Wood and earth fortresses of the Teutonic Order in the territory of north-eastern Poland

Poliński, Dariusz

doi:0860-0007

Download

Title: Wood and earth fortresses of the Teutonic Order in the territory of north-eastern Poland

Abstract:

The following article is a discussion on wood and earth fortresses of the Teutonic Order in north-eastern Poland. It is simultaneously an attempt at organising information about less known facilities, their forms and application of building materials, as well as their function and chronology. Source data for these fortresses is not widely known or very laconic, mostly derived from mentions in written sources. 16 fortalices are discussed, seven of which were situated in the former territory of the Bartians or its border, five in the Galindians’ land, three in the Pogesanians’ area, and one in the Sassinians’ territory. It was noticed that fortresses constructed in the 14th century from scratch prevailed. Other fortalices were built, or were in most cases adapted for the Order’s needs as early as the 13th century. A part of the analysed fortresses functioned in the administration-territorial system within the framework of the Teutonic reign in Prussia. They were seats of the Order’s officials, mostly those of lower ranks: bailiffs, procurators and reeves. As far as the form of the discussed type of fortress is concerned, the most important data was provided by the facilities in Pisz and Szestno, situated in the former territory of the Galindians. Finally, it should be emphasised that in further studies on the issue of Teutonic wood and earth fortresses the most important and key role must be played by archaeological research.

References:

Clasen K.-H. 1927. Die mittelalterliche Kunst im Gebiete des Deutschenordensstaates Preussen 1: Die Burgbauten. Königsberg.
Czubiel L. 1986. Zamki Warmii i Mazur. Olsztyn.
Głosek M. 2005. Zagadkowy, nowożytny przedmiot ceramiczny z zamku w Szestnie na Mazurach. In: J. Olczak (ed.), Przeszłość z perspektywy źródeł materialnych i pisanych. Archaeologia Historica Polona 15 (2). Toruń, 251-254.
Głosek M. Zamek w Szestnie, gm. Mrągowo w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Forthcoming.
Górski K., Arszyński M. 1967. Barciany. Dzieje zamku i ziemi do połowy XV wieku. Olsztyn.
Grigat F. 1930. Besiedlung des Mauerseegebiets. Königsberg.
Grygiel R. 1996. Dzieje rezydencji. In: R. Grygiel, T. Jurek, Doliwowie z Nowego Miasta nad Wartą, Dębna i Biechowa. Dzieje rezydencji i ich właścicieli. Łódź, 11-284.
Guerquin B. 1984. Zamki w Polsce. Warszawa.
Gula J. 1975. Badania wykopaliskowe w latach 1968-1969 na terenie zamku w Ostródzie. „Wiadomości Archeologiczne” 39 (3), 373-383.
Haftka M. 1999. Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów. Malbork, Płock.
Jähnig B. 2000. Wykaz urzędów. Dostojnicy zakonu krzyżackiego w Prusach. In: Z. H. Nowak, R. Czaja (eds.), Państwo zakonu krzyżackiego w Prusach. Podziały administracyjne i kościelne od XIII do XVI wieku. Toruń, 95-127.
Jóźwiak S., Trupinda J. 2012. Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych. Toruń.
Jóźwiak W. 2005. Prokuratorstwo krzyżackie w Pieniu w ziemi chełmińskiej (1414-1422). Powstanie – funkcjonowanie – likwidacja. „Zapiski Historyczne” 70 (2-3), s. 95-105.
Kajzer L. 1980. Studia nad świeckim budownictwem obronnym województwa łęczyckiego w XIII-XVII wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica 1. Łódź.
Kajzer L. 1988. Archeologiczny rodowód dworu. Przemiany siedzib obronno-rezydencjonalnych Polski centralnej w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych. Łódź.
Kajzer L. 2003. Dzieje zamków w Polsce. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 13-75.
Kołodziejski S. 1994. Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego. Kraków.
Łapo J. M. 1996. Sprawozdanie z sondażowych badań wykopaliskowych prowadzonych na dziedzińcu zamku w Węgorzewie w 1995 roku. „Studia Angerburgica” 1, 78-81.
Pietrzak J. 2003. Zamki i dwory obronne w dobrach państwowych prowincji wielkopolskiej. Studium z dziejów państwowych siedzib obronnych na przełomie średniowiecza i nowożytności. Łódź.
Poliński D. 2007. Krzyżackie warownie drewniano-ziemne w świetle badań archeologicznych. In: J. Olczak (ed.), Studia z dziejów wojskowości, budownictwa, kultury. Archaeologia Historica Polona 17. Toruń, 241-257.
Poliński D. 2013. Pień. Siedziba krzyżackich prokuratorów w ziemi chełmińskiej. Toruń.
Powierski J. 1985. Średniowieczne Plemięta w świetle źródeł pisanych. In: A. Nadolski (ed.), Plemięta. Średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej. Warszawa, Poznań, Toruń, 29-47.
Rzempołuch A. 1993. Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Olsztyn.
Salm J. 2003. Lidzbark Warmiński. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 268-274.
Salm J. 2003. Bartoszyce. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 85.
Salm J. 2003. Pasłęk. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 370-372.
Salm J. 2003. Nidzica. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 316-319.
Salm J. 2003. Pisz. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 386.
Salm J. 2003. Szestno. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 480.
Salm J. 2003. Wielbark. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 536.
Salm J. 2003. Morąg. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 313.
Salm J. 2003. Węgorzewo. In: L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 535-536.
Steinbrecht C. 1920. Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preussen 4: Die Ordensburgen der Hochmeisterzeit in Preussen. Berlin.
Toeppen M. 1998. Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej. Olsztyn.
Torbus T. 1998. Die Konventsburgen im Deutschordensland Preussen. Schriften des Bundesinstituts für Ostdeutsche Kultur und Geschichte 11. München.
Torbus T. 2010. Zamki krzyżackie. Deutschordensburgen. Wrocław.
Tytus-Wańkowska J. 1975. Badania architektoniczne zamku w Szczytnie. Olsztyn. Manuscript in PP PKZ.