Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 93 z. 4 (2021)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Abstract:

In Poland, small towns constitute the largest group within the overall structure of the urban settlement network. They are distributed evenly across the country and serve numerous essential social and economic functions. These centres thus represent an important link in the system of connections between the countryside and the cities of regional and national significance. According to data for 2017, Poland had 705 such small towns (i.e. towns with less than 20,000 inhabitants). In line with the accessibility of statistical material and the timing of the study (the 2008‑2017 period), the analysis encompassed 670 small towns. The purpose of the work this paper details has been to determine the relationship between the natural increase and the net migration balance in small towns, and to assess their impact on the contemporary population ageing processes in settlement units of this type in Poland. A first phase to the study determined the aforementioned relationship, seeking to avoid the influence of incidental annual changes by averaging indicators for natural increase and net migration balance for the initial and terminal periods of analysis over periods of three consecutive years, i.e. 2008‑2009‑2010 (2008/2010) and 2015‑2016‑2017 (2015/2017). Eight demographic categories of small town were distinguished, with these featuring various directions to the increase/migration balance relationship referred to. In general terms, the first four categories (A, B, C and D) refer to units in which population increased, while the subsequent four categories (E, F, G and H) relate to towns manifesting population declines. A further step then entailed determination of the rate of population ageing in the small towns under study, using the demographic old-age indicator based on percentage-point differences between the shares of the young and old populations (Długosz, 1997). The set of towns analysed was dominated by the centres in which there was significant migratory outflow and/or natural decrease. In the period adopted as the starting point of the study (2008‑2010), the category proving dominant comprised towns whose negative net migration balances were not compensated by positive natural increase (category H). In turn, where data for the final years of the study (2015‑2017) were concerned, the highest proportion of the small towns considered were in category G, as featuring both a high level of migratory outflow and natural decrease. The share of towns representing progressive demographic cateo ies decreased over the entire period considered. The study demonstrated that both the natural and migratory processes ongoing in small towns had assumed predominantly negative directions, leading to weakened population potential, and exerting a direct impact in the form of depopulation. Furthermore, the share of towns in which ageing of the population was observed increased from 65% to more than 80% in the years 2008/2010‑2015/2017. The population-ageing process was thus taking place in almost all of Poland’s small towns, with there remaining just 10 such towns in which the age structure of the resident population was growing younger. The most major changes were those ongoing in the small towns of north-western and east-central Poland. Above all, these were centres experiencing high levels of migratory outflow. The slowest rates of ageing were in turn observed in small centres located in the southern belt of provinces. The results obtained offer confirmation of intensifying population-ageing processes in Poland’s small towns. In future, this will phenomenon s certain to exert a negative influence on the state of the economy in small towns, as well as on their social structures.

References:

2018 Ageing Report: Policy challenges for ageing societies. (2018). Brussels: European Commission.
Bański, J. (2002). Typy ludnościowych obszarów problemowych. W: J. Bański, E. Rydz (red.), Społeczne problemy wsi (s. 41‑52). Studia Obszarów Wiejskich, 2. Warszawa: PTG, IGiPZ PAN.
Bański, J. (2010). Dilemmas for regional development in the concepts seeking to develop Poland's spatial structure. Regional Studies, 44(5), 535‑549. https://doi.org/10.1080/00343400902926375
Bański, J. (2017). Rozwój obszarów wiejskich. Warszawa: PWE.
Bartosiewicz, B., Kwiatek-Sołtys, A., & Kurek, S. (2019). Does the process of shrinking concern also small towns? Lessons from Poland. Quaestiones Geographicae, 38(4), 91‑105. https://doi.org/10.2478/quageo-2019-0039
Bloom, D.E., Canning, D., & Fink, G. (2011). Implications of Population Aging for Economic Growth. NBER Working Paper Series, 16705. Cambridge: National Bureau of Economic Research, Inc.
Chądzyńska, E., & Iwaszko, K. (2012). Rozwój wybranych funkcji w małych miastach dolnośląskich - analiza wzorca rozkładu przestrzennego. W: K. Heffner, A. Halama (red.), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce (s. 25‑41), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny.
Crampton, A. (2009). Global aging: Emerging challenges. The Pardee Papers, 6. Boston: Boston University.
Długosz, Z. (1997). Stan i dynamika starzenia się ludności Polski. Czasopismo Geograficzne, 68, 227‑232.
Domański, B., & Noworól, A., (red.). (2010). Badanie funkcji, potencjału i trendów rozwojowych miast w województwie małopolskim. Kraków: Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju.
Duszczyk, M., Fihel, A., Kiełkowska, M., Kordasiewicz, A., & Radziwinowiczówna, A. (2014). Analiza kontekstualna i przyczynowa zmian rodziny i dzietności. Studia i Materiały, 2. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Eberhardt, P. (1989). Regiony wyludniające się w Polsce, Prace Geograficzne, 148. Warszawa: IGiPZ PAN.
Golini, A. (1997). Demographic Trends and Ageing in Europe. Prospects, Problems and Policies. Genus, 53(3‑4), 33‑74.
Haase, A., Bernt, M., Grossmann, K., Mykhnenko, V., & Rink, D. (2013). Varieties of Shrinkage in European Cities. European Urban and Regional Studies, 23(1), 86‑102. https://doi.org/10.1177/0969776413481985
Heffner, K. (2008). Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie 2033 r. W: K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008‑2033, t. I (s. 281‑333). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Hoekveld, J.J. (2012). Time-Space Relations and the Differences Between Shrinking Cities. Built Environment, 38(2), 179‑195.
Hoff, A. (red). (2011). Population Ageing in Central and Eastern Europe: Societal and Policy Implications. Ashgate Publishing.
Horolets, A., Lesińska, M., & Okólski, M. (red.). (2018). Raport o stanie badań nad migracjami w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Komitet Badań nad Migracjami PAN.
Jagielski, A. (1978). Geografia ludności. Warszawa: PWN.
Jażewicz, I. (2005). Przemiany społeczno-demograficzne i gospodarcze w małych miastach Pomorza Środkowego w okresie transformacji gospodarczej. Słupskie Prace Geograficzne, 2, 71‑79.
Jerkiewicz, A. (1983). Wybrane problemy ludnościowe i osadnicze w Sudetach. Acta Universitatis Wratislaviensis, 506, Studia Geograficzne, 32, 11‑21.
Jończy, R., Rokita-Poskart, D., & Tanas, M. (2013). Exodus absolwentów szkół średnich województwa opolskiego do dużych ośrodków regionalnych kraju oraz za granicę. Opole: Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.
Kamińska, W. (2006). Pozarolnicza indywidualna działalność gospodarcza w Polsce w latach 1988‑2003. Prace Geograficzne, 203. Warszawa: IGiPZ PAN.
Kamińska, W., & Mularczyk, M. (2014). Demographic types of small cities in Poland. Miscellanea Geographica, 18(4), 24‑33. https://doi.org/10.2478/mgrsd-2014-0031
Kantor-Pietraga, I., Krzysztofik, R., & Runge, J. (2012). Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce południowej. W: K. Heffner, A. Halama, (red.), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce (s. 9‑24), Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny.
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. (2001). Monitor Polski, 26. Warszawa.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. (2011). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Kościk, J. (1990). Przemiany demograficzno-osadnicze na Ziemi Kłodzkiej w XIX w. Acta Universitatis Wratislaviensis, 832, Historia, 53, 85‑98.
Kotowska, I.E., & Giza-Poleszczuk, A. (2010). Zmiany demograficzno-społeczne i ich wpływ na rekonceptualizację polityki rodzinnej w kierunku równowagi w zakresie ochrony praw rodziny i poszczególnych jej członków. Polska na tle Europy. W: E. Leś, S. Bernini (red.), Przemiany rodziny w Polsce i we Włoszech i ich implikacje dla polityki rodzinnej (s. 31‑68). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Krzysztofik, R. (2019). Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny. Warszawa-Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Kurek, S. (2007). Typologia procesu starzenia się ludności miast i gmin Polski na tle jego demograficznych uwarunkowań. Przegląd Geograficzny, 79(1), 133‑156.
Kurek, S., & Lange, M. (2013). Zmiany zachowań prokreacyjnych w Polsce w ujęciu przestrzennym. Prace Monograficzne, 658. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny.
Kurek, S. (2014). Przestrzenne zróżnicowanie przemian demograficznych w Polsce w latach 2002‑2011. W: E. Klima (red). Ludność, mieszkalnictwo, usługi - w 70. rocznicę urodzin Profesora Jerzego Dzieciuchowicza (s. 43‑73). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kwiatek-Sołtys, A. (2004). Małe miasta województwa małopolskiego w okresie transformacji systemowej. Kraków: Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.
Kwiatek-Sołtys, A. (2006). Migration Attractiveness of Small Towns in The Małopolska Province. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 5, 155‑160.
Kwiatek-Sołtys, A., & Mainet, H. (2014). Quality of life and attractiveness of small towns: a comparison of France and Poland. Quaestiones Geographicae, 33(2), 103‑113. https://doi.org/10.2478/quageo-2014-0019
Latocha, A. (2013). Wyludnione wsie w Sudetach. I co dalej? Przegląd Geograficzny, 85(3), 373‑396.
Lee, E.S. (1965). A Theory of Migrations. Demography, 3(1), 47‑57.
Lena, A., Ashok, K., Padma, M., Kamath, V., & Kamath, A. (2009). Health and Social Problems of the Elderly: A Cross-Sectional Study in Udupi Taluk, Karnataka. Indian Journal of Community Medicine, 34, 131‑134.
Lesthaeghe, R. (2010). The Unfolding Story of the Second Demographic Transition. Population and Development Review, 36, 211‑215. https://doi.org/10.1111/j.1728-4457.2010.00328.x
Lorenti, A. (2015). Investing on Ageing. Extending Working Lives Across Europe. Roma: Sapienza Universita di Roma. Pobrane z: http://padis.uniroma1.it/bitstream/10805/2719/1/thesis.alorenti.pdf (03.07.2019).
Łobodzińska, A. (2016). Starzejące się społeczeństwo wyzwaniem dla zrównoważonego rozwoju. Prace Geograficzne, 144, 127‑142.
Malisz, B. (1984). Trzy wizje polskiej przestrzeni. W: A. Kukliński (red.), Gospodarka przestrzenna Polski. Diagnoza - rekonstrukcja - prognoza (s. 6‑45). Biuletyn KPZK PAN, 125, Warszawa.
Męczyński, M., Konecka-Szydłowska, B., & Gadziński, J. (2010). Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego i klasyfikacja małych miast w Wielkopolsce. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Monitoring Environmental Progress - a Report Work in Progress, 1995. Washington: World Bank.
Notestein, F.W. (1945). Population the Long View. W: T.P. Schultz (red.), Food for the World (s. 36‑57). Chicago: University of Chicago Press.
Okólski, M. (2010). Wyzwania demograficzne Europy i Polski. Studia Socjologiczne, 199(4), 37‑78.
Palacios, R. (2002). The future of global ageing. International Journal of Epidemiology, 31, 786‑791. https://doi.org/10.1093/ije/31.4.786
Pirisi, G., & Trócsányi, A. (2014). Shrinking Small Towns in Hungary: The Factors Behind the Urban Decline in "Small Scale". Acta Geographica Universitatis Comenianae, 58(2), 131‑147.
Putnam, R. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rosenbers, M.W., & Wilson, K. (2018). Population Geographies of Older People. W: M.W. Skinner, G.J. Andrews, M.P. Cutchin (red.), Geographical Gerontology. Perspectives, Concepts, Approaches (s. 56‑67). London: Routledge.
Rosenthal, L. (2009). The Role of Local Government: Land-Use Controls and Aging-Friendliness. Generations, 2, 18‑25.
Rosner, A. (red.). (2007). Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Solga, B. (2013). Miejsce i znaczenie migracji zagranicznych w rozwoju regionalnym. Opole: Instytut Śląski.
Szukalski, P. (2004). Urodzenia pozamałżeńskie w Polsce. W: A. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski (red.), Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim (s. 111‑142). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szukalski, P. (2005). Wielkość i struktura rodziny a przejście demograficzne, Dylematy Współczesnych Rodzin. Roczniki Socjologii Rodziny, 16, 95‑110.
Szukalski, P. (2015). Przestrzenne zróżnicowanie dzietności w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 647(4), 13‑27.
Szukalski, P. (2019). Demograficzne ślady zaborów. Pobrane z: http://www.sprawynauki.edu.pl/archiwum/dzialy-wyd-elektron/323-demografia-el/4059-demograficzne-slady-zaborow (29.07.2020).
Szymala, K. (2015). Migracje zarobkowe Polaków po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Ruchu Studenckiego, 2, 55‑64.
Szymańska, D., & Grzelak-Kostulska, E. (2005). Małe miasta w Polsce - zmiany ludnościowe i funkcjonalne w drugiej połowie XX wieku. W: Małe miasta a rozwój lokalny i regionalny (s. 59‑90). Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Katowice: Akademia Ekonomiczna.
Śleszyński, P. (2009). Dostępność metropolii jako warunek konkurencyjności polskiej przestrzeni. Mazowsze Studia Regionalne, 2, 53‑71.
Śleszyński, P. (2018). Mapa przestrzennego zróżnicowania współczesnych procesów demograficznych w Polsce. W: J. Hrynkiewicz, J. Witkowski, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Polski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (s. 84‑108). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
Vaishar, A., & Zapletalová, A. (2009). Small towns as centers of rural micro-regions. European Countryside, 2, 70‑81. http://dx.doi.org/10.2478/v10091/009-0006-4
Wełpa, B. (1982). Podstawy rozwoju i zagospodarowania małych miast. Biuletyn KPZK PAN, 121. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Wiara i religijność Polaków dwadzieścia lat po rozpoczęciu przemian ustrojowych. Komunikat z badań. (2009). Warszawa: CBOS.
World Population Ageing 2017 Report. (2017). New York: United Nations, Department of Economic and Social Affairs Population Division.
Zborowski, A., & Raźniak, P. (2013). Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce - ocena procesu. Studia Miejskie, 9, 37‑50.
Zelinsky, W. (1971). The hypothesis of the mobility transition. Geographical Review, 61, 219‑249.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

93

Issue:

4

Start page:

491

End page:

513

Detailed Resource Type:

Journal

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:232813 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2021.4.1

Source:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Geography and Spatial Organization of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Central Library of Geography and Environmental Protection. Institute of Geography and Spatial Organization PAS

Projects co-financed by:

Programme Innovative Economy, 2010-2014, Priority Axis 2. R&D infrastructure ; European Union. European Regional Development Fund

Access:

Open