Subtitle:

Folk architecture in landscape of Cracow ; Journal of Urban Ethnology 18 (2020)

Publisher:

Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Place of publishing:

Kraków

Description:

il.; 24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Celem artykułu jest scharakteryzowanie obecności obiektów budownictwa ludowego w przestrzeni miejskiej Krakowa. We wprowadzeniu zostały omówione podstawowe źródła i techniki pozyskiwania informacji na temat stanu zachowania historycznej zabudowy dawnych podkrakowskich wsi. W dalszej części artykułu omówiono zagadnienie rozmieszczenia przykładów tego rodzaju architektury w krajobrazie miasta. Zaproponowano podział na pięć stref, wyodrębnionych na podstawie kryteriów ilościowych i jakościowych. Wyznaczone w ten sposób obszary mogą być pomocne do prowadzenia w przyszłości studiów muzealniczych, konserwatorskich, urbanistycznych i kulturoznawczych. W zakończeniu została poruszona kwestia inicjatyw mających na celu ochronę zabytków budownictwa ludowego w stolicy Małopolski

References:

Bukowska I. 1960, Przemiany kulturowe w urządzeniu wnętrza domu chłopskiego we wsi Skotniki (Kraków, dzielnica Podgórze) w latach od 1880 do 1960 (praca magisterska, nr 44, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Ciołek G. 1984, Regionalizm w budownictwie wiejskim w Polsce, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków
Czajkowski J. 1976, Budownictwo wiejskie w Krakowskiem, „Materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku”, nr 22, s. 49–122
Czajkowski J. 1977, Ze studiów nad budownictwem wiejskim w Krakowskiem, „Lud” t. 61, s. 98–110
Czerwiński T. 2006, Budownictwo ludowe w Polsce, Sport i Turystyka – MUZA SA, Warszawa
Dobrowolski K., Woźniak A. 1976, Historyczne podłoże polskiej kultury chłopskiej, [w:] M. Biernacka i in. (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 1, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, s. 59–90
Gajek J. (red.), 1964–1981, Polski atlas etnograficzny, z. 1–6, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa
Grabowski L. 2009–2012, Zabytkowe figury, kapliczki i krzyże przydrożne z rejonu Krakowa i jego okolic, nakładem autora, Kraków, http://www.mbc.malopolska.pl/dlibra/publication?id=21230&from=&dirids=1&tab=1&lp=18&QI=E6BB4CBC94B2687EAA875389E3876660-65, dostęp 10.12.2019
Grabowski L. 2009–2018, Dawne przedmieścia Krakowa: ulatująca przeszłość, nakładem autora, Kraków, http://www.mbc.malopolska.pl/dlibra/publication?id=17689&from=&dirids=1&tab=1&lp=11&QI=E6BB4CBC94B2687EAA875389E3876660-52, dostęp 10.12.2019
Grabowski L. 2011–2019, Krakowskie panoramy i widoki, nakładem autora, Kraków, http://www.mbc.malopolska.pl/dlibra/publication?id=64521&from=&dirids=1&tab=1&lp=10&QI=E6BB4CBC94B2687EAA875389E3876660-65, dostęp 10.12.2019
Grabski M. 2010, Budownictwo krakowskie. Z historii badań i ochrony, [w:] A. Dobrowolski (red.), Dziedzictwo Krakowiaków Zachodnich i pogranicza krakowsko-śląskiego, Miejski Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji, Chrzanów, s. 54–82
Jałowiecki B. 1956, Budownictwo ludowe w Tyńcu pod Krakowem od początku XIX wieku do roku 1955 (praca magisterska, nr 29, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego)
Kasprzyk B. (oprac.) 2013, Poczet sołtysów, wójtów i burmistrzów miast, jurydyk, wsi i gmin przyłączonych do Krakowa do 1915 roku, Urząd Miasta Krakowa, Kraków
Kasprzyk B. (oprac.) 2015, Poczet sołtysów i wójtów wsi, gmin i gromad przyłączonych do Krakowa po 1915 roku, Urząd Miasta Krakowa, Kraków
Klimas M., Lesiak-Przybył B., Sokół A. 2010, Wielki Kraków: rozszerzenie granic miasta 1910–1915: wybrane materiały ze zbiorów Archiwum Państwowego w Krakowie, Archiwum Państwowe w Krakowie, Kraków
Kłodnicki Z. (red.) 1995, Komentarze do Polskiego atlasu etnograficznego, t. 2, Budownictwo, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław
Luchter B. 2010, Jednostki katastralne jako podstawa badań struktury użytkowania ziem w mieście Krakowie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 821, s. 145–162
Mełges H. 2015, Housing in the Polisch Countryside (ruralist’s reflections) / Budownictwo mieszkaniowe na polskiej wsi (refleksje ruralisty), „Czasopismo Techniczne: Architektura”, z. 1, r. 112, s. 83–108
Myga-Piątek U. 2007, Kryteria i metody oceny krajobrazu kulturowego w procesie planowania przestrzennego na tle obowiązujących procedur prawnych, [w:] M. Kistowski, B. Korwel-Lejkowska (red.), Waloryzacja środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 101–110
Pokropek M., Pokropek W. 1995, Tradycyjne budownictwo drzewne w Polsce, t. 1, Budownictwo ludowe, chałupy i ich regionalne zróżnicowanie, Neriton, Warszawa
Reinfuss R. 1946, Pogranicze krakowsko-góralskie w świetle dawnych i najnowszych badań etnograficznych, „Lud”, t. 36 (1939–1945), s. 222–255
Rumińska A. 2013, Architektura lub budownictwo. Wiejskość lub miejskość. Relacje, inspiracje i kanony piękna w kubaturowym kształtowaniu i projektowaniu przestrzeni, [w:] S. Klein (red.), Między starym a nowym. Tradycyjne budownictwo ludowe a współczesna architektura wiejska, Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce, Wdzydze, s. 25–46
Tłoczek I. 1958, Chałupy polskie, Arkady, Warszawa
Udziela S. 1924, Krakowiacy, Księgarnia Geograficzna „Orbis”, Kraków
Bank Danych Lokalnych: powszechny spis rolny z 2010 roku, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/teryt/kategoria/1787, 15.12.2019
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Krakowa: park kulturowy Nowa Huta, https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=81995, 15.12.2019
Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Krakowa: park kulturowy Stare Miasto, https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=48882, 15.12.2019
Dawne Mapy Krakowa, https://dawnemapykrakowa.pl/, 15.12.2019
Google: serwisy mapowe, aplikacja komputerowa Google Earth Pro7.3.2.5776, https://www.google.com/maps/, 15.12.2019
Gminna Ewidencja Zabytków dla Miasta Krakowa, opublikowano 01.07.2019, https://www.bip.krakow.pl/zalaczniki/dokumenty/n/186238/karta, 03.07.2019
Kataster Galicyjski, zbiory Archiwum Narodowe w Krakowie, sygn. 29/280/0, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/zespol/-/zespol/31472, 10.12.2019
Małopolska Infrastruktura Informacji Przestrzennej, https://miip.geomalopolska.pl/imap/#gpmap=gp0, 15.12.2019
Mapire – Historical Maps Online, https://mapire.eu/en/, 15.12.2019
Miejski System Informacji Przestrzennej Urzędu Miasta Krakowa: mapy historyczne, https://msip.um.krakow.pl/kompozycje/?config=config_historia.json, 15.12.2019
Miejski System Informacji Przestrzennej Urzędu Miasta Krakowa: przestrzeń miejska, https://msip.um.krakow.pl/kompozycje/?config=config_plan.json, 15.12.2019
Nowa Huta Mniej Znana,https://www.facebook.com/nowohuckiekapliczki/posts/2542514509360618, 15.12.2019
Rejestr Zabytków Krakowa, opublikowano 20.02.2018, http://www.wuoz.malopolska.pl/images/file/2018/rejestr_krakowski2018.pdf, 03.07.2019
Rekonstrukcje i odbudowy, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=988009301346763&id=595898223891208, 15.12.2019
Telewizja Polska – Kraków,https://krakow.tvp.pl/45289207/krakowski-skansen-powstanie-w-nowej-hucie, 15.12.2019
Wojskowy Instytut Geograficzny, polski.mapywig.org/, 15.12.2019

Relation:

Journal of Urban Ethnology

Volume:

18

Start page:

267

End page:

290

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:154635 ; 1429-0618 ; doi:10.23858/JUE18.2020.014

Source:

IAiE PAN, sygn. P 714 ; IAiE PAN, sygn. P 1505 ; click here to follow the link

Language:

pol

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-NC-ND 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa ; Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Access:

Otwarty