Subtitle:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej T. 51 z. 1 (2016)

Contributor:

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Publisher:

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Place of publishing:

Warszawa

Description:

p. 81-115 ; Summary in English and Russian.

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

The article spans the period of 1926–1935, but the presentation of the Polish state policy towards chosen Russian exiles is set in context of the Polish-Russian cooperation from 1920 to the 1926 May Coup and concludes with an epilogue about Jerzy Niezbrzycki’s cooperation with the members of the Polish branch of the NTS (The National Alliance of Russian Solidarists) in the second half of the 1930s. The author explores the questions of attitudes of the Second Division of the General Staff of the Polish Army and the Ministry of Internal Affairs (occasionally engaged at the same time in Promethean work and contacts with leading members of Russian emigrants in Poland and abroad) towards the Russian emigration. Thus, the article is to answer the questions of the significance of this diaspora to the Polish authorities and of the mechanisms of enlisting their support for the Polish state. ; The author has reached following conclusions: from the Polish perspective, Promethean activities did not automatically exclude the support for the Russian anti-communist movement, although in fact in the case of a majority of Prometheans it was limited to monitoring of activities of Russian organisations rather than cooperating with them. Contrary to opinions of some researchers, the cooperation with the Russians was not broken after the MOCR-Trust was revealed at the turn of the 1927, but was re-modelled. Often, the purpose of maintaining contacts with the Russians was to replace the activists inconvenient to the authorities with those who were loyal to them; such a policy brought about in the early 1930s the effect of consolidation of the Russian movement around the Polish state, and minimalised German and Soviet impact on it.The study is based on the analysis of the Russian press, memories, published documents and correspondence, as well as materials hold in the Central Archives of Modern Records in Warsaw, Archives of the Institute of National Remembrance and the online collection of the Józef Piłsudski Institute in New York and International Institute of Social History at Amsterdam.

References:

Backer R., Międzywojenny eurazjatyzm. Od intelektualnej kontrakulturacji do totalitaryzmu?, Łódź 2000.
Bączkowski W., Jerzy Niezbrzycki (R. Wraga) 1902–1968, „Niepodległość” 23 (1990).
Besançon A., Święta Ruś, Warszawa 2012.
Borzęcki J., Pokój ryski 1921 roku i kształtowanie się międzywojennej Europy Wschodniej, Warszawa 2012.
Bruski J.J., Między prometeizmem a Realpolitik. II Rzeczpospolita wobec Ukrainy sowieckiej 1921–1926, Kraków 2010.
Czapski J., Świat w moich oczach, Ząbki‒Paris 2001.
Czapski J., Wyrwane strony, op. Joanna Pollakówna, Warszawa 1993.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. 3, red. N. Gąsiorowska-Grabowska, I.A. Chrienow; t. 4, red. T. Cieślak, I.A. Chrienow, Warszawa 1964‒1965.
Dokumenty z dziejów polskiej polityki zagranicznej 1918–1939, red. T. Jędruszczak, M. Nowak-Kiełbikowa, t. 1, Warszawa 1989.
Dryblak Ł., Inspiracja i formy współpracy polskich instytucji państwowych z wydawcami i redakcjami pism rosyjskich w latach 1919–1935 – zarys problematyki, „Dzieje Najnowsze” 48 (2016), nr 1.
Drymmer W.T., Trust, „Kultura” 11 (Paryż 1965).
Durrant J.S., B. Sawinkow w Warszawie – z pamiętników D. W. Fiłosofowa oraz Zapomniany Warszawianin, mps w archiwum „Kultury” w Maisons-Laffitte (kserokopie udostępnione autorowi dzięki uprzejmości prof. Andrzeja Nowaka).
Gippius Z., Dzienniki petersburskie. Dziennik warszawski, tłum. i op. H. Chłystowski, Warszawa 2010.
Heller M., List Borysa Sawinkowa do marszałka Piłsudskiego, w: Sowietskij Sojuz. Wybór, Wrocław 1989, s. 79–90.
Karpus Z., Wschodni sojusznicy Polski w wojnie 1920 roku. Oddziały wojskowe ukraińskie, rosyjskie, kozackie i białoruskie w Polce w latach 1919–1920, Toruń 1999.
Kornat M., Idea prometejska a polska polityka zagraniczna (1921–1939/1940), w: Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940), red. M. Kornat, Warszawa 2012.
Kornat M., Instytut Naukowo–Badawczy Europy Wschodniej w Wilnie (1930–1939) i jego wkład w rozwój polskiej sowietologii, „Kwartalnik Historyczny” 107 (2000), nr 3.
Kornat M., Tadeusz Schaetzel (1891–1971) nota biograficzna, „Pressje” 2010, nr 22–23.
Kropp P., Sekrety wywiadu francuskiego, Warszawa 1999.
Libera P., Ewolucja ruchu prometejskiego w okresie międzywojennym, w: Ruch prometejski i walka o przebudowę Europy Wschodniej (1918–1940), red. M. Kornat, Warszawa 2012.
Listy Dymitra Fiłosofowa do Mariana Zdziechowskiego, op. P. Ławriniec, „Zeszyty Historyczne” 168 (Paryż 2008).
Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Łódź 2005.
Mereżkowski D., Józef Piłsudski, „Twórczość” 52 (1996), nr 4.
Michniewicz W., Wielki bluff sowiecki, Chicago 1991.
Mitzner P., Warszawski „Domek w Kołomnie”, Warszawa 2014.
Mitzner P., Warszawski krąg Dymitra Fiłosofowa, Warszawa 2015.
Nowak A., Dymitr Fiłosofow: dyskusja z polską „mickiewiczologią” czy z polskim kompleksem?, w: Akademie nauk, uniwersytety, organizacje nauki, polsko-rosyjskie relacje w sferze nauki XVIII–XX w., red. L. Zasztowt, Warszawa 2013.
Nowak A., Jak rozbić rosyjskie imperium. Idee polskiej polityki wschodniej (1733–1921), Warszawa 1991.
Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (od kwietnia 1920 roku), Kraków 2001 (wyd. uzup. 2014).
Paduszek K., Polski wywiad wojskowy na Rosję Sowiecką/Związek Sowiecki w latach 1921–1927, Warszawa 2014, mps pracy doktorskiej, Biblioteka Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Pipes R., Struve. Liberal on the Right, 1905–1944, London 1980.
Polityka narodowościowa władz polskich wobec emigracji i mniejszości rosyjskiej w latach 1926–1935. Wybór dokumentów, oprac. Ł. Dryblak, „Przegląd Wschodni”, 14 (2015), nr 1.
Rosyjski łącznik Naczelnika – wybór listów Karola Wędziagolskiego do Piotra Wandycza, op. A. Nowak, „Arcana” 70/71 (2006).
Sąsiedzi wobec wojny 1920 roku, oprac. J. Cisek, Londyn 1990.
Skrunda W., Rosyjska „Mniejszościowa” Organizacja Młodzieżowa w Polsce międzywojennej (ROM). Okoliczności powstania, „Studia Rossica” 5 (1997).
Snyder T., Tajna wojna Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Kraków 2008.
Spence R.B., Renegade on the Left, New York 1991.
Stanisław Patek. Raporty i korespondencja z Moskwy (1927–1932), oprac. M. Gmurczyk-Wrońska, Warszawa 2010.
Stanisławski W., „Rycerz przegranej sprawy”? Kontakty Dymitra Fiłosofowa z polskimi elitami kulturalnymi, w: Emigracja rosyjska losy i idee, red. R. Backer, Z. Karpus, Łódź 2002.
Stanisławski W., Myśl polityczna emigracji rosyjskiej w II Rzeczpospolitej: interpretacje przeszłości i koncepcje polityczne, mps pracy doktorskiej, Biblioteka Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Stephan J.J., The Russian Fascists tragedy and Farce in Exile, 1925–1945, London 1978.
Stołypin A., Cesarstwo i wygnanie, tłum. T. Hertz, Warszawa 1998.
Sukiennicki W., Trzydzieści lat emigracji rosyjskiej, Londyn 1949.
Ulatowski Ł., Niezbrzycki – wybrane aspekty biografii wywiadowczej kierownika Referatu „Wschód”
Wędziagolski K., Pamiętniki, wojna i rewolucja, kontrrewolucja, bolszewicki przewrót, warszawski epilog, Warszawa 2007.
Wieczorkiewicz P., Łańcuch śmierci. Czystka w Armii Czerwonej 1937–1939, Warszawa 2001.
Wiszka E., Emigracja ukraińska w Polsce 1920–1939, Toruń 2004.
Załącznik do sprawozdania z działalności Oddziału II Sztabu Głównego, oprac. T. Dubicki, A. Suchcitz, w: Wywiad i kontrwywiad wojskowy II RP, t. 1, red. T. Dubicki, Łomianki 2010, s. 342–393.
Байдалаков В.М., Да возвлечится Россия. Да гибнут наши имена... Воспоминания председатела НТС 1930–1960 гг., Москва 2002.
Борис Савинков на Лубянке. Документы, ред. А.Л. Литвин, Москва 2001.
Бржестовский М., Свидание с родиной, [в:] От зарубежья до Москвы. Нароно-Трудовой Союз (НТС) в воспоминаниях и документах 1924–2014, ред. В. Сендеров, Москва 2014, c. 90–104.
Войцеховский С.Л., Эпизоды, London‒Kanada 1978 (dostęp: 14.01.2014).
Грибков И.В.,. Жуков Д.А, Ковтун И.И., Особый штаб „Россия”, Москва 2011.
Дивнич E., Нам пора объясниться!, New York 1968.
Из переписки Д.В. Философова. 1920–1932, „Наше Наследие” 63–64 (2002), (dostęp: 14.01.2015).
Из протоколов допросов лидера Национально-Трудового Союза Нового Поколения М.А. Георгиевского, w: Политическая история русской эмиграции 1920–1940 гг. ­Документы и материалы, ред. А.Ф. Киселев, Москва 1999 (dostęp: 27.04.2015).
Relacja Borysa Kowerdyl (dostęp: 5.05.2015).
Исмагулова Т.Д., Русская эмиграция в Польше (Владимир Бранд – поэт и воин „русской Варшавы”), w: Зарубежная Россия 1917–1939 гг., ред. В. Ю. Черняев, Санкт-Петербург 2003.
Окороков А.В., Русская эмиграция, Москва 2003.
Прянишников Б., Новопоколенцы, Merylend 1986.
Сочинения русского периода, t. 1, Стихотворения и поэмы, ред. Л. Флейшман, Москва 2011.
Столыпин А.П., Нa службе России. Очерки по истории НТС, Frankfurt am Main 1986 (dostęp: 30.05.2014).
Струве П.Б., Дневник Политика (1925–1935), Моcква‒Париж 2004.
Трушнович Я., К истории Нородно-Трудового Союза, „Посев” 7 (2000) (dostęp 9.04.15).
Флейшман Л., Абызов Ю., Равдин Б., Русская печать в Риге: из истории газеты «Сегодня» 1930-х годов, t. 1–5, Stanford 1997.

Relation:

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

Volume:

51

Issue:

2

Start page:

81

End page:

115

Detailed Resource Type:

Article : original article

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:61534 ; p-ISSN 1230-5057 ; e-ISSN 2353-6403 ; 10.12775/SDR.2016.1.05

Source:

IH PAN, sygn. A.453/51/1 Podr. ; IH PAN, sygn. A.454/51/1 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng ; rus

Rights:

Creative Commons Attribution BY-ND 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY-ND 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY-ND 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of History PAS

Projects co-financed by:

-

Access:

Open