped D.A., 1977, The analysis of two summer seasons with different weather conditions, Trudy GNIe, 171, s. 3–19.
31. Podstawczyńska A., 2010, Temperatura powietrza i opady atmosferyczne w regionie łódzkim w ostatnim stuleciu, [w:] J. Twardy, S. Żurek., J. Forysiak (red.), Torfowisko Żabieniec: warunki naturalne, rozwój i zapis zmian paleoekologicznych w jego osadach, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 63–73.
32. Romer E., 1949, Regiony klimatyczne Polski, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe B, 16.
33. Rychliński J.P., 1923, Wahania opadów w Polsce, Wiadomości Meteorologiczne, 2.
34. Starkel L., 1972, Charakterystyka rzeźby Polskich Karpat, Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 10, s. 75–150.
35. Theurillat J.P., Guisan A., 2001, Potential impact of climate change on vegetation in the European Alps: A review, Climatic Change, 50, s. 77–109. https://doi.org/10.1023/A:1010632015572
36. Tomaszewska T., 1994, Susze atmosferyczne na przestrzeni ostatniego czterdziestolecia, Mater. Konf. XXV Zjazd Agrometeorologów, Olsztyn–Mierki, 27–29.09.1994, Wydawnictwo ART, Olsztyn, s. 169–178.
37. Vilček J., Škvarenina J., Vido J., Nalevanková P., Kandrík R., Škvareninová J., 2016, Minimal change of thermal continentality in Slovakia within the period 1961–2013, Earth System Dynamics, 7, s. 735–744. https://doi.org/10.5194/esd-7-735-2016
38. Wójcik R., Miętus M., 2012, Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu długookresowych zmian temperatury powietrza w Polsce, [w:] Z. Bielec-Bąkowska, E. Łupikasza, A. Widawski (red.), Rola cyrkulacji atmosfery w kształtowaniu klimatu, Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec, 74, s. 385–398.
39. Woś A., 2010, Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
40. Wypych A., 2010, Twentieth century variability of surface humidity as the climate change indicator in Kraków (Southern Poland), Theoretical and Applied Climatology, 101, 3-4, s. 475–482.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

90

Issue:

1

Start page:

35

End page:

52

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 2,0 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:65838 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2018.1.2

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 3.0 PL] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R ; Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Access:

Otwarty