Dopłaty do działalności operacyjnej a stabilność finansowa gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej

Bereżnicka, Joanna

doi:doi:10.53098/wir032018/05

Pobierz

Tytuł: Dopłaty do działalności operacyjnej a stabilność finansowa gospodarstw rolnych w krajach Unii Europejskiej

Abstrakt:

Celem artykułu było rozpoznanie sytuacji ekonomicznej gospodarstw funkcjonujących w krajach Unii Europejskiej z uwzględnieniem dopłat do działalności operacyjnej, a także wskazanie czynników, które oddziaływały na nadwyżkę finansową. Zdolność do wypracowania nadwyżki finansowej uznano za przejaw osiągnięcia stabilności finansowej gospodarstwa. Źródłem danych była baza FADN, a okres badawczy obejmował lata 2009–2015. Do grupowania państw posłużono się metodą kwartyli, a zmienną, która decydowała o klasyfikacji do odpowiedniego kwartyla, była wielkość ekonomiczna gospodarstw. Do budowy modeli ekonometrycznych wykorzystano modele panelowe z ustalonymi efektami. Z przeprowadzonych badań wynika, że gospodarstwa funkcjonujące w UE były zróżnicowane pod względem wyposażenia w czynniki produkcji, szczególnie ziemię i kapitał, co znalazło odzwierciedlenie w osiąganych wynikach ekonomicznych i finansowych. Dopłaty bezpośrednie stanowiły we wszystkich latach i niemal wszystkich krajach istotny element wpływający na osiągane dochody. Bez dopłat niemal w połowie krajów Unii rolnicy nie byliby w stanie osiągnąć dochodu z działalności rolniczej. Zbudowane modele wskazywały, że na wysokość nadwyżki finansowej oddziałują różne czynniki, w zależności od tego, jakiej wielkości ekonomicznej jest gospodarstwo. Niezależnie jednak od kwartyla destymulantą nadwyżki finansowej były dopłaty bezpośrednie.

Bibliografia:

Buks J., Pietrzykowski R. (2015). Relacje między dochodem rolniczym a dopłatami unijnymi w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 18 (3), 67–71.
Ciaian P., Swinnen J.F.M. (2009). Credit market imperfections and the distribution of policy rents. American Journal of Agricultural Economics, 91 (4), 124–139.
Crockett A. (1997). Why is financial stability a goal of public policy? Economic Review, 4, 5–22.
Czubak W., Sadowski A., Poczta W. (2011). Wpływ reformy systemu dopłat bezpośrednich na dochody polskich gospodarstw rolnych z pola obserwacji FADN. W: J. Kulawik (red.). Dopłaty bezpośrednie i dotacje budżetowe a finanse oraz funkcjonowanie gospodarstw i przedsiębiorstw rolniczych (s. 60–79). Program Wieloletni 2011–2014, Raport nr 20. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnej i Gospodarki Żywnościowej – PIB.
Fidrmuc J., Schardax F. (1999). Increasing integration of applicant countries into international financial markets: Implications for monetary and financial stability. Focus on Transition, 2, 18–46.
Gorczyńska M. (2013). Stabilność finansowa a zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa. Zarządzanie i Finanse, 2 (2), 99–110. zif.wzr.pl/pim/2013_2_2_8.pdf [dostęp: 27.07.2017].
Grzelak A. (2012). Sytuacja ekonomiczna w rolnictwie na tle tendencji ogólnogospodarczych w Polsce w latach 1995–2010. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 14 (3), 104–109.
Hennessy D.A. (1998). The production effects of agricultural income support polices under uncertainty. American Journal of Agricultural Economics, 80 (1), 46–57.
Jabłoński A. (2015). Stabilność finansowa przedsiębiorstwa a jego model biznesu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, Seria: Administracja i Zarządzanie, 104, 87–96.
Jóźwiak W., Mirkowska Z. (2008). Polskie gospodarstwa rolne w pierwszych latach członkostwa. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2, 19–32. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/…/Józwiak%20Mirkowska.pdf [dostęp: 25.09.2017].
Korol J., Szczuciński P. (2012). Ekonometryczne modelowanie zróżnicowania związków w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw w przestrzeni regionalnej. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania (Metody Ilościowe w Ekonomii), 26, 209–224.
Latruffe L., Bravo Ureta B., Moreira V.H., Desjeux Y., Dupraz P. (2011). Productivity and subsidies in European Union countries: An analysis for dairy farms using input distance frontiers. Paper prepared for presentation at the EAAE 2011 Congress, August 30 to September 2, 2011, ETH Zürich, Zürich, Switzerland. http://purl.umn.edu/114396 [dostęp: 24.07.2017].
Marks-Bielska R., Babuchowska K. (2009). Wsparcie dochodów rolników w formie dopłat bezpośrednich. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 75, 135–148.
Mary S. (2012). Assessing the impacts of pillar 1 and 2 subsidies on TFP in French crop farms. Journal of Agricultural Economics, 64 (1), 133–144. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1477-9552.2012.00365.x/full [dostęp: 24.07.2017].
Mrówczyńska-Kamińska A. (2008). Znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej w Polsce, analiza makroekonomiczna i regionalna. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 5 (20), 96–107.
Poczta W. (2008). Rolnictwo. W: I. Nurzyńska, J. Wilkin (red.). Polska wieś 2008: Raport o stanie wsi (s. 27–45). Warszawa: FDPA.
Poczta W., Śledzińska J., Mrówczyńska-Kamińska A. (2009). Determinanty dochodów gospodarstw rolnych Unii Europejskiej według typów rolniczych. Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego.
Rizov M., Pokrivcak J., Ciaian P. (2013). CAP subsidies and the productivity of EU farms: Factor markets. Working Paper No. 37, March 2013. https://ssrn.com/abstract=2275273 [dostęp: 24.07.2017].
Ryś-Jurek R. (2009). The output, incomes and assets-capital relations in the individual farms. Journal of Agribusiness and Rural Development, 1 (11), 177–188.
Slavkovský P. (2005). Społeczne i kulturowe konteksty rozwoju rolnictwa słowackiego w XX wieku. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1, 121–131.
Smędzik-Ambroży K. (2015). Wpływ dopłat bezpośrednich na zrównoważenie gospodarstw rolnych w Polsce – próba symulacji na przykładzie gospodarstw FADN z regionu Wielkopolska i Śląsk. Progress in Economic Sciences, 2, 107–117.
Soliwoda M. (2016). The impact of the support instruments of the Common Agricultural Policy on economic and financial stability of farms in EU countries. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 2 (319), 99–116.
Wąs A. (2004). Znaczenie dopłat bezpośrednich i płatności ONW w kształtowaniu wyników finansowych w warunkach różnych scenariuszy rynkowych i wariantów organizacji gospodarstw rolniczych. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, 91 (2), 16–27.
Zawojska A. (1997). Zróżnicowanie dochodów w gospodarstwach rolniczych w wybranych krajach Unii Europejskiej: Streszczenie rozprawy doktorskiej. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2–3, 110–113.
Zhu X., Lansink A.O. (2010). Impact of CAP subsidies on technical efficiency of crop farms in Germany, the Netherlands and Sweden. Journal of Agricultural Economics, 61 (3), 545–564.
Zygierewicz M. (2013). Stabilność finansowa. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, Oeconomia, 47 (3), 685–695.