Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 93 z. 4 (2021)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Abstract:

Przełom pierwszej i drugiej dekady XXI w. zapoczątkował okres pozytywnych zmian na rynku usługtransportu kolejowego w Polsce. Realizacja projektów modernizacyjnych przyczyniła się do znaczącej poprawy parametrów technicznych wielu linii kolejowych, a działalność spółek samorządowych zmieniła negatywne postrzeganie kolei przez pasażerów. Mimo regularnych wzrostów w statystykach przewozowych, poziom wykorzystania kolei w skali kraju pozostał wciąż na relatywnie niskim poziomie w porównaniu do innych państw Unii Europejskiej. Dlatego też problematyka zachowań transportowych i możliwości kształtowania popytu na transport stała się istotna zarówno z punktu widzenia badań naukowych, jak i działalności praktycznej. Zagadnienia te są jednak wciąż relatywnie słabo rozpoznane, przede wszystkim ze względu na utrudniony dostęp do odpowiednich danych o liczbie pasażerów na poszczególnych odcinkach sieci kolejowej. Niniejszy artykuł stanowi próbę uzupełnienia luki badawczej w tym zakresie na gruncie geografii transportu. Jako cel niniejszego opracowania przyjęto identyfikację prawidłowości w rozkładzie przestrzennym przewozów pasażerskich i jego związków z rozkładem oferty przewozowej. Badanie zostało przeprowadzone dla obszaru województwa dolnośląskiego, którego sieć połączeń pasażerskich tworzy przykład dobrze rozwiniętego i względnie zamkniętego regionalnego systemu transportu kolejowego.

References:

Bank Danych Lokalnych. (2021). Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/opracowania/przeplywy-ludnosci-zwiazane-z-zatrudnieniem-w-2016-r-, 20,1.html (04.11.2021).
Bartosiewicz, B. (2016). Kolej Aglomeracyjna jako element systemu lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Space-Society-Economy, 18, 49‑65. https://doi.org/10.18778/1733-3180.18.04
Bartosiewicz, B., & Pielesiak, I. (2019). Spatial patterns of travel behaviour in Poland. Travel Behaviour and Society, 15, 113‑122. https://doi.org/10.1016/j.tbs.2019.01.004
Bul, R. (2016). Poznańska Kolej Metropolitalna jako odpowiedź na zmiany przestrzenne i demograficzne zachodzące na obszarze Poznania i jego strefy podmiejskiej. Transport Miejski i Regionalny, 9, 11‑18.
Bul, R., & Kaczmarek, T., (2014). Społeczne uwarunkowania rozwoju kolei metropolitalnej w aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 25. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Chakraborty, A., & Mishra, S. (2013). Land use and transit ridership connections: Implications for state-level planning agencies. Land Use Policy, 30(1), 458‑469. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2012.04.017
Chen, C., Chen, J., & Barry, J. (2009). Diurnal pattern of transit ridership: a case study of the New York City subway system. Journal of Transport Geography, 17(3), 176‑186. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2008.09.002
Ciastoń-Ciulkin, A., & Pashkevich, A. (2015). Znaczenie oferty przewozowej w kształtowaniu ruchu pasażerskiego na przykładzie kolejowej linii aglomeracyjnej na trasie Kraków Główny-Wieliczka Rynek Kopalnia. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 107(3), 17‑32.
Ciastoń-Ciulkin, A., & Puławska-Obiedowska, S. (2017). Znaczenie oferty przewozowej w kształtowaniu wielkości przewozów pasażerskich na kolejowej linii aglomeracyjnej Kraków Główny-Miechów. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 113(2), 19‑34.
Cordera, R., Sañudo, R., dell'Olio, L., & Ibeas, Á. (2018). Trip distribution model for regional railway services considering spatial effects between stations. Transport Policy, 67, 77‑84. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2018.01.016
Dai, L., Derudder, B., & Liu, X. (2018). The evolving structure of the Southeast Asian air transport network through the lens of complex networks, 1979‑2012. Journal of Transport Geography, 68, 67‑77. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.02.010
Dolnośląska Służba Dróg i Kolei. (2020). Pobrane z: https://dsdik.wroc.pl/koleje/zarzdca.html (10.12.2020).
Dziadek, S. (1991). Systemy transportowe ośrodków zurbanizowanych. Warszawa: PWN.
Górny, J. (2016). Samorząd wojewódzki jako organizator kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(4), 72‑81. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322
Hou, L.M., & Ma, G.F. (2011). Forecast of railway passenger traffic based on a grey linear regression combined model. Computer Simulation, 7. https://doi.org/10.1109/ITAP.2011.6006221
Ingvardson, J.B., Nielsen, O.A., Raveau, S., & Nielsen, B.F. (2018). Passenger arrival and waiting time distributions dependent on train service frequency and station characteristics: A smart card data analysis. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 90, 292‑306. https://doi.org/10.1016/j.trc.2018.03.006
Jerczyński, M., & Koziarski, S. (1992). 150 lat kolei na Śląsku. Opole, Wrocław: Instytut Śląski.
Jun, M.J., Kim, J.I., Kwon, J.H., & Jeong, J.E. (2013). The effects of high-density suburban development on commuter mode choices in Seoul, Korea. Cities, 31, 230‑238. https://doi.org/10.1016/j.cities.2012.06.016
Jurkowski, W. (2018). Wpływ integracji zabudowy mieszkaniowej ze stacją kolejową na ruch pasażerski w obszarach wiejskich wrocławskiej strefy podmiejskiej. Studia Obszarów Wiejskich, 50, 197‑211. https://doi.org/10.7163/SOW.50.12
Jurkowski, W. (2019). Integracja zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w strefach podmiejskich Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 43, Wrocław.
Jurkowski, W. (2020). Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie natężenia potoków pasażerskich w kolejowych połączeniach dojazdowych do Wrocławia. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(1), 28‑40. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.010.12112
Jurkowski, W., & Smolarski, M. (2018). The Impact of Transport Supply on Passenger Volume Characterising Regional Rail Transport in Lower Silesia. Europa XXI, 34, 79‑93. http://doi.org/10.7163/Eu21.2018.34.5
Kelles-Krauz, M. (1992). Kolej jako element systemu obsługi pasażerskiego transportu zbiorowego na przykładzie wybranych aglomeracji Polski. Radom: Wyższa Szkoła Inżynierska im. Kazimierza Pułaskiego.
Kepaptsoglou, K., Stathopoulos, A., & Karlaftis, M.G. (2017). Ridership estimation of a new LRT system: Direct demand model approach. Journal of Transport Geography, 58, 146‑156. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2016.12.004
Kołoś, A., Król, M., & Taczanowski, J. (2017). Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(4), 37‑50. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.021.8027
Komornicki, T. (2011). Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Prace Geograficzne, 227. Warszawa: IGiPZ PAN.
Komusiński, S. (2010). Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego ruchu kolejowego w Polsce w latach 1988‑2008. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 17.
Kowalczyk, K. (2019). Pasażerski transport kolejowy na obszarach aglomeracyjnych w Polsce a rozwiązania multimodalne w codziennych dojazdach do pracy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kozanecka, M. (1996). Komunikacja autobusowa jako miernik powiązań przestrzennych województwa przemyskiego. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 1, 109‑124
Koziarski, S.M. (1990). Rozwój sieci kolejowej na Śląsku. Opole: Instytut Śląski.
Koźlak, A. (2013). Kolej aglomeracyjna jako podstawa systemu komunikacyjnego obszarów metropolitalnych w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 143, 172‑185.
Koźlak, A. (2015). Gospodarcze, społeczne i ekologiczne skutki kongestii transportowej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 402, 153‑164.
Kruszyna, M. (2018). Koleje miejskie i regionalne w Polsce. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy.
Li, S., Lyu, D., Liu, X., Tan, Z., Gao, F., Huang, G., & Wu, Z. (2020). The varying patterns of rail transit ridership and their relationships with fine-scale built environment factors: Big data analytics from Guangzhou. Cities, 99, 102580. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.102580
Lindsey, M., Schofer, J.L., Durango-Cohen, P., & Gray, K.A. (2010). Relationship between proximity to transit and ridership for journey-to-work trips in Chicago. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 44(9), 697‑709. https://doi.org/10.1016/j.tra.2010.07.003
Majewski, J. (2006). Koleje regionalne w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych w świetle badań potoków podróżnych. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(2), 31‑42.
Marcińczak, S., & Bartosiewicz, B. (2018). Commuting patterns and urban form: Evidence from Poland.Journal of Transport Geography,70, 31‑39. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.05.019
Milan, J. (1997). Comparison of the quality of rail and air networks in West, Central and Eastern Europe. Transport Policy, 4(2), 85‑93. https://doi.org/10.1016/S0967-070X(97)00010-3
Miszewska, B., & Szmytkie, R. (2015). Likwidacja linii kolejowych na Dolnym Śląsku a zmiany w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miast. Studia Miejskie, 20, 190‑202.
Nowak, M., Koterbicki, M., & Kozioł, P. (2018). Wpływ ograniczeń infrastrukturalnych na ruch kolejowy w krakowskim węźle aglomeracyjnym na przykładzie linii SKA1. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 116(2), 107‑118.
Nowak, M., Koterbicki, M., & Pashkevich, A. (2016). Analiza przewozów pasażerskich i oferty przewozowej kolei aglomeracyjnej na przykładzie linii Kraków-Miechów. TTS Technika Transportu Szynowego, 23, 160‑167.
Pan, H., Li, J., Shen, Q., & Shi, C. (2017). What determines rail transit passenger volume? Implications for transit oriented development planning. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 57, 52‑63. https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.09.016
Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu - dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu. Biała Księga. (2011). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 52011DC0144&from=PL (03.07.2020).
Połom, M., & Tarkowski, M. (2018). Rola Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w kształtowaniu struktury przestrzenno-funkcjonalnej Gdańska. Studia Miejskie, 30, 39‑58.
Połom, M., Tarkowski, M., & Puzdrakiewicz, K. (2018). Urban transformation in the context of rail transport development: the case of a newly built railway line in Gdańsk (Poland). Journal of Advanced Transportation, 2018. https://doi.org/10.1155/2018/1218041
Ratner, K.A., & Goetz, A.R. (2013). The reshaping of land use and urban form in Denver through transit-oriented development. Cities, 30, 31‑46. https://doi.org/10.1016/j.cities.2012.08.007
Rosik, P., & Kowalczyk, K. (2016). Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000‑2010. Prace Geograficzne, 248. Warszawa: IGiPZ PAN.
Rosik, P., Pomianowski, W., Goliszek, S., Stępniak, M., Kowalczyk, K., Guzik, R., Kołoś, A., & Komornicki,T. (2017). Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce (MULTIMODACC). Prace Geograficzne, 258. Warszawa: IGiPZ PAN.
Słownik pojęć transportowych SRT. (2011). Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury.
Smolarski, M. (2018). Pasażerski transport kolejowy na obszarach wiejskich (na przykładzie przygranicza województwa dolnośląskiego). Prace Geograficzne, 154, 127‑145. https://doi.org/10.4467/20833113PG.18.012.9444
Smolarski, M., Jurkowski, W., & Raczyk, A. (2019). Bus and train connections between towns in Lower Silesia under different operational models: Competition or complementarity? Moravian Geographical Reports, 27(1), 31‑40. https://doi.org/10.2478/mgr-2019-0003
Statystyka przewozów pasażerskich UTK. (2020). Pobrane z: https://www.utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa (15.07.2020).
Sun, L., Lee, D.H., Erath, A., & Huang, X. (2012). Using smart card data to extract passenger's spatio-temporal density and train's trajectory of MRT system. Proceedings of the ACM SIGKDD international workshop on urban computing, 142‑148. https://doi.org/10.1145/2346496.2346519
Taylor, Z. (2000). Geografia transportu i jej wkład do teorii geografii: próba oceny. Przegląd Geograficzny, 72(4), 491‑508.
Taylor, Z. (2003). Zamknięcia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych w Polsce i ich społeczne konsekwencje. Przegląd Geograficzny, 75(3), 351‑383.
Taylor, Z., & Ciechański, A. (2017). Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE. Prace Geograficzne, 257. Warszawa: IGiPZ PAN.
Tu, W., Cao, R., Yue, Y., Zhou, B., Li, Q., & Li, Q. (2018). Spatial variations in urban public ridership derived from GPS trajectories and smart card data. Journal of Transport Geography, 69, 45‑57. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.04.013
Wang, J., Mo H., Wang, F., & Jin, F., (2011). Exploring the network structure and nodal centrality of China's air transport network: A complex network approach. Journal of Transport Geography, 19(4), 712‑721. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2010.08.012
Wiśniewski, S. (2015). Powiązania miast województwa łódzkiego w systemie kolejowego transportu zbiorowego w świetle potencjału komunikacyjnego. Prace Geograficzne, 140, 25‑38. https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.002.3531
Wykorzystanie i potencjał kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce. (2017). Pobrane z: https://utk.gov.pl/pl/dokumenty-i-formularze/opracowania-urzedu-tran/12753,Wykorzystanie-i-potencjal-kolejowych-przewozow-pasazerskich-w-Polsce.html (14.07.2020).
Zhao, J., Qu, Q., Zhang, F., Xu, C., & Liu, S. (2017). Spatio-temporal analysis of passenger travel patterns in massive smart card data. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 18(11), 3135‑3146. https://doi.org/10.1109/TITS.2017.2679179

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

93

Issue:

4

Start page:

533

End page:

553

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:232815 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2021.4.3

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R ; Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Access:

Otwarty