Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 81 z. 4 (2009)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

The article offers a survey of basic conceptions where the spatial and functional structures of large cities are concerned, in the light of work carried out by Polish geographers and city planners. An attempt is made to systematise the notions employed in this field of research. The primary focus is on the way in which the urban agglomeration and the metropolitan area have been conceived, with special attention being paid to the relations between these conceptions, considered in respect of the morphological and functional aspects to the structure of the large city. An assessment is also made of cognitive and planning achievements when it comes to the delimitation of urban agglomerations and metropolitan areas in Poland. It is the view presented here that the metropolis and its metropolitan area, serving in the concentration of higher-order socio-economic functions and international-scale links, represents a settlement organised to a higher level in functional terms than the urban agglomeration. The basis adopted in characterising the functional properties of metropolitan areas in Poland is the division of urban functions by precedence relations into those that are regional, national or supra-national (international) in scope. Within this division, the term ‘urban agglomeration’ is used to denote a regional or national centre, while the terms ‘metropolitan area’ and ‘metropolis’ are only employed with reference to a large city with well-developed international functions. Under this classification of the large cities of Poland, Warsaw is a metropolitan area, whereas Katowice, Cracow, Poznań, Wrocław, Łódź, and Gdańsk are all urban agglomerations. It is suggested that the cognitive studies of metropolises being carried out in Poland should move on from the examination of socio-economic functions to consider the network of links offering connections with other metropolises, as well as to the testing of a hypothesis regarding the weakening of ties between the metropolis and the region surrounding it.

References:

1. Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia, 1973, Biuletyn KPZK PAN, 79, Warszawa.
2. Antikainen J., 2005, The Concept of Functional Urban Area. Findings of the ESPON Project 1.1.1., Informationen zur Raumentwicklung, 7.
3. Berry B. J. L., 1964, Cities as systems within systems of cities, Papers and Proceedings of the Regional Science Association, 13, s. 147–163.
http://dx.doi.org/10.1007/bf01942566 -
http://dx.doi.org/10.1111/j.1435-5597.1964.tb01283.x -
4. Chojnicki Z., 1980, Podstawy prognozowania regionalnych systemów osadniczych, Przegląd Geograficzny, 53, 4, s. 495–704.
5. Domański R. (red.), 2000, Nowe problemy rozwoju wielkich miast i regionów, Biuletyn KPZK PAN, 192, Warszawa.
6. Dziewoński K., 1972, Przegląd teorii sieci osadniczej, [w:] K. Secomski (red.), Elementy teorii planowania przestrzennego, PWN, Warszawa, s. 163–181.
7. Dziewoński K., 1973, W sprawie podstawowych pojęć i terminów używanych w analizie i planowaniu wielkich aglomeracji miejskich, Biuletyn KPZK PAN, 79, s. 91–100.
8. Dziewoński K., 1990, Koncepcje i metody badawcze z dziedziny osadnictwa, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 45, Wrocław.
9. Dziewoński K., Gawryszewski A., Iwanicka-Lyra E., Jelonek A., Jerczyński M., Węcławowicz G., 1977, Rozmieszczenie i migracje ludności, a system osadniczy Polski Ludowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 117, Wrocław.
10. Dziewoński K., Kosiński L., 1964, Rozmieszczenie ludności w Polsce w XX w., Przegląd Geograficzny, 36, 1, s. 3–36.
11. Dziewoński K., Malisz B., 1978, Przekształcenia przestrzenno-gospodarczej struktury kraju, Studia KPZK PAN, 62, Warszawa.
12. ESPON project 1.1.1, 2004, The Role Specific Situation and Potentials of Urban Areas as Nodes in a Polycentric Development. Final Report, The ESPON Programme: www.espon.ue.
13. ESPON project 1.4.3, 2006, Study on Urban Functions. Draft Final Report, The ESPON Programme: www.espon.ue.
14. Gawryszewski A., Korcelli P., Nowosielska E. (red.), 1998, Funkcje metropolitalne Warszawy, Zeszyty IGiPZ PAN, 53, Warszawa.
15. Gontarski Z., 1980, Obszary metropolitalne w Polsce, Biuletyn KPZK PAN, 109, Warszawa.
16. Gorzelak G., Smętkowski M., 2005, Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
17. Iwanicka-Lyra E., 1969, Delimitacja aglomeracji wielkomiejskich w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 76, Warszawa.
18. Jagielski A., 1989, Aglomeracje miejskie i migracje stałe w systemie osadniczym, [w:] P. Korcelli, A. Gawryszewski (red.), Współczesne przemiany regionalnych systemów osadniczych w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 152, s. 78–88.
19. Jałowiecki B., 1999, Metropolie, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
20. Jałowiecki B., 2005, Polskie miasta w procesie metropolizacji, Studia Regionalne i Lokalne, Uniwersytet Warszawski, 1 (19), Warszawa, s. 5–15.
21. Jałowiecki B., 2007, Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
22. Jędraszko A. (red.), 1974, Planowanie aglomeracji miejskich w Polsce. Metoda, delimitacja, program badań, Instytut Kształtowania Środowiska, Warszawa.
23. Kołodziejski J., Parteka T., 2001. Kształtowanie ładu przestrzennego polskich metropolii w procesie transformacji ustrojowej III RP, Biuletyn KPZK PAN,193, Warszawa.
24. Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2001, Monitor Polski Nr 26, s. 503–595.
25. Korcelli P., 1973, Głos w dyskusji, [w:] Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia, Biuletyn KPZK PAN, 79, Warszawa, s. 157–159.
26. Korcelli P., 1974, Teoria rozwoju struktury przestrzennej miast, Studia KPZK PAN, 95, Warszawa.
27. Korcelli P., 1976, Aglomeracje miejskie w systemach osadniczych, Przegląd Geograficzny, 48, 4, s. 589–599.
28. Korcelli P., 1981, Regiony miejskie w systemie osadniczym Polski, [w:] K. Dziewoński, P. Korcelli (red.), Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 140, Warszawa, s. 189–212.
29. Korcelli P., 1998, Metropolia i funkcje metropolitalne – podstawowe pojęcia i ich zakres, [w:] A. Gawryszewski, P. Korcelli, E. Nowosielska (red.), Funkcje metropolitalne Warszawy, Zeszyty IGiPZ PAN, 53, Warszawa, s. 84–90.
30. Korcelli P., 2007, Podstawowe węzły układu osadniczego Polski na tle europejskiego systemu osadniczego (aglomeracje – metropolie), Biuletyn KPZK PAN, 233, Warszawa, s. 87–113.
31. Korcelli P. (red.), 1996, Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: I, II, Zeszyty IGiPZ PAN, 41–42, Warszawa.
32. Korcelli P. (red.), 1997, Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: III, Zeszyty IGiPZ PAN, 43, Warszawa.
33. Korcelli P., Gawryszewski A., Potrykowska A., 1992, Przestrzenna struktura ludności Polski. Tendencje i perspektywy. Studia KPZK PAN, 98, Warszawa.
34. Korcelli-Olejniczak E., 2004, Funkcje metropolitalne Berlina i Warszawy w latach 1990–2002. Współzależność pozycji w systemie miast Europy Środkowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 198, Warszawa.
35. Korcelli-Olejniczak E., 2007, Metropolitan functions as a research question: definitions and identifications in the ESPON and alternative approaches, GaWC, Research Bulletin 248(A): http://www.lboro.ac.uk/gawc/rb/rb248.html.
36. Krätke S., 2007, The metropolization of the European urban system in the era of globalization, [w:] P.J. Taylor, B. Derudder, P. Saey, F. Witlox, 2007, Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London, s. 157–183
37. Leszczycki S., Eberhardt P., Heřman S., 1971, Aglomeracje miejsko-przemysłowe w Polsce 1966–2000, Biuletyn KPZK PAN, 67, Warszawa.
38. Lier K., 1965, Region metropolitalny Warszawy. Próba delimitacji, Biuletyn KPZK PAN, 35, Warszawa, s. 50–86.
39. Liszewski S., 2005, Delimitacja obszaru metropolitalnego Łodzi, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa, s. 25–47.
40. Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
41. Maik W., 2003, Pojęcie metropolii a problem badania funkcji metropolitalnych, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 9–17.
42. Maik w., 2008, Ewolucje teoretyczno-metodologiczne studiów miejskich w świetle zmieniających się konceptualizacji miasta, [w:] J.J. Parysek, T. Stryjakiewicz (red.), Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 77–90.
43. Markowski T. (red.), 2005, Planowanie i zarządzanie w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, 221, Warszawa.
44. Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, KPZK PAN, Warszawa.
45. Markowski T., Stasiak A. (red.), 2007, Rola polskiej przestrzeni w integrującej się Europie, Biuletyn KPZK PAN, 233, Warszawa.
46. Marszał T., 2005, Funkcje obszaru metropolitalnego Łodzi, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa, s. 49–109.
47. Parysek J.J., 2003, Metropolie: metropolitalne funkcje i struktury przestrzenne, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 19–40.
48. Parysek J.J., 2005, Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
49. Plan Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 1990, 1974, Biuletyn KPZK PAN, 85, Warszawa.
50. Poznański Obszar Metropolitalny, 2006, Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu, Poznań.
51. Rykiel Z., 1978, Miejsce aglomeracji wielkomiejskich w przestrzeni społeczno-gospodarczej Polski, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 128, Wrocław .
52. Rykiel Z., 2002, Koncepcje i delimitacje wielkomiejskich form osadniczych w Polsce, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany. XV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 9–19.
53. Smętkowski M., 2005, Rola infrastruktury transportowej w integracji obszaru metropolitalnego Warszawy, Biuletyn KPZK PAN, 222, Warszawa, s. 45–63.
54. Tarkowski M., 2005, Dzienny system miejski jako metropolitalny obszar statystyczny – propozycja delimitacji, [w:] T. Markowski (red.), Planowanie i zarządzanie w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, 221, Warszawa, s. 95–104.
55. Taylor P.J., 2001, Specification of the world city network, Geographical Analysis, 33, 2, s. 181–194.
56. Taylor P.J., Derudder B., 2004, Porous Europe: European cities in global urban areas, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 95, 5, s. 527–538.
57. Taylor P.J., Derudder B., Saey P., Witlox F., 2007, Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London.
58. Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2005, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

81

Issue:

4

Start page:

445

End page:

459

Detailed Resource Type:

Article

Format:

File size 0,6 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:55572 ; 0033-2143 ; 10.7163/PrzG.2009.1.1

Source:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Rights Reserved - Free Access

Terms of use:

Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms

Digitizing institution:

Institute of Geography and Spatial Organization of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Central Library of Geography and Environmental Protection. Institute of Geography and Spatial Organization PAS

Projects co-financed by:

Programme Innovative Economy, 2010-2014, Priority Axis 2. R&D infrastructure ; European Union. European Regional Development Fund

Access:

Open