Przegląd Archeologiczny T. 35 (1988) ; Versuch der Ortsbestimmung der Produktionszentren der Äxte vom Śleża-Typ im Lichte der petrographischen Untersuchungen
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Kultury Materialnej
Topory ślężańskie, uznawane za lokalną, dolnośląską, odmianę toporów kultury ceramiki sznurowej, wiązano ściśle z rejonem góry Ślęży, widząc w jej otoczeniu pracownie opierające swą produkcję na występującym w tej okolicy surowcu — serpentynicie. Przeprowadzone badania petrograficzne 70 toporów ślężańskich wykazały, że chociaż istotnie najczęściej wykorzystywanym surowcem był serpentynit z okolic gór Raduni i Ślęży, to jednak korzystano i z innych surowców skalnych, głównie amfibolitów i bazaltów. Różnice w składzie pierwiastkowym amfibolitów, z których wykonywano topory ślężańskie, wykazują, że topory amfibolitowe odkryte w rejonie lessów dolnośląskich wykonywano z lokalnych złóż rozciągających się na przedpolu Ślęży, te zaś, które odnaleziono na terenieWielkopolski i zachodnich połaci Dolnego Śląska, wykonano z amfibolitów występujących tam w postaci polodowcowych eratyków. Przemawia to za istnieniem pracowni produkujących topory ślężańskie także na terenie Wielkopolski lub na pograniczu wielkopolskodolnośląskim. Odmiana bazaltu określana jako bazanit występuje zarówno na Dolnym, jak i na Górnym Śląsku, a odkrycie bazanitowego topora ślężańskiego na południu Górnego Śląska może wskazywać na istnienie i tam pracowni wytwarzających ten typ toporów z lokalnych bazanitów. Wynika z tego, że topory ślężańskie mogły być produkowane co najmniej w trzech rejonach Polskizachodniej, tj. na Dolnym Śląsku w rejonie Ślęży, w Wielkopolsce i na południu Górnego Śląska. Występowanie toporów ślężańskich, wykonanych z surowców nie występujących w Polsce (np. metabazaltów) pozwala wysunąć hipotezę, że produkowane w Polsce zachodniej mogą być naśladownictwem form przyniesionych na te tereny przez najstarszą falę ludności kultury ceramiki sznurowej, a nieoryginalnym „wynalazkiem" dolnośląskim
oai:rcin.org.pl:61112 ; 0079-7138
IAiE PAN, call no. P III 149 ; IAiE PAN, call no. P III 272 ; IAiE PAN, call no. P III 353 ; click here to follow the link
Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms
Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Ministry of Science and Higher Education ; Activities popularizing science (DUN)
Feb 2, 2022
Dec 8, 2016
855
https://rcin.org.pl./publication/80258
Wojciechowski, Włodzimierz
Łęczycki, Stefan
Gurba, Jan (1929– )
Wojciechowski, Włodzimierz (1932– )