Zrównoważona konsumpcja żywności w wiejskich gospodarstwach domowych z dziećmi

Halicka, Ewa; Kaczorowska, Joanna; Szczebyło, Agata

doi:doi:10.53098/wir012019/03

Pobierz

Tytuł: Zrównoważona konsumpcja żywności w wiejskich gospodarstwach domowych z dziećmi

Abstrakt:

W obliczu aktualnych wyzwań związanych z zanieczyszczeniem i degradacją środowiska naturalnego oraz ograniczonymi zasobami wody, ziemi i energii, rosnącym priorytetem jest rozpowszechnienie modelu konsumpcji wspierającego jakość życia obecnych i przyszłych pokoleń. Idea ta – zwana zrównoważoną (inaczej trwałą) konsumpcją – w przypadku żywności zakłada przede wszystkim zwiększenie udziału w codziennym żywieniu produktów pochodzenia roślinnego, sezonowych i lokalnych. Zrównoważona konsumpcja ma także zapobiegać stratom i marnotrawstwu żywności oraz stanowić prewencję chorób cywilizacyjnych wynikających z nadmiernego spożycia, w tym otyłości. Przedstawione w artykule dane budżetowe GUS dotyczące gospodarstw domowych z dziećmi w wieku 5–9 lat wskazują, że w województwie mazowieckim spożycie większości analizowanych grup produktów jest niższe niż w próbie ogólnopolskiej. Mniejsze od średniej jest także spożycie owoców ogółem w wiejskich gospodarstwach domowych, w porównaniu do gospodarstw miejskich. Wyniki badania ankietowego potwierdziły, że jedynie 9% respondentów wiedziało, co oznacza termin „zrównoważona konsumpcja żywności”, choć około dwie trzecie z nich przyznało, że rozmawia z dziećmi o konieczności ograniczenia marnotrawstwa i strat żywności w domu. W swoich zachowaniach nabywczych rodzice kierują się przede wszystkim zdrowiem dziecka, smakiem oraz zasadami zdrowego żywienia. Barierami zmian zachowań na bardziej zrównoważone okazały się preferencje żywieniowe dzieci, niska wiedza dorosłych na temat zaleceń zrównoważonej konsumpcji oraz brak rozmów z dziećmi o związku między żywieniem a środowiskiem.

Bibliografia:

Dąbrowska A., Bylok F., Janoś-Kresło M., Kiełczewski D., Ozimek I. (2015). Kompetencje konsumentów: Innowacyjne zachowania, zrównoważona konsumpcja. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
FAO (2010). Sustainable diets and biodiversity: Directions and solutions for policy, research and action. http://www.fao.org/nutrition/education/food-dietary-guidelines/background/sustainable-dietary-guidelines/en/ (dostęp 5.03.2018).
Gątarska A., Garbowska B., Radzymińska M. (2017). Wody butelkowane: dlaczego rośnie ich spożycie? Przemysł Spożywczy, 71 (11), 6–9.
Gębarowski M., Cholewa-Wójcik A. (2015). Popularyzacja ekologicznego wymiaru zrównoważonej konsumpcji z wykorzystaniem marketingu sensorycznego. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3 (37), 1–7.
GUS (2017). Stan i ruch naturalny ludności w województwie mazowieckim w 2016 r. http://warszawa.stat.gov.pl/opracowania-biezace/opracowania-sygnalne/ludnosc/stan-i-ruch-naturalny-ludnosci-w-wojewodztwie-mazowieckim-w-2016-r-,1,11.html (dostęp: 8.03.2018).
Gutkowska K., Piekut M. (2014). Konsumpcja w wiejskich gospodarstwach domowych. Wieś i Rolnictwo, 4 (165), 159–178.
Halicka E., Rejman K. (2010). Wzorce spożycia żywności w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 4 (149), 75–94.
Halicka E., Woźniak A. (2010). Poziom i zróżnicowanie konsumpcji żywności w województwie mazowieckim. Wieś i Rolnictwo, 2 (147), 189–198.
Harton A., Florczak J., Myszkowska-Ryciak J., Gajewska D. (2015). Spożycie warzyw i owoców przez dzieci w wieku przedszkolnym. Problemy Higieny i Epidemiologii, 96 (4), 732–736.
Jaros B. (2016). Zrównoważona konsumpcja w praktyce: Raport z badań. Optimum. Studia Ekonomiczne, 3 (81), 148–161.
Jarosz M. (red.) (2008). Zasady prawidłowego żywienia dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia. Warszawa: Instytut Żywności i Żywienia.
Kiełczewski D. (2008). Konsumpcja a perspektywy zrównoważonego rozwoju. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Konieczny P., Mroczek E., Kucharska M. (2013). Ślad węglowy w zrównoważonym łańcuchu żywnościowym i jego znaczenie dla konsumenta żywności. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3 (29), 51–64.
Kryk B. (2013). Zrównoważona jakość życia a zrównoważona konsumpcja i zachowania ekologiczne polskich konsumentów. Handel Wewnętrzny, 6A (2), 5–19.
Neale A. (2015). Zrównoważona konsumpcja: Źródła koncepcji i jej zastosowanie. Prace Geograficzne Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 141, 141–158.
Piekut M. (2017). Wzorce konsumpcji według typów wiejskich gospodarstw domowych w latach 2004–2014. Warszawa: Difin.
Rejman K., Kowrygo B., Laskowski W. (2015). Ocena struktury spożycia żywności w Polsce w aspekcie wymogów zrównoważonej konsumpcji. Journal of Agribusiness and Rural Development, 3 (37), 503–512.
Stachurek I. (2012). Problemy z biodegradacją tworzyw sztucznych w środowisku. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, 1 (8), 74–108.
Sustain (2013). Eat well and save the planet! A short guide for consumers on how to eat green, healthier and more ethical food. Sustain: The alliance for better food and farming. https://www.sustainweb.org/sustainablefood/ (dostęp: 23.02.2018).
Świstak E., Laskowski W. (2016). Zmiany wzorca konsumpcji żywności na wsi i ich uwarunkowania. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 114, 5–17.
UN (2015). Transforming our world: The 2030 Agenda for Sustainable Development. https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld (dostęp: 23.02.2018).
Wiszniewski E. (1983). Ekonomika konsumpcji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Wolnicka K., Taraszewska A., Jaczewska-Schuetz J. (2012). Występowanie nadwagi, otyłości oraz niedoboru masy ciała wśród uczniów klas III szkół podstawowych z uwzględnieniem różnic regionalnych. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 8 (3), 80–85.
WWF-UK (2017). Eating for 2 degrees new and updated Livewell Plates: Summary Report. https://www.wwf.org.uk/eatingfor2degrees (dostęp: 22.02.2018)