Poglądy geopolityczne Tomasza Masaryka = The geopolitical concepts of Tomas Masaryk

Eberhardt, Piotr (1935–2020)

doi:0033-2143 (print)

Download

Title: Poglądy geopolityczne Tomasza Masaryka = The geopolitical concepts of Tomas Masaryk

Abstract:

This article presents the political and geopolitical views of Tomas Masaryk, who was not only an outstanding statesman, the founder of the Czechoslovak state and its fourterm President, but also a prominent scholar. He dealt mainly with philosophy, and his work in this domain is commonly known. On the other hand, his achievements in geopolitics have much less attention paid to them by the respective literature. This article thus recalls this thrust to Masaryk’s work, and also provides an interpretation thereof. As Masaryk’s creative output on geopolitical issues is quite ample, the issues touched upon in the article only constitute a selection, based primarily on the criterion of importance from the geographical point of view. The first of these issues is associated with the concept of Masaryk’s so-called “Czechoslovakism”. He was of the opinion that Czechs and Slovaks are essentially a single nation, with the only slight difference relating to the shape of the literary language. He was thus convinced that these peoples ought to live in one state, a concept gaining positive implementation after World War I. Another subject selected by the author is the territorial programme elaborated by Masaryk for the Czechoslovak state. His postulates considered at the Peace Conference in Paris are recalled and made subject to further analysis in this paper. A subsequent part deals with the work of Masaryk in the theoretical domain, vis-à-vis his interest in the emergence of states and development of nations, as well the relationship between the two. In turn, most clearly geographical in character are his considerations regarding Central Europe and the place of Czechoslovakia therein – issues also taken up in this article, in which a final part sees Masaryk’s attitude to Poland and Poles also commented upon.

References:

1. Bakuła B., 2004, Tomáša Garrigue'a Masaryka idea słowiańszczyzny i Europy w latach 1895-1918, [w:] Idee wspólnotowe słowiańszczyzny, red. A.W. Mikołajczak, W. Szulc, B. Zieliński, Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań, s. 93-105.
2. Bankowicz M., 2015, Demokracja według T.G. Masaryka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
3. Batowski H., 1982, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918 (Sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne), Wydawnictwo Literackie, Kraków.
4. Essen A., 1991, Mała Ententa jako wyraz tendencji integracyjnych w Europie Środkowej w okresie międzywojennym, Studia Polono-Danubiana et Balcanica IV, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, M II, Prace Historyczne, 97, Kraków .
5. Essen A., 1992, Polska a Mała Ententa 1920-1934, Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Kraków.
6. Essen A., 2006, Polityka Czechosłowacji w Europie Środkowej w latach 1918-1932, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
7. Grabski S., 1989, Pamiętniki, T. II, Czytelnik, Warszawa.
8. Gruchała J., 1996, Tomasz G. Masaryk, Ossolineum, Wrocław.
9. Hronský M., 2011, Trianon – Vznik hranic Slovenska a problémy jego bezpečnosti (1918-1920), Veda, Bratislava.
10. Idea Československa a Střední Evropa, 1994, (red.) St. Kučerová, Doplněk, Brno.
11. Kalvoda J., 1986, The Genesis of Czechoslovakia. East European Monographs, Boulder, New York.
12. Kalvoda J., 1998, Genese Československa, PAN EUROPA, Praha.
13. Kamiński M.K., 1991, Konflikt polsko-czeski 1918-1921, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
14. Kamiński M.K., 2006, Czechosłowacja wobec wojny polsko-bolszewickiej. Zaolzie, Polski Biuletyn Informacyjny, 9 (33), Cieszyn, s. 1-8.
15. Kastory A., 1972, Czechosłowackie plany rektyfikacji granic historycznych z Niemcami na przełomie 1918 i 1919 roku, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie, 43, Kraków, s. 303-315.
16. Kastory A., 1973, Problem granicy czechosłowacko-niemieckiej na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r., Dzieje Najnowsze, 5, 2, Warszawa, s. 27-42.
17. Kierski K., 1934, Masaryk a Polska, Towarzystwo Polsko-Czechosłowackie, Poznań.
18. Kilias J., 1998, Naród a idea narodowa. Nacjonalizm T. G. Masaryka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
19. Łuszczyński A., 2013, Myśl polityczno-prawna Tomasza G. Masaryka jako rodzaj mitu państwowotwórczego, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
20. Majewski P.M., 2001, Edvard Beneš i kwestia niemiecka w Czechach, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
21. Marczewska-Zagdańska H., 1993, Wilson-Paderewski-Masaryk. Niepodległościowe wizje i koncepcje organizacji Europy Środkowo-Wschodniej, Dzieje Najnowsze, 3, Warszawa, s. 21-32.
22. Masaryk T. G., 1990, Česká otázka, red. J. Galandauer, Nakladatelstvi Svoboda, Praha.
23. Masaryk T.G., 1990, Idéaly humanitní; Problém malého národa; Demokratism v politice, Malantrich, Praha.
24. Masaryk T., 1994, Nová Evropa. Stanovisko slovanské, Doplněk, Brno.
25. Masaryk T.G., 1995-1996, Světová revoluce: Za válku a ve válce 1914-1918, Ústav T.G. Masaryka, Praha.
26. Opat J., 2003, Průvodce životem a dílem T. G. Masaryka: Česká otázka včera a dnes, Ústav T.G. Masaryka, Praha.
27. Polák S., 2000, T. G. Masaryk: za ideálem a pravdou, Masarykův ústav AV ČR, Praha.
28. Raubal S., 1937, Granica polityczna polsko-czechosłowacka, Rocznik Biblioteki WSH, 3, Warszawa, s. 135-219.
29. Rychlík J., 2010, Początki, rozwój i zanik czechosłowakizmu, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, 45, Warszawa, s. 43-58.
30. Samson I., 1993, T.G.M. a Nová Európa. Geopolitický portrét T.G. Masaryka, [w:] Masarykův sborník VIII, Ústav T.G. Masaryka, Praha, s. 59-64.
31. Schmidt-Hartmann E., 1984, Thomas G. Masaryk's realism. Origins of Czech Political Concept, R. Oldenbourg Verlag, München.
32. Szporluk R., 1981, The Political Thought of Thomas G. Masaryk, Columbia University Press, New York.
33. Svoboda L., 2003, Tomáš G. Masaryk i idea zjednoczonej Europy, [w:] J. Kłoczowski, S. Łukasiewicz (red.), O nowy kształt Europy, Instytut Europy Wschodniej, Lublin, 2. s. 54-61.
34. Tomaszewski J., 1995, Koncepcja demokracji T.G. Masaryka a czechosłowacka polityka zagraniczna, [w:] Historia, idee, polityka, red. F. Ryszka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 264-275.
35. Valenta J., 1961, Česko-polské vztahy 1918-1920 a Tĕšínské Slezsko, Krajské nakladatelství, Ostrava.
36. Wrzosek A., 1939, Ziemie odzyskane Śląska Cieszyńskiego, Zaranie Śląskie, 15, 2-4, Katowice, s. 74-80.