Radykalizm czasu przełomu czyli spór o Okrągły Stół w latach 1988–1989

Kaliski, Bartosz (1977– )

doi:2450-8357

Download

Title: Radykalizm czasu przełomu czyli spór o Okrągły Stół w latach 1988–1989

Abstract:

The Round Table (February – April 1989) has been a thorny issue for many years, igniting debates among historians and politicians of the Third Polish Republic, and opinions about it – favourable or unfavourable – corresponded with the opinions of general achievements of the transformation of the Polish political system. Already during the negotiations, the Round Table talks caused controversies and deepened personal and ideological divisions within Solidarność and the opposition. The end of 1988 brought about the emergence of a tendency to contest the line of action of Wałęsa and his circle, and especially rejected the need of Round Table talks with the communist government. The tendency was shared by political groups originating from Solidarność and newly formed political parties, numerous but weak, existing on the margin. The article presents the most important arguments of political opponents of the Round Table talks – the radicals of the crucial time of changes in 1988 and 1989. The author answers the question whether it is right to use the term “radicalism” and attempts to determine the scope of a social base of radicals; he points out that many arguments put forward by the opponents of the negotiations were also presented by journalists and oppositionists supporting Lech Wałęsa. He thus advances a thesis that it was not political concepts that distinguished radicals from the rest of the opposition, but their specific psychological attitude; this, however, requires further study.

References:

Baker R., Radicalism, w: International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, t. 19, red. N.J. Smelser, P.B. Baltes, Amsterdam 2001
Bittner E., Radicalism, w: International Encyclopedia of the Social Sciences, t. 13, red. D.L. Sills, bmw. 1968
Bukowski A., Komitety obywatelskie – ruch epoki przemian, „Studia Polityczne” 1993, nr 1
Czas przełomu: notatki ks. Alojzego Orszulika z rozmów z władzami PRL w latach 1981–1989, Warszawa 2006
Codogni P., Okrągły Stół, czyli polski Rubikon, Warszawa 2009
Codogni P., Wybory czerwcowe 1989 roku. U progu przemiany ustrojowej, Warszawa 2012
Dehnel-Szyc M., Stachura J., Gry polityczne. Orientacje na dziś, Warszawa 1991
Dietz H., Opposition der Siebziger in Polen. Ein Beitrag zur Integration neuerer Theorien sozialer Bewegungen, „European Journal of Sociology” 49, 2008, nr 2
Dokumenty władz NSZZ „Solidarność” 1981–1989, red. J. Olaszek, Warszawa 2010
Dubiński K., Magdalenka. Transakcja epoki. Notatki z poufnych spotkań Kiszczak – Wałęsa, Warszawa 1990
Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2014.
Federacja Młodzieży Walczącej 1984–1990, red. M. Wierzbicki, Warszawa 2015
Garlicki A., Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa 2003.
Grzymski J., Okrągły Stół. O ograniczeniach deliberacji i konsensusu, w: Okrągły Stół – dwadzieścia lat później, red. W. Polak et al., Toruń 2009
Kaliski B., Być przeciw. Międzyzakładowy Robotniczy Komitet „Solidarności” (1988–1990), w: Warszawa niezłomna. Antysystemowe formy opozycji i oporu społecznego w stolicy (1980–1989), red. B. Noszczak, Warszawa 2013
Kofman J., Żyć normalnie…? – glosa, „Krytyka” 1989, nr 31
Komitet Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie. Stenogramy posiedzeń 7 listopada 1987, 18 grudnia 1988, 23 kwietnia 1989, oprac. M. Strasz, Warszawa 2006
Krzemiński I., Moralne skutki transformacji ustrojowej. Wzorce działania państwa, „Studia Polityczne” 11 (2000)
Lewica przy Okrągłym Stole, red. J. Reykowski, Warszawa 2010
Macała J., Ciągle w tym samym kręgu: czarna i biała legenda Okrągłego Stoły 20 lat później, w: Okrągły Stół – dwadzieścia lat później, red. W. Polak et al., Toruń 2009
Magierska A., Okrągły Stół w dyskusjach historyków i polityków III i IV RP, w: Polski rok 1989. Sukcesy, zaniechania, porażki, red. M. Jabłonowski, S. Stępka, S. Sulowski, t. 1, Warszawa 2009
Mokrzycki E., Bilans niesentymentalny, Warszawa 2001
Musiał F., Dyskusja o końcu PRL, „Horyzonty Polityki” 5 (2014), nr 11
Okrągły Stół: dokumenty i materiały, t. 1–5, red. W. Borodziej, A. Garlicki, Warszawa 2004
Polska 1986–1989: koniec systemu. Materiały międzynarodowej konferencji Miedzeszyn, 21–23 października 1999, t. 1–3, red. P. Machcewicz, Warszawa 2002
Pettenkofer A., Weber’s Theory of Radical Movements: A Reappraisal, „European Journal of Sociology” 49 (2008), nr 2
Porter-Szűcs B., Poland in the Modern World: Beyond Martyrdom, Chichester 2014
Ruzikowski T., Międzyzakładowy Robotniczy Komitet „Solidarności”. Relacje i dokumenty, Warszawa 2015
Sielezin J.R., Okrągły Stół – elementy gry politycznej czy początek modernizacji Polski. Próba oceny, w: Oblicza polskiej modernizacji. Próba bilansu transformacji systemowej III Rzeczypospolitej, red. E. Krasucki, T. Sikorski, A. Szczepańska, Toruń 2011
Skórzyński J., Ugoda i rewolucja. Władza i opozycja 1985–1989, Warszawa 1995
Skórzyński J., Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków 2009.
Solidarność Walcząca w dokumentach, t. 2, cz. 1: Materiały własne, oprac. K. Dworaczek, G. Waligóra, Warszawa 2016
Szwajcer P., Żyć normalnie… Szkic do portretu opozycji lat osiemdziesiątych, „Krytyka” 30 (1988)
Terlecki R., Okrągły stół. Czy było warto?, „Politeja” 25 (2013)
Terlecki R., „Solidarność”. Dekada nadziei 1988–1989, Warszawa 2010
Trembicka K., Okrągły stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym, Lublin 2003
Turek W., „Solidarność” w 8 lat po Sierpniu: przedmiot czy podmiot polityki? Przyczynek do genezy „okrągłego stołu”, w: „Solidarność” a wychodzenie Polski z komunizmu. Studia i artykuły z okazji XV rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”, red. L. Mażewski, W. Turek, Gdańsk 1995
Wierzbicki M., Ostatni bunt. Młodzieżowa opozycja polityczna u schyłku PRL 1980–1990 Fakty, konteksty, interpretacje, Lublin–Warszawa 2013
Wybory 1989. Dokumenty strony solidarnościowo-opozycyjnej, t. 1: Regiony, red. I. Słodkowska, Warszawa 2009, t. 2: Kwatera Główna, red. I. Słodkowska, Warszawa 2011