Subtitle:

Archeologia Polski T. 58 Z. 1-2 (2013)

Publisher:

Instytut Archeolgoii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Warszawa

Description:

ill. ; 25 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

Objects of Byzantine origin appeared in the Piast domain in Wielkopolska (Great Poland), that is, in the ruler’s residence on Ostrów Lednicki, in the 2nd half of the 10th c. (through the 1st half of the 11th c.). They included the oldest reliquary of particles of the True Cross (staurotheke) known from Polish territory, as well as a singular find of an ivory comb with openwork decoration in the form of lions’ figures. These objects are associated with the oldest phase of Christianization of Poland and attest to the importance of the church near which they were discovered. Excavations on Ostrów Lednicki have also yielded a coin of the Byzantine Emperor Basil II (after 985). These finds of exceptional quality point to the extensive network of ties linking the Piast domain in Wielkopolska (Great Poland) with contemporary centers of civilization

References:

Bank A. 1985. L’art byzantin dans les musées de l’Union Soviétique, Leningrad
Blomqvist R., Martensson A. W.1963. Thule Grävningen, „Archaeologia Lundensia”, t. 2
Bralewski S. 2011. Życie religijne mieszkańców Konstantynopola, [w:] Konstantynopol Nowy Rzym, M.J. Leszka, T. Wolińska red., Warszawa, s. 401–432
Bourguetdu S. J. P. 1991. Sztuka Koptów, Warszawa
Dagron G. 1999. Chrześcijaństwo bizantyjskie od VII do połowy XI wieku, [w:] Historia chrześcijaństwa, t. 4. Biskupi, mnisi i cesarze 610–1054, Warszawa, s. 17–298
Dąbrowska E. 1991. Królów polskich relikwiarz koronacyjny Krzyża Świętego, [w:] Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi, D. Gawinowa red., Warszawa, s. 67–86
Derwich M. 1991. Pacyfikał koronacyjny królów polskich, „Kwartalnik Historyczny”, t. 98, nr 4, s. 3–20
Derwich M. 1992. Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa
Drzaszi N. U., Sanikidze T. E. red. 1984. Srednevekovye peregorodčatye emali iz sobraniâ Gosudarstvennogo Museâ Gruzii, Tbilisi
Dzieduszycki W. 2008. Kruszwica – piastowska domena nad Gopłem, [w:] Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza, M. Kobusiewicz red., Poznań, s. 397–430
Elbern V. H. 1976. Magia i wiara w złotnictwie wczesnego średniowiecza, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 38, nr 3, s. 195–217
Filarska B. 1983. Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin
Forstner D.1990. Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa
Frolow A. 1961. La relique de la Vraie Croix. Recherches sur le développement d’un culte, Paris
Frolow A. 1965. Les reliquaires de la Vraie Croix, Paris
Frutaz A.P. 1952. Pettine, [w:] Enciclopedia Cattolica, t. 9, Citta del Vaticano, s. 1306
Gliksman A. 2003. Obieg monet bizantyjskich na terenie Wielkopolski w X–XI wieku, „Slavia Antiqua”, t. 44, s. 97–118
Goldschmidt A. 1914. Elfenbeinskulpturen aus der Zeit der karolingischen und sächsischen Kaiser VIII.– XI. Jahrhundert, t. 1, Berlin
Goldschmidt A. 1918. Die Elfenbeinskulpturen aus der Zeit der karolingischen und sächsischen Kaiser VIII.– XI. Jahrhundert, t. 2, Berlin
Górecki J. 2000. Nieznany dar cesarza Ottona III dla metropolity gnieźnieńskiego, „Archeologia Żywa”, z. 1/2 (14), s. 12–17
Górecki J. 2000. Rzeźbiony grzebień z Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie”, Lednica–Poznań t. 6, s. 13–44
Górecki J. 2001. Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastowskiej, Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, t. 7, Poznań
Górecki J. 2009. U źródeł chrześcijaństwa w Polsce – relikwiarz Drzewa Świętego Krzyża z Ostrowa Lednickiego, [w:] Stauroteka lednicka, A.M. Wyrwa red., Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, seria C, t. 2, Lednica– Poznań, s. 13–48
Górecki J. 2010. Brzegowe umocnienia obronne Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie”, Lednica–Poznań, t. 10, s. 107–128
Górecki J. 2012. Liturgiczny grzebień z Ostrowa Lednickiego, J. Górecki, A.M. Wyrwa red., Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, seria C, t. 4, Dziekanowice–Lednica
Górecki J., Wyrwa A. 2010. The staurotheke from Ostrów Lednicki, [w:] Rome, Constantinople and Newly-Converted Europe: Archaeological and Historical Evidence, Kraków – Rzeszów, s. 45–48
Haussig H. W. 1980. Historia kultury bizantyjskiej, Warszawa
Hensel W. 1987. Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, Warszawa
Hensel Z. 2009. Omówienie wyników badań składu chemicznego relikwiarza z Ostrowa Lednickiego, [w:] Stauroteka lednicka, A.M. Wyrwa red., Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, seria C, t. 2, Lednica–Poznań, s. 61–64
Hinks R.1935. Carolingian art, London
Hołubowicz W. 1956. Opole w wiekach X–XII, Katowice
Jackowiak H., Godynicki S., Prozorowska E., Górecki J. 2012. Analiza mikrostruktury fragmentu grzebienia z Ostrowa Lednickiego z zastosowaniem skaningowego mikroskopu elektronowego, [w:] Liturgiczny grzebień z Ostrowa Lednickiego, J. Górecki, A.M. Wyrwa red., Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, seria C, t. 4, Dziekanowice–Lednica, s. 77–86
Janocha M. 2009. Podwyższenie Krzyża Świętego w ikonografii bizantyjskiej, „Ikonoteka”, t. 21, s. 81–102
Janowski A. 2008. Herkules i Hydra – o wyobrażeniu na krążku z kości słoniowej z Ostrowa Tumskiego we Wrocławiu, „Przegląd Archeologiczny”, t. 56, s. 117–126
Kalavrezou I. 1997. Luxury objects, [w:] Glory of Bizantium. Art and culture of the Middle Byzantine Era A.D. 843–1261, H.C. Evans, W.D. Wixom red., New York, s. 218–253
Kara M. 1991. Z badań nad wczesnośredniowiecznymi grobami z uzbrojeniem z terenu Wielkopolski, [w:] Od plemienia do państwa. Śląsk na tle wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny zachodniej, Wrocław, s. 99–120
Kara M. 2009. Najstarsze państwo Piastów. Rezultat przełomu czy kontynuacji?, Poznań
Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków, t. 4, cz. 1, Wawel, J. Szablowski red., Warszawa 1965
Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków, t. 4, cz. 2, Kościoły i klasztory śródmieścia, A. Bochnak, J. Samka red., Warszawa 1971
Kopeć J. 1989. Drzewo Krzyża Świętego, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 4, Warszawa, kol. 250–251
Kurnatowska Z. 2004. Ostrów Lednicki in the Early Middle Ages, [w:] Polish Lands at the turn of the first and second millennia, P. Urbańczyk red.,Warsaw, s. 167–184
Kurnatowska Z. red. 2000. Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim, t. 1, Mosty traktu gnieźnieńskiego, Lednica–Toruń
Labuda G. 2003. Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Warszawa
Lasko P. 1956. The comb, [w:] The relics of Saint Cuthbert, C.F. Battiscombe red., Oxford, s. 336–355
Latour B. 1999. Pandora’s Hope. Essays on the reality of science studies, London
Leclercq H. 1938. Peignes liturgiques, [w:] Dictionnaire d’archéologie chrétienne et de liturgie, t. 13, cz. 2, Paris, kol. 2934–2959
Lehmann J. 1989. Dokumentacja konserwatorska rewaloryzacji pektorału i 4-ch obiektów sepulkralnych z Ostrowa Lednickiego i katedry w Poznaniu, Poznań, maszynopis przechowywany w archiwum Muzeum Pierwszych Piastow na Lednicy
Łastowiecki M. 1989. Stratygrafia i chronologia Ostrowa Lednickiego, „Studia Lednickie”, Lednica–Poznań, t. 1, 17–70
Merhautová A. 2000. So gennanter Kamm des heiligen Adalbert, [w:] Europas Mitte um 1000. Katalog, A. Wieczorek, H.-M. Hintz red., Stuttgart, s. 529
Milutzki W.M. [2009]2010. Liturgischer Kamm, [w:] Für Konigtum und Himmelreich 1000 Jahre Bischof Meinwerk von Paderborn. Katalog, C. Stiegeman M. Kroker red., Paderborn, s. 281
Minta - Tworzowska D. 2011. Człowiek i rzecz w perspektywie archeologicznej (czyli rzecz w perspektywie antropocentrycznej), [w:] Współczesne oblicza przeszłości, A. Marciniak, D. Minta-Tworzowska, M. Pawelta red., Poznań, s. 39–58
Montelius O. 1884. Den förhistoriska fornforskingens metod och material, Antiqvarisk tidskrift för Sverige, t. 8, Stockholm
Montelius O. 1903. Die älteren Kulturperioden im Orient und in Europa. I. Methode, Stockholm
Myśliński M. 1996. Stauroteka bizantyjska ze skarbca koronnego na Wawelu, „Studia Waweliana”, t. 5, s. 5–32
Myśliński M. 2001. Stauroteka lednicka, [w:] Cerkiew wielka tajemnica. Sztuka cerkiewna od XI wieku do 1917 roku ze zbiorów polskich, T. Janiak red., Gniezno, s. 46–48
Nadolski M. 2002. Relikwiarz lednicki, „SL”, t. 7, s. 317–322
Nowacki J. 1959. Dzieje archidiecezji poznańskiej, t. 1, Poznań
Nowak A. 1963. Dziennik badań. Ostrów Lednicki, stan. 1, rękopis przechowywany w archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Nowak A. 1965. Sprawozdanie z prac archeologicznych przeprowadzonych na Ostrowie Lednickim, pow. Gniezno, w 1962 roku, „Sprawozdania Archeologiczne”, t. 17, s. 181–189
Nowowiejski A. 1902. Wykład liturgii kościoła katolickiego, t. 2, cz. 1, Warszawa
Nowowiejski A. 2001. Msza Święta, Część pierwsza, Warszawa, wyd. 2
Olsen B. 2010. Kultura materialna po tekście: przywracanie obecności rzeczom, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, E. Domańska red., Poznań, s. 561–592
Orłowski T. 1989. Bizantyjski relikwiarz Krzyża Świętego z kolegiaty w Tumie pod Łęczycą, „Biuletyn Historii Sztuki”, t. 51, nr 3–4, s. 223–245
Rodzińska - Chorąży T. 2009. Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Kraków
Roslund M. 1997. Visions of the past. Frends and traditions in swedish medieval archaeology, Lund Studies in Medieval Archaeology, t. 19, Stockholm
Rutkowska - Płachcińska A. 1987. Sprawy tatarskie w Roczniku tak zwanym świętokrzyskim nowym. Przekład źródłowy i warstwa anegdotyczna, „Studia Źródłoznawcze”, t. 30, s. 59–72
Salamon M. 1987. Mennictwo bizantyńskie, Kraków
Sawicki T. 1990. Wczesnośredniowieczna nakładka głowicy miecza z Gniezna, „Gniezno. Studia i Materiały Historyczne”, t. 2, s. 223–236
Schiffer M. 1999. The material life of human beings. Artifacs, behavior and communication, London– New York
Schulze - Dörrlamm M. 2002. Der rekonstruierte Beinkasten von Essen-Werden. Reliquiar und Mutmasslicher Tragaltar des Hl. Liutger aus dem späten 8. Jahrhundert, „Jahrbuch des Römisch- Germanischen Zentralmuseums Mainz”, t. 49, s. 281–363
Sear D. 1996. Byzantine coins and their value, London
Sikorski A. 2009. Tkanina z relikwiarza na Ostrowie Lednickim, stan. 1, [w:] Stauroteka lednicka, Biblioteka Studiów Lednickich, Dziekanowice–Lednica–Poznań, seria C, t. 2, A.M. Wyrwa red., Lednica–Poznań, s. 65–74
Slavčev P. 1990. Kosten greven of Carevec, „Archeologija”, t. 32, s. 56–60
Smorąg - Różycka M. 2002. Stauroteka, [w:] Encyklopedia kultury bizantyńskiej, Warszawa, s. 442–443
Solt Wheeler C.1977. The cult of saints and relics in the Romanesque art of Southwestern France and the impact of imported Byzantine relics and reliquiares of early Gothic reliquiary sculpture, Washington
Starnawska M. 2008. Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa
Swboda F. 1963. Die Liturgischen Kämme, Tübingen
Szczepkowska - Naliwajek K. 1996. Relikwiarze średniowiecznej Europy od IV do początku XVI wieku. Geneza, treści, styl i technika wykonania, Warszawa
Tesch S. 1992. Zwei Kämme, [w:] Wikinger, Waräger, Normannen. Die Skandinavier und Europa 800–1200, Uddevala, s. 386
Turek R. 1988. Počatky české vzdélanosti, Praha
Varalis J.D. 2008. Comb with marine deities. Comb whit personifications of Rome and Constantinople, [w:] Byzantium 330–1453, London, s. 420–421
Wahlöö C. 1992. Kamm, [w:] Wikinger, Wärager, Normannen. Die Skandinavier und Europa 800–1200, Uddevala, s. 386
Wessel K. 1960. Frühbyzantinische Darstellungen der Kreuziegung Christi, [w:] Reallexikon für Antike und Christentum, t. 36, s. 45–71
Winkelmann F., Gomolka - Fuchs G. 1987. Frühbyzantinische Kultur, Leipzig
Wojciechowski L. 2003. Drzewo przenajszlachetniejsze: problematyka Drzewa Krzyża w chrześcijaństwie zachodnim (IV – połowa XVIII wieku). Od legend do kontrowersji wyznaniowych i piśmiennictwa specjalistycznego, Lublin
Wołoszyn M. 2000. Bizantyjskie i ruskie zabytki o charakterze sakralnym z Polski – wybrane przykłady, [w:] Człowiek, sacrum, środowisko. Miejsca kultu we wczesnym średniowieczu, Wrocław, s. 243–255
Wołoszyn M. red. 2009. Byzantine coins in Central Europe: between the 5th and 10th century, Kraków
Wrzesiński J., Kara M. 2004. Kościół nr II na Ostrowie Lednickim, [w:] Początki architektury monumentalnej w Polsce, T. Janiak, D. Struniak red., Gniezno, s. 157–180
Ziehr W. 1998. Krzyż. Symbol i rzeczywistość, Kraków
Żurowska K., Rodzińska - Chorąży T., Biedroń A., Łastowiecki M., Węcławowicz T., Wrzesiński J. 1993. U progu chrześcijaństwa w Polsce. Ostrów Lednicki, t. 1, K. Żurowska red., Kraków

Relation:

Archeologia Polski

Volume:

58

Issue:

1-2

Start page:

89

End page:

114

Detailed Resource Type:

Article

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:55373 ; 0003-8180

Source:

IAiE PAN, call no. P 320 ; IAiE PAN, call no. P 321 ; IAiE PAN, call no. P 319 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Rights Reserved - Free Access

Terms of use:

Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms

Digitizing institution:

Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Projects co-financed by:

Programme Innovative Economy, 2010-2014, Priority Axis 2. R&D infrastructure ; European Union. European Regional Development Fund

Access:

Open