Przewozy pasażerskie w regionalnym systemie transportu kolejowego w województwie dolnośląskim w 2018 r. = Spatial distribution of passenger flows in a regional system of rail transport. A case study involving Poland’s Dolnośląskie Voivodeship

Jurkowski, Wojciech

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Przewozy pasażerskie w regionalnym systemie transportu kolejowego w województwie dolnośląskim w 2018 r. = Spatial distribution of passenger flows in a regional system of rail transport. A case study involving Poland’s Dolnośląskie Voivodeship Jurkowski, Wojciech

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 93 z. 4 (2021)

Jurkowski, Wojciech : Autor

rail transport ; passenger flows ; transport offer ; passenger flow analysis ; Dolnośląskie Voivodeship ; Poland

Poland’s socio-economic transformation brought a rapid increase in motorisation even as public transport underwent regression. This problem was particularly marked in the rail-transport sector, which experienced the largest contraction in the history of railways on Polish territory. However, by the late 2010s and early 2020s, it was possible to note positive change on the country’s rail-services market, mainly due to investment in infrastructure and the emergence of new railway companies. The period in question may thus be seen to mark the beginning of a new stage to the development of rail transport in Poland. Notwithstanding steady growth in numbers of passengers carried by rail in recent years, the current level of use of this means of transport continues to look relatively low in Poland, as compared with other EU Member States. This leaves it especially important for rail transport to be researched, in the contexts of both the sector’s functioning in a new stage to its development, and the strengthening of rail’s role as a means of transport. In this, the analysis of passenger flows should be emphasised in particular, given the way this allows spatial differentiation of travel behaviour in given areas to be identified. However, as difficulties with obtaining relevant data have ensured a lack of full understanding in the relevant literature, the work underpinning the present article was designed specifically to help make good this research gap. Specifically, this article aims to elucidate the spatial distribution of passenger flows as set against the transport offer, and to identify the kind of relationship which pertains between these two features and aspects. To that end, research was conducted in Poland’s Dolnośląskie Voivodeship – as a regional-level unit of administration considered to exemplify rail transport at regional level. In consequence, our analysis was able to confirm the uneven nature of volumes of passenger traffic across Poland. A peak concentration of traffic characterises the commuter lines around Wrocław, which is also the largest generator of traffic. However, at successively greater distances from that urban centre, numbers of passengers are found to be steadily lower. This culminates in a situation whereby the smallest numbers of people travel along lines in the region’s peripheries, most especially where sections of the rail network lack direct connections with Wrocław. Through empirical analysis forming this study’s last part, we also confirmed that data on the transport offer may (with certain limitations) be treated as a proxy for data on passenger traffic.

Bank Danych Lokalnych. (2021). Pobrane z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/opracowania/przeplywy-ludnosci-zwiazane-z-zatrudnieniem-w-2016-r-, 20,1.html (04.11.2021).
Bartosiewicz, B. (2016). Kolej Aglomeracyjna jako element systemu lokalnego transportu zbiorowego w Łodzi. Space-Society-Economy, 18, 49‑65. https://doi.org/10.18778/1733-3180.18.04
Bartosiewicz, B., & Pielesiak, I. (2019). Spatial patterns of travel behaviour in Poland. Travel Behaviour and Society, 15, 113‑122. https://doi.org/10.1016/j.tbs.2019.01.004
Bul, R. (2016). Poznańska Kolej Metropolitalna jako odpowiedź na zmiany przestrzenne i demograficzne zachodzące na obszarze Poznania i jego strefy podmiejskiej. Transport Miejski i Regionalny, 9, 11‑18.
Bul, R., & Kaczmarek, T., (2014). Społeczne uwarunkowania rozwoju kolei metropolitalnej w aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 25. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Chakraborty, A., & Mishra, S. (2013). Land use and transit ridership connections: Implications for state-level planning agencies. Land Use Policy, 30(1), 458‑469. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2012.04.017
Chen, C., Chen, J., & Barry, J. (2009). Diurnal pattern of transit ridership: a case study of the New York City subway system. Journal of Transport Geography, 17(3), 176‑186. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2008.09.002
Ciastoń-Ciulkin, A., & Pashkevich, A. (2015). Znaczenie oferty przewozowej w kształtowaniu ruchu pasażerskiego na przykładzie kolejowej linii aglomeracyjnej na trasie Kraków Główny-Wieliczka Rynek Kopalnia. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 107(3), 17‑32.
Ciastoń-Ciulkin, A., & Puławska-Obiedowska, S. (2017). Znaczenie oferty przewozowej w kształtowaniu wielkości przewozów pasażerskich na kolejowej linii aglomeracyjnej Kraków Główny-Miechów. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 113(2), 19‑34.
Cordera, R., Sañudo, R., dell'Olio, L., & Ibeas, Á. (2018). Trip distribution model for regional railway services considering spatial effects between stations. Transport Policy, 67, 77‑84. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2018.01.016
Dai, L., Derudder, B., & Liu, X. (2018). The evolving structure of the Southeast Asian air transport network through the lens of complex networks, 1979‑2012. Journal of Transport Geography, 68, 67‑77. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.02.010
Dolnośląska Służba Dróg i Kolei. (2020). Pobrane z: https://dsdik.wroc.pl/koleje/zarzdca.html (10.12.2020).
Dziadek, S. (1991). Systemy transportowe ośrodków zurbanizowanych. Warszawa: PWN.
Górny, J. (2016). Samorząd wojewódzki jako organizator kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(4), 72‑81. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322
Hou, L.M., & Ma, G.F. (2011). Forecast of railway passenger traffic based on a grey linear regression combined model. Computer Simulation, 7. https://doi.org/10.1109/ITAP.2011.6006221
Ingvardson, J.B., Nielsen, O.A., Raveau, S., & Nielsen, B.F. (2018). Passenger arrival and waiting time distributions dependent on train service frequency and station characteristics: A smart card data analysis. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 90, 292‑306. https://doi.org/10.1016/j.trc.2018.03.006
Jerczyński, M., & Koziarski, S. (1992). 150 lat kolei na Śląsku. Opole, Wrocław: Instytut Śląski.
Jun, M.J., Kim, J.I., Kwon, J.H., & Jeong, J.E. (2013). The effects of high-density suburban development on commuter mode choices in Seoul, Korea. Cities, 31, 230‑238. https://doi.org/10.1016/j.cities.2012.06.016
Jurkowski, W. (2018). Wpływ integracji zabudowy mieszkaniowej ze stacją kolejową na ruch pasażerski w obszarach wiejskich wrocławskiej strefy podmiejskiej. Studia Obszarów Wiejskich, 50, 197‑211. https://doi.org/10.7163/SOW.50.12
Jurkowski, W. (2019). Integracja zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w strefach podmiejskich Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, 43, Wrocław.
Jurkowski, W. (2020). Przestrzenne i czasowe zróżnicowanie natężenia potoków pasażerskich w kolejowych połączeniach dojazdowych do Wrocławia. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(1), 28‑40. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.010.12112
Jurkowski, W., & Smolarski, M. (2018). The Impact of Transport Supply on Passenger Volume Characterising Regional Rail Transport in Lower Silesia. Europa XXI, 34, 79‑93. http://doi.org/10.7163/Eu21.2018.34.5
Kelles-Krauz, M. (1992). Kolej jako element systemu obsługi pasażerskiego transportu zbiorowego na przykładzie wybranych aglomeracji Polski. Radom: Wyższa Szkoła Inżynierska im. Kazimierza Pułaskiego.
Kepaptsoglou, K., Stathopoulos, A., & Karlaftis, M.G. (2017). Ridership estimation of a new LRT system: Direct demand model approach. Journal of Transport Geography, 58, 146‑156. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2016.12.004
Kołoś, A., Król, M., & Taczanowski, J. (2017). Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(4), 37‑50. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.17.021.8027
Komornicki, T. (2011). Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Prace Geograficzne, 227. Warszawa: IGiPZ PAN.
Komusiński, S. (2010). Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego ruchu kolejowego w Polsce w latach 1988‑2008. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 17.
Kowalczyk, K. (2019). Pasażerski transport kolejowy na obszarach aglomeracyjnych w Polsce a rozwiązania multimodalne w codziennych dojazdach do pracy. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kozanecka, M. (1996). Komunikacja autobusowa jako miernik powiązań przestrzennych województwa przemyskiego. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 1, 109‑124
Koziarski, S.M. (1990). Rozwój sieci kolejowej na Śląsku. Opole: Instytut Śląski.
Koźlak, A. (2013). Kolej aglomeracyjna jako podstawa systemu komunikacyjnego obszarów metropolitalnych w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 143, 172‑185.
Koźlak, A. (2015). Gospodarcze, społeczne i ekologiczne skutki kongestii transportowej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 402, 153‑164.
Kruszyna, M. (2018). Koleje miejskie i regionalne w Polsce. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy.
Li, S., Lyu, D., Liu, X., Tan, Z., Gao, F., Huang, G., & Wu, Z. (2020). The varying patterns of rail transit ridership and their relationships with fine-scale built environment factors: Big data analytics from Guangzhou. Cities, 99, 102580. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.102580
Lindsey, M., Schofer, J.L., Durango-Cohen, P., & Gray, K.A. (2010). Relationship between proximity to transit and ridership for journey-to-work trips in Chicago. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 44(9), 697‑709. https://doi.org/10.1016/j.tra.2010.07.003
Majewski, J. (2006). Koleje regionalne w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych w świetle badań potoków podróżnych. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(2), 31‑42.
Marcińczak, S., & Bartosiewicz, B. (2018). Commuting patterns and urban form: Evidence from Poland.Journal of Transport Geography,70, 31‑39. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.05.019
Milan, J. (1997). Comparison of the quality of rail and air networks in West, Central and Eastern Europe. Transport Policy, 4(2), 85‑93. https://doi.org/10.1016/S0967-070X(97)00010-3
Miszewska, B., & Szmytkie, R. (2015). Likwidacja linii kolejowych na Dolnym Śląsku a zmiany w strukturze funkcjonalno-przestrzennej miast. Studia Miejskie, 20, 190‑202.
Nowak, M., Koterbicki, M., & Kozioł, P. (2018). Wpływ ograniczeń infrastrukturalnych na ruch kolejowy w krakowskim węźle aglomeracyjnym na przykładzie linii SKA1. Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne, 116(2), 107‑118.
Nowak, M., Koterbicki, M., & Pashkevich, A. (2016). Analiza przewozów pasażerskich i oferty przewozowej kolei aglomeracyjnej na przykładzie linii Kraków-Miechów. TTS Technika Transportu Szynowego, 23, 160‑167.
Pan, H., Li, J., Shen, Q., & Shi, C. (2017). What determines rail transit passenger volume? Implications for transit oriented development planning. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 57, 52‑63. https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.09.016
Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu - dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu. Biała Księga. (2011). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/? uri=CELEX: 52011DC0144&from=PL (03.07.2020).
Połom, M., & Tarkowski, M. (2018). Rola Pomorskiej Kolei Metropolitalnej w kształtowaniu struktury przestrzenno-funkcjonalnej Gdańska. Studia Miejskie, 30, 39‑58.
Połom, M., Tarkowski, M., & Puzdrakiewicz, K. (2018). Urban transformation in the context of rail transport development: the case of a newly built railway line in Gdańsk (Poland). Journal of Advanced Transportation, 2018. https://doi.org/10.1155/2018/1218041
Ratner, K.A., & Goetz, A.R. (2013). The reshaping of land use and urban form in Denver through transit-oriented development. Cities, 30, 31‑46. https://doi.org/10.1016/j.cities.2012.08.007
Rosik, P., & Kowalczyk, K. (2016). Rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej a przesunięcie modalne w Polsce w latach 2000‑2010. Prace Geograficzne, 248. Warszawa: IGiPZ PAN.
Rosik, P., Pomianowski, W., Goliszek, S., Stępniak, M., Kowalczyk, K., Guzik, R., Kołoś, A., & Komornicki,T. (2017). Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce (MULTIMODACC). Prace Geograficzne, 258. Warszawa: IGiPZ PAN.
Słownik pojęć transportowych SRT. (2011). Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury.
Smolarski, M. (2018). Pasażerski transport kolejowy na obszarach wiejskich (na przykładzie przygranicza województwa dolnośląskiego). Prace Geograficzne, 154, 127‑145. https://doi.org/10.4467/20833113PG.18.012.9444
Smolarski, M., Jurkowski, W., & Raczyk, A. (2019). Bus and train connections between towns in Lower Silesia under different operational models: Competition or complementarity? Moravian Geographical Reports, 27(1), 31‑40. https://doi.org/10.2478/mgr-2019-0003
Statystyka przewozów pasażerskich UTK. (2020). Pobrane z: https://www.utk.gov.pl/pl/raporty-i-analizy/analizy-i-monitoring/statystyka-przewozow-pa (15.07.2020).
Sun, L., Lee, D.H., Erath, A., & Huang, X. (2012). Using smart card data to extract passenger's spatio-temporal density and train's trajectory of MRT system. Proceedings of the ACM SIGKDD international workshop on urban computing, 142‑148. https://doi.org/10.1145/2346496.2346519
Taylor, Z. (2000). Geografia transportu i jej wkład do teorii geografii: próba oceny. Przegląd Geograficzny, 72(4), 491‑508.
Taylor, Z. (2003). Zamknięcia dla ruchu pasażerskiego linii kolejowych w Polsce i ich społeczne konsekwencje. Przegląd Geograficzny, 75(3), 351‑383.
Taylor, Z., & Ciechański, A. (2017). Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE. Prace Geograficzne, 257. Warszawa: IGiPZ PAN.
Tu, W., Cao, R., Yue, Y., Zhou, B., Li, Q., & Li, Q. (2018). Spatial variations in urban public ridership derived from GPS trajectories and smart card data. Journal of Transport Geography, 69, 45‑57. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2018.04.013
Wang, J., Mo H., Wang, F., & Jin, F., (2011). Exploring the network structure and nodal centrality of China's air transport network: A complex network approach. Journal of Transport Geography, 19(4), 712‑721. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2010.08.012
Wiśniewski, S. (2015). Powiązania miast województwa łódzkiego w systemie kolejowego transportu zbiorowego w świetle potencjału komunikacyjnego. Prace Geograficzne, 140, 25‑38. https://doi.org/10.4467/20833113PG.15.002.3531
Wykorzystanie i potencjał kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce. (2017). Pobrane z: https://utk.gov.pl/pl/dokumenty-i-formularze/opracowania-urzedu-tran/12753,Wykorzystanie-i-potencjal-kolejowych-przewozow-pasazerskich-w-Polsce.html (14.07.2020).
Zhao, J., Qu, Q., Zhang, F., Xu, C., & Liu, S. (2017). Spatio-temporal analysis of passenger travel patterns in massive smart card data. IEEE Transactions on Intelligent Transportation Systems, 18(11), 3135‑3146. https://doi.org/10.1109/TITS.2017.2679179