Lasy wybranych dużych obszarów leśnych = The forests in selected examples of Poland’s Large Forest Areas

Zielony, Roman

doi:0033-2143 (print)

Download

Title: Lasy wybranych dużych obszarów leśnych = The forests in selected examples of Poland’s Large Forest Areas

Abstract:

Problemy z ustaleniem powierzchni lasów w Polsce oraz granic dużych obszarów leśnych (DOL), zwanych puszczami, borami bądź lasami, należą do istotnych zagadnień planowania i zagospodarowania przestrzennego, ochrony przyrody i leśnictwa. Dostępne dane odnoszą się zazwyczaj do wielkości z lat 60‑70. XX w. i często nie wiadomo czy jest to powierzchnia ogólna obszaru czy areał lasów. W Polsce można wyróżnić 80‑100 DOL o powierzchni ogólnej każdego z nich powyżej 100 km2 , gdzie lasy zajmują ponad 35% areału. Są to obszary mające nazwę własną i takie, których nazwę należy ustalić. Ustalenie granic DOL umożliwi określenie ich powierzchni ogólnej i zajmowanej przez lasy oraz uszczegółowi wiedzę o lokalizacji obiektów przyrodniczych i kultury materialnej. Pozwoli również na wykonanie analiz i ocen gospodarki leśnej w ściśle określonych granicach DOL, co do tej pory było nie w pełni możliwe. W artykule opisano wybrane problemy wyznaczania granic DOL i ustalania powierzchni zajmowanej przez lasy na przykładzie Puszcz: Białowieskiej, Bolimowskiej, Boreckiej, Knyszyńskiej, Kampinoskiej, Noteckiej i Romnickiej; Borów Tucholskich, Lasów Chojnowskich, L. Łukowskich, oraz w do tej pory niewyróżnianych Lasów Dobrzejewickich i Lasów Lubniewickich. Określono ich powierzchnię ogólną, areał zajmowany przez lasy, strukturę własnościową lasów i powierzchnię zajmowaną przez główne gatunki panujące w drzewostanach.

References:

Anders, P., & Kusiak, W. (2005). Puszcza Notecka przewodnik krajoznawczy. Poznań: G&P Oficyna Wydawnicza.
Błaszczyk, H. (1965). Puszcza Notecko-Warciańska. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 557‑565). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Budniak, P. (2020). Metoda wyróżniania kompleksów leśnych na podstawie ciągłości obszarów leśnych i zadrzewieniowych. Sylwan, 164(10), 820‑830.
Degórski, M. (2014). Miejsce lasu w gospodarce przestrzennej kraju. W: Przyrodnicze, społecznei gospodarcze uwarunkowania oraz cele i metody hodowli lasu (s. 31‑52). Zimowa Szkoła Leśnaprzy Instytucie Badawczym Leśnictwa., VI sesja. Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Faliński, J.B. (1968). Położenie, granice i nazewnictwo fizjograficzne Puszczy. W: J.B. Faliński (red.). Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej (s. 13‑24). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Gątkiewicz, T., & Tołwiński, J. (1995). Gospodarka leśna w Puszczy Knyszyńskiej. W: A. Czerwiński (red.), Puszcza Knyszyńska; monografia przyrodnicza (s. 431- 446). Supraśl: Zespół Parków Krajobrazowych w Supraślu.
Gieburowski, B., & Janas, G. (2013). Wpływ zróżnicowania celów oraz kryteria oceny gospodarstwa leśnego na regulację użytkowania lasów. W: Planowanie w gospodarstwie leśnym (s. 236‑253), Zimowa Szkoła Leśna przy Instytucie Badawczym Leśnictwa, V sesja. Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Giętkowski, T. (2008). Problemy wyznaczania granicy regionu na przykładzie Borów Tucholskich. W: J. Lechnio, S. Kulczyk, E. Malinowska, I. Szumacher (red.), Klasyfikacja krajobrazu - Teoria i Praktyka (s. 209‑217), Problemy Ekologii Krajobrazu, 20. Warszawa: PAEK - Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
GUS, (1949). Rocznik statystyczny. R. 12, 1948. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej.
GUS, (2020). Rocznik statystyczny leśnictwa. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: www.stat.gov.pl (15.01.2021).
Hościło, A., Mirończuk, A., & Lewandowska, A. 2016. Określenie rzeczywistej powierzchni lasów w Polsce na podstawie dostępnych przestrzennych. Sylwan, 160(8), 627‑634.
Heymanowski, K. (1965). Puszcza Kampinoska. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 610‑621). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Instrukcja sporządzania projektu planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa. Załącznik do Zarządzenia nr 55 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 r. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Jabłoński, M. (2015). Definicja lasu w ujęciu krajowym y międzynarodowym oraz jej znaczenie dla wielkości i zmian powierzchni leśnej w Polsce. Sylwan, 159(6), 469‑485.
Jaszczak, R., Bańkowski, J., & Kowalczyk, B. (2020). Urządzanie lasu w dobie wyzwań środowiskowych i społecznych - planowanie regionalne. Sylwan, 164(5), 373‑383.
Kędziora, W., Nowakowska, A., Welenc, A., & Borecki, T. (2018). Ocena aktualności ewidencji gruntów w zakresie gruntów leśnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie. Zeszyt 49B, 118‑126.
Kistowski, M. (2000). Metody, dylematy i problemy identyfikacji granic krajobrazowych na obszarach młodoglacjalnych jako przykład refleksji nad badaniem granic w środowisku przyrodniczym. W: M. Pietrzak (red.), Granice krajobrazowe. Podstawy teoretyczne i znaczenie praktyczne (s. 49‑67), Problemy Ekologii Krajobrazu, 7. Poznań: PAEK - Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Kowalewski, G. (2002). Granice Borów Tucholskich. W: Banaszak, J., Tobolski, K., (red.). Park Narodowy Bory Tucholskie (s. 121‑138). Charzykowy: Homini.
Kondracki, J, (2001). Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
Maciejewski, S. (2007). Po ziemi Suwalskiej. Przewodnik turystyczny. Suwałki: Wydawnictwo Czarna Hańcza.
Malec, M. (2001). Nazwy własne kompleksów leśnych w Polsce. (s 169‑176). W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch (red.) Toponimia i oronimia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Matuszkiewicz, J.M. (2008). Regionalizacja geobotaniczna Polski. Warszawa: IGiPZ PAN. Pobrane z: www.igipz.pan.pl/Regiony-geobotaniczne-zgik.html (10.03.2021).
Mazur, M., Bański, J., Czapiewski, K., & Śleszyński, P. (2015). Wiejskie obszary funkcjonalne - próba metodyczna wyznaczania ich obszarów i granic. Studia obszarów wiejskich, 37, 7‑37.
Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej, (1991). Warszawa-Wrocław: Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera.
Latocha, A. (2013). Wyludnione wsie w Sudetach. I co dalej? Przegląd Geograficzny, 8(3), 373‑396.
Łonkiewicz, B. (1993. Założenia delimitacji obszarów leśnych w gospodarce przestrzennej kraju. Prace Inst. Bad. Leśn., 747‑751, 33‑62.
Łonkiewicz, B., Fronczak, E., Hildebrant, R., & Zajączkowski, K. (1993). Krajowy program zwiększenia lesistości i zadrzewień. Warszawa: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Krynki na okres 01.01.2018‑31.12.2027, (2018). Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku.
Raport o stanie lasów 2002, (2003). Warszawa: PGL Lasy Państwowe.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych. Dz.U. poz. 394.
Reindl, A. (1965). Puszcza Knyszyńsko-Białostocka. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 587‑597). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1880‑1914), pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, & W. Walewskiego. Tom I. Warszawa 1880. Nakładem F. Sulimierskiego i W. Walewskiego. Pobrane z: http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/(18.08.2021 r).
Sokołowski, A.W. (2006). Lasy północno-wschodniej Polski. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Sokólska, J. (1995). Rozwój osadnictwa a zasięg terytorialny dzisiejszej Puszczy Knyszyńskiej. W: A. Czerwiński (red.), Puszcza Knyszyńska; monografia przyrodnicza (s 413‑419). Supraśl: Zespół Parków Krajobrazowych w Supraślu.
Solon, J. (2000). Krajobraz bez granic, czyli o wpływie koncepcji teoretycznych na sposoby wyróżniania i charakterystyki jednostek przestrzennych. W: Pietrzak, M. (red.). Granice krajobrazowe. Podstawy teoretyczne i znaczenie praktyczne (s. 139‑152), Problemy Ekologii Krajobrazu, 7. Poznań: PAEK - Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, ... & Ziaja, W. (2018). Physico-geographical mesoregions of Poland - verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, 91(2), 143‑170. https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Szkulmowska, W. (2003). Sztuka ludowa w Borach Tucholskich. Tuchola; Polskie Wydawnictwa Reklamowe.
Ustawa z 28 września 1991 r. o lasach. Dz.U. 1991, nr 101, poz. 444, z późn. zm.
Węcławowicz, G., Bański, J., Degórski, M., Komornicki, T., Korcelli, P., & Śleszyński, P. (2006). Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku. Monografie IGIPZ PAN, 6. Warszawa: IGIPZ PAN.
Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasów. Wyniki III cyklu (lata 2016‑2019), (2020). Pobrano z: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/wisl (25.01.2021).
Wolski, J. 2007. Przekształcenie krajobrazu wiejskiego Bieszczadów w ciągu ostatnich 150 lat. Prace Geograficzne, 214. Warszawa: IGIPZ PAN.
Wysocka-Fijorek, E., Gil, W., & Gołos, P. 2020. Realizacja zalesień w latach 2001‑2018 w różnych regionach Polski. Sylwan, 164(9), 726‑735. https://doi.org/10.26202/sylwan.2020059
Zawadzka, D., & Kwiecień, E. (2011). Puszcze i lasy Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza.
Zaręba, R. (1986). Puszcze, bory i lasy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Zielony, R. (2004). Zarys dziejów lasów i gospodarki leśnej w Puszczy Kampinoskiej. W: R. Andrzejewski (red.), Kampinoski Park Narodowy, 2, (s. 87‑109). Izabelin: Wyd. Kampinoski Park Narodowy.
Zielony, R. (2008). Leśny obszar funkcjonalny - pojęcie, zasady delimitacji. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10, 3(19), 21‑33.
Zielony, R. (2016). Wybrane problemy delimitacji dużych obszarów leśnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. R. 18, 49B/5, 106‑117.
Zielony, R., & Rabenda, M. (2008). Leśny obszar funkcjonalny Puszcza Kozienicka. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10, 3(19), 119‑129.
Zielony, R., & Kliczkowska, A. (2012). Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Zwoliński, P. (2009). Puszcza Pilicka - Lasy Spalskie terenem polowań reprezentacyjnych, konspiracji i walki. Spała-Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.