Prawosławna diecezja chełmska w latach 1915–1918 na łamach „Gazety Ludowej. Tygodnika Ilustrowanego”

Dmitruk, Stefan

doi:1230-5057

Download

Title: Prawosławna diecezja chełmska w latach 1915–1918 na łamach „Gazety Ludowej. Tygodnika Ilustrowanego”

Abstract:

The subject of research are all references to the Orthodox diocese of Chełm in the illustrated weekly Gazeta Ludowa. Tygodnik Ilustrowany in 1915–1918. The study is an attempt to discuss the functioning of the Orthodox eparchy in the Polish Kingdom during World War I in the face of its priests and a large number of its faithful sent to Russia.

References:

Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 roku.
Uwarunkowania, przebieg, konsekwencje, red. G. Kuprianowicz, Chełm 2009.
Bibliografia historii Polski XIX i XX wieku, t. 3: 1864–1918, wol. 1, red. S. Sokołowska, I. Ossowska, Warszawa 2000.
Bieńkowski L., Chełmska diecezja prawosławna, w: Encyklopedia katolicka, t. 3, Lublin 1979.
Cabaj J., Postawy ludności Chełmszczyzny wobec kwestii przynależności państwowej swych ziem (1912, 1918–1919), „Kwartalnik Historyczny” 99 (1992).
Cabaj J., Społeczeństwo guberni chełmskiej pod okupacją niemiecką i austriacką w latach I wojny światowej, Siedlce 2006.
Cimek H., Ludowcy wobec idei parlamentu polskiego w latach 1918–1919, „Polityka i społeczeństwo” 2 (2005).
Cimek H., Tradycje dezintegracyjne i integracyjne w polskim ruchu ludowym w latach 1914–1918, „Res Historica” 20 (2005).
Cygan W.K., Wysocki W.J., W służbie Bogu i Ojczyźnie. Służba duszpasterska w polskich formacjach wojskowych 1914–1918, Mińsk Mazowiecki – Warszawa 2012.
Demjaniuk B., Bieżeńcy, Łomża 2005.
Dmitruk S., Obraz Dumy Państwowej w prasie prawosławnej diecezji chełmskiej, w: Z dziejów pewnego eksperymentu. Parlamentaryzm rosyjski na progu XX stulecia w kontekście kształtowania się świadomości politycznej narodów imperialnej Rosji, red. A. Duszyk, K. Latawiec, M. Mądzik, Radom 2008.
Dmitruk S., „Prawosławne Bractwo Przenajświętszej Bogurodzicy w Chełmie (1879–1914)”, Lublin 2012 (wydruk rozprawy doktorskiej w Bibliotece Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie).
Dmitruk S., Wspomnienia o powrocie z bieżeństwa w 1923 r. mieszkańca wsi Wilanowo, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 43 (2015).
Dmitruk S., Życie monastyczne na terenie Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX w., „Teka Komisji Historycznej. Oddział PAN w Lublinie” 6 (2009).
Dylągowa H., Dzieje Unii Brzeskiej (1596–1918), Warszawa–Olsztyn 1996.
Fedoryk J., „Duchowieństwo prawosławne w Królestwie Polskim w latach 1875–1905”, Lublin 2010 (wydruk rozprawy doktorskiej w Bibliotece Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie).
Głaz A., Ewakuacja ludności cywilnej z Lubelszczyzny latem 1915 r., „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 56 (2001).
Grosfeld L., Sprawa Chełmszczyzny w 1918 r., „Kwartalnik Historyczny” 1 (1974).
Grzesiak K., Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939, Lublin 2010.
Hornyj M., Makar J., Makar W., Saluk A., Od deportacji do deportacji. Ukraińskie życie społeczno-polityczne na Chełmszczyźnie i Podlasiu (1915–1947). Badania. Wspomnienia. Dokumenty. W trzech tomach, t. 1: Badania, Czerniowce 2011.
Hrycak J., Narodziny nowoczesnego narodu, Lublin 2000.
Katalog czasopism lubelskich, oprac. H. Wolska, Lublin 1974. Katalog czasopism lubelskich. G–M, oprac. I. Wójcik, Lublin 2005. Klimecki M., Gorlice 1915, Warszawa 1991.
Korzeniowski M., Mądzik M., Tarasiuk D., Tułaczy los. Uchodźcy polscy w imperium rosyjskim w latach pierwszej wojny światowej, Lublin 2007.
Korzeniowski M., Na wygnańczym szlaku… Działalność Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego na Białorusi w latach 1915–1918, Lublin 2001.
Kuprianowicz G., 1938. Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu, Chełm 2008.
Kuprianowicz G., Chełm jako ośrodek ukraińskiego ruchu narodowego w XIX i XX w. Zarys problematyki, w: Na pograniczu kultur, red. O. Popowicz, Przemyśl 2000.
Kuprianowicz G., Ukraińskie życie kulturalno-oświatowe i ekonomiczne na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w latach 1918–1926, „Rocznik Chełmski” 1 (1995).
Latawiec K., Ewakuacja cywilnej administracji ogólnej szczebla powiatowego z guberni lubelskiej latem 1915 r., „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 1 (2004).
Latawiec K., W służbie imperium… Struktura społeczno-zawodowa ludności rosyjskiej na terenie guberni lubelskiej w latach 1864–1915, Lublin 2007.
Latawiec K., Ewakuacja organów władzy administracji ogólnej wyższego i niższego szczebla guberni lubelskiej w 1914 r., „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 2 (2002).
Leśniewska D., Problem unicki na łamach „Polaka”, w: Martyrologia Unitów Podlaskich w świetle najnowszych badań naukowych. Unici Podlascy, t. 1, red. J. Skowronek, U. Maksymiuk, Siedlce 1996.
Lewandowski J., Królestwo Polskie wobec Austro-Węgier. 1914–1918, Warszawa–Łódź 1986. Lewandowski J., Na pograniczu. Polityka władz państwowych wobec unitów Podlasia i Chełmszczyzny. 1772–1875, Lublin 1996.
Lewandowski J., Sprawa chełmska w czasie pierwszej wojny światowej, w: Mychajło Hruszewski i jego Mała Ojczyzna – Chełmszczyzna w XIX–XX wieku, red. G. Kuprianowicz, Chełm 2011.
Łojek J., Myśliński J., Władyka W., Dzieje prasy polskiej, Warszawa 1988.
Mazurek J., Kraj a emigracja. Ruch ludowy wobec wychodźstwa chłopskiego do krajów Ameryki Łacińskiej (do 1939 roku), Warszawa 2006.
Pajewski J., Pierwsza wojna światowa 1914–1918, Warszawa 1991.
Pękała K.P., autoreferat rozprawy doktorskiej „Migracje ludności guberni chełmskiej w pierwszych latach wielkiej wojny (1914–1916)”, Lublin 2012 (w zbiorach prywatnych autora).
Pękała K., Tomaszów Lubelski w pierwszym roku „Wielkiej Wojny”, w: Roztocze. Historia i kultura, t. 1, Tomaszów Lubelski – Lubaczów 2011.
Prasa polska w latach 1864–1918, red. Z. Kmiecik i in., Warszawa 1976.
Reymont W., Z Ziemi Chełmskiej. Wrażenia i notatki, Warszawa 1990.
Roszczenko M., Kwestia tożsamości ruskiej (ukraińskiej) ludności Chełmszczyzny i Południowego Podlasia w XIX wieku, w: Mychajło Hruszewski i jego Mała Ojczyzna – Chełmszczyzna w XIX–XX wieku, red. G. Kuprianowicz, Chełm 2011.
Serczyk W.A., Historia Ukrainy, Wrocław 2001.
Sula D., Powrót ludności polskiej z byłego Imperium Rosyjskiego w latach 1918–1937, Warszawa 2013.
Sulimierski W.Z., Oświata i życie kulturalno-społeczne Chełma w latach 1864–1939, Chełm 2008.
Sygowski P., Stan ilościowy cerkwi na terenie Lubelszczyzny (prawosławna diecezja chełmska) w 1914 roku. Próba ustalenia stanu faktycznego, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 1 (2004).
Szabaciuk A., „Rosyjski Ulster”. Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863– 1915, Lublin 2013.
Trojnacka M., Pietrzykowski Jozafat (Józafat) (1863–1932), w: Słownik biograficzny miasta Lublina, t. 3, red. T. Radzik, A.A. Wituski, J. Ziółek, Lublin 2009.
Wasilewski L., Ukraińcy rosyjscy wobec Chełmszczyzny i Podlasia, „Kultura Polski” 8 (1918).
Willaume M., Działania zbrojne Rumunii podczas I wojny światowej w świetle doniesień lubelskiej „Gazety Ludowej” (1916–1917), w: W służbie Klio… Księga poświęcona pamięci Profesora Tadeusza Radzika, red. J. Kłapeć, W. Kozyra, G. Kuprianowicz, R. Litwiński, M. Mazur, M. Sioma, R. Wysocki, Lublin 2012.
Wrzyszcz A., Gubernia chełmska. Zarys ustrojowy, Lublin 1997.
Zgórniak M., 1914–1918. Studia i szkice z dziejów Wojny światowej, Kraków 1987.
Бежанства 1915 года, red. В. Луба, Беласток 2000.
Железнякович С., История Яблочинского Свято-Онуфревского монастыря, t. 2, Варшава 2007.
Купріянович Г., Холмське видання з Москви. „Холмський Украінський Календар на 1918 рік” як джерело для вивчення формування української нацйональної ідентичності холмщаків, w: Mychajło Hruszewski i jego Mała Ojczyzna – Chełmszczyzna w XIX–XX wieku, red. G. Kuprianowicz, Chełm 2011.
Третяк Л., Холмська духовна семінарія в 1875–1915 роках, в: Українці Холмщини і Підляшшя: Історічн доля, духовна і матеріаьна култура впродовж віків. Збірник наукових праць, t. 2, Луцьк 2010.
Федорик Ю., Православне духовенство в Царстві Полському в 1875–1905 роках, Донецьк 2013.