Lasy wybranych dużych obszarów leśnych = The forests in selected examples of Poland’s Large Forest Areas

Zielony, Roman

doi:0033-2143 (print)

Download

Title: Lasy wybranych dużych obszarów leśnych = The forests in selected examples of Poland’s Large Forest Areas

Abstract:

Key issues for spatial planning and development, nature protection and forestry in Poland relate to the problems encountered in determining the area of forests included within – and the boundaries of – what are known as the Large Forest Areas (LFAs) in Poland. Even as overall forest cover in the country has increased steadily – by about 2.5 million ha overall – since 1945, the data available for the LFAs relate to measurements made as long ago as in the 1960s and 1970s. Even then, it is often unclear whether it is total areas or areas of forest that are being referred to in relation to the LFAs. There is thus an urgent need for meas-urements to be updated, with a view to the present-day boundaries of the Areas being delim-ited. Some 80‑100 LFAs are in fact distinguished in Poland, in line with definitions relating to total area exceeding 10,000 ha (100 km2) and forest cover exceeding 35%. While many of the LFAs received Proper-Noun names at one point or another in their histories, as used locally in a given region, and in guides and publications, there are also less culturall-defined areas that still await naming. Efforts to determine the boundaries of the LFAs at this point allow, not only for renewed or de novo determination of their overall areas and areas of forest, but also for an advancement of our knowledge regarding any items of cultural heritage that may be present within LFAs. Such data will be useful or essential as new physiographic, economic and tourist guide-studies are developed; and they will encourage and facilitate the more-detailed analysis and assess-ment of forest management taking place within the limits of the LFAs. In line with the effort made to achieve the above goals, this article details selected problems encountered with the delimitation of forest boundaries and areas, as these are exemplified by the Polish LFAs of the Białowieża, Bolimów, Borki, Knyszyn, Kampinos, Noteć, Romincka, Tuchola, Łuków and Chojnów Forests. Figures for overall area and area of forest were indeed obtained and are presented here for the selected examples of LFAs, which are also augmented by the so-called Dobrzejewice and Lubniewice Forests not distinguished in this way before now.

References:

Anders, P., & Kusiak, W. (2005). Puszcza Notecka przewodnik krajoznawczy. Poznań: G&P Oficyna Wydawnicza.
Błaszczyk, H. (1965). Puszcza Notecko-Warciańska. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 557‑565). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Budniak, P. (2020). Metoda wyróżniania kompleksów leśnych na podstawie ciągłości obszarów leśnych i zadrzewieniowych. Sylwan, 164(10), 820‑830.
Degórski, M. (2014). Miejsce lasu w gospodarce przestrzennej kraju. W: Przyrodnicze, społecznei gospodarcze uwarunkowania oraz cele i metody hodowli lasu (s. 31‑52). Zimowa Szkoła Leśnaprzy Instytucie Badawczym Leśnictwa., VI sesja. Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Faliński, J.B. (1968). Położenie, granice i nazewnictwo fizjograficzne Puszczy. W: J.B. Faliński (red.). Park Narodowy w Puszczy Białowieskiej (s. 13‑24). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Gątkiewicz, T., & Tołwiński, J. (1995). Gospodarka leśna w Puszczy Knyszyńskiej. W: A. Czerwiński (red.), Puszcza Knyszyńska; monografia przyrodnicza (s. 431- 446). Supraśl: Zespół Parków Krajobrazowych w Supraślu.
Gieburowski, B., & Janas, G. (2013). Wpływ zróżnicowania celów oraz kryteria oceny gospodarstwa leśnego na regulację użytkowania lasów. W: Planowanie w gospodarstwie leśnym (s. 236‑253), Zimowa Szkoła Leśna przy Instytucie Badawczym Leśnictwa, V sesja. Sękocin Stary: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Giętkowski, T. (2008). Problemy wyznaczania granicy regionu na przykładzie Borów Tucholskich. W: J. Lechnio, S. Kulczyk, E. Malinowska, I. Szumacher (red.), Klasyfikacja krajobrazu - Teoria i Praktyka (s. 209‑217), Problemy Ekologii Krajobrazu, 20. Warszawa: PAEK - Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
GUS, (1949). Rocznik statystyczny. R. 12, 1948. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej.
GUS, (2020). Rocznik statystyczny leśnictwa. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. Pobrane z: www.stat.gov.pl (15.01.2021).
Hościło, A., Mirończuk, A., & Lewandowska, A. 2016. Określenie rzeczywistej powierzchni lasów w Polsce na podstawie dostępnych przestrzennych. Sylwan, 160(8), 627‑634.
Heymanowski, K. (1965). Puszcza Kampinoska. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 610‑621). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Instrukcja sporządzania projektu planu urządzenia lasu dla nadleśnictwa. Załącznik do Zarządzenia nr 55 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 r. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Jabłoński, M. (2015). Definicja lasu w ujęciu krajowym y międzynarodowym oraz jej znaczenie dla wielkości i zmian powierzchni leśnej w Polsce. Sylwan, 159(6), 469‑485.
Jaszczak, R., Bańkowski, J., & Kowalczyk, B. (2020). Urządzanie lasu w dobie wyzwań środowiskowych i społecznych - planowanie regionalne. Sylwan, 164(5), 373‑383.
Kędziora, W., Nowakowska, A., Welenc, A., & Borecki, T. (2018). Ocena aktualności ewidencji gruntów w zakresie gruntów leśnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie. Zeszyt 49B, 118‑126.
Kistowski, M. (2000). Metody, dylematy i problemy identyfikacji granic krajobrazowych na obszarach młodoglacjalnych jako przykład refleksji nad badaniem granic w środowisku przyrodniczym. W: M. Pietrzak (red.), Granice krajobrazowe. Podstawy teoretyczne i znaczenie praktyczne (s. 49‑67), Problemy Ekologii Krajobrazu, 7. Poznań: PAEK - Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Kowalewski, G. (2002). Granice Borów Tucholskich. W: Banaszak, J., Tobolski, K., (red.). Park Narodowy Bory Tucholskie (s. 121‑138). Charzykowy: Homini.
Kondracki, J, (2001). Geografia regionalna Polski. Warszawa: PWN.
Maciejewski, S. (2007). Po ziemi Suwalskiej. Przewodnik turystyczny. Suwałki: Wydawnictwo Czarna Hańcza.
Malec, M. (2001). Nazwy własne kompleksów leśnych w Polsce. (s 169‑176). W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch (red.) Toponimia i oronimia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Matuszkiewicz, J.M. (2008). Regionalizacja geobotaniczna Polski. Warszawa: IGiPZ PAN. Pobrane z: www.igipz.pan.pl/Regiony-geobotaniczne-zgik.html (10.03.2021).
Mazur, M., Bański, J., Czapiewski, K., & Śleszyński, P. (2015). Wiejskie obszary funkcjonalne - próba metodyczna wyznaczania ich obszarów i granic. Studia obszarów wiejskich, 37, 7‑37.
Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej, (1991). Warszawa-Wrocław: Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera.
Latocha, A. (2013). Wyludnione wsie w Sudetach. I co dalej? Przegląd Geograficzny, 8(3), 373‑396.
Łonkiewicz, B. (1993. Założenia delimitacji obszarów leśnych w gospodarce przestrzennej kraju. Prace Inst. Bad. Leśn., 747‑751, 33‑62.
Łonkiewicz, B., Fronczak, E., Hildebrant, R., & Zajączkowski, K. (1993). Krajowy program zwiększenia lesistości i zadrzewień. Warszawa: Instytut Badawczy Leśnictwa.
Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Krynki na okres 01.01.2018‑31.12.2027, (2018). Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku.
Raport o stanie lasów 2002, (2003). Warszawa: PGL Lasy Państwowe.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 stycznia 2019 r. w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych. Dz.U. poz. 394.
Reindl, A. (1965). Puszcza Knyszyńsko-Białostocka. W: A. Żabko-Potopowicz (red.), Dzieje lasów leśnictwa i drzewnictwa w Polsce (s. 587‑597). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1880‑1914), pod red. F. Sulimierskiego, B. Chlebowskiego, & W. Walewskiego. Tom I. Warszawa 1880. Nakładem F. Sulimierskiego i W. Walewskiego. Pobrane z: http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/(18.08.2021 r).
Sokołowski, A.W. (2006). Lasy północno-wschodniej Polski. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Sokólska, J. (1995). Rozwój osadnictwa a zasięg terytorialny dzisiejszej Puszczy Knyszyńskiej. W: A. Czerwiński (red.), Puszcza Knyszyńska; monografia przyrodnicza (s 413‑419). Supraśl: Zespół Parków Krajobrazowych w Supraślu.
Solon, J. (2000). Krajobraz bez granic, czyli o wpływie koncepcji teoretycznych na sposoby wyróżniania i charakterystyki jednostek przestrzennych. W: Pietrzak, M. (red.). Granice krajobrazowe. Podstawy teoretyczne i znaczenie praktyczne (s. 139‑152), Problemy Ekologii Krajobrazu, 7. Poznań: PAEK - Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, ... & Ziaja, W. (2018). Physico-geographical mesoregions of Poland - verification and adjustment of boundaries on the basis of contemporary spatial data. Geographia Polonica, 91(2), 143‑170. https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Szkulmowska, W. (2003). Sztuka ludowa w Borach Tucholskich. Tuchola; Polskie Wydawnictwa Reklamowe.
Ustawa z 28 września 1991 r. o lasach. Dz.U. 1991, nr 101, poz. 444, z późn. zm.
Węcławowicz, G., Bański, J., Degórski, M., Komornicki, T., Korcelli, P., & Śleszyński, P. (2006). Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku. Monografie IGIPZ PAN, 6. Warszawa: IGIPZ PAN.
Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasów. Wyniki III cyklu (lata 2016‑2019), (2020). Pobrano z: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/wisl (25.01.2021).
Wolski, J. 2007. Przekształcenie krajobrazu wiejskiego Bieszczadów w ciągu ostatnich 150 lat. Prace Geograficzne, 214. Warszawa: IGIPZ PAN.
Wysocka-Fijorek, E., Gil, W., & Gołos, P. 2020. Realizacja zalesień w latach 2001‑2018 w różnych regionach Polski. Sylwan, 164(9), 726‑735. https://doi.org/10.26202/sylwan.2020059
Zawadzka, D., & Kwiecień, E. (2011). Puszcze i lasy Polski. Encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza.
Zaręba, R. (1986). Puszcze, bory i lasy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne.
Zielony, R. (2004). Zarys dziejów lasów i gospodarki leśnej w Puszczy Kampinoskiej. W: R. Andrzejewski (red.), Kampinoski Park Narodowy, 2, (s. 87‑109). Izabelin: Wyd. Kampinoski Park Narodowy.
Zielony, R. (2008). Leśny obszar funkcjonalny - pojęcie, zasady delimitacji. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10, 3(19), 21‑33.
Zielony, R. (2016). Wybrane problemy delimitacji dużych obszarów leśnych. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. R. 18, 49B/5, 106‑117.
Zielony, R., & Rabenda, M. (2008). Leśny obszar funkcjonalny Puszcza Kozienicka. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, R. 10, 3(19), 119‑129.
Zielony, R., & Kliczkowska, A. (2012). Regionalizacja przyrodniczo-leśna Polski 2010. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych.
Zwoliński, P. (2009). Puszcza Pilicka - Lasy Spalskie terenem polowań reprezentacyjnych, konspiracji i walki. Spała-Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.