Wiejskie kobiety w sytuacji ubóstwa — jak je widzą, jak je piszą

Górniak, Katarzyna

doi:doi:10.53098/wir.2015.1.2.166.2/05

Download

Title: Wiejskie kobiety w sytuacji ubóstwa — jak je widzą, jak je piszą

Abstract:

Coraz częściej badacze wskazują, że płeć jest istotnym czynnikiem różnicującym doświadczenie życia w ubóstwie. Zarówno jego przyczyn, jak i sposobów radzenia sobie z nim. Jest to w dużej mierze związane z upowszechnianymi w dyskursie społecznym definicjami i obrazami właściwych czy pożądanych praktyk społecznych, które są przypisane kobietom doświadczającym ubóstwa, w tym kobietom żyjącym na terenach wiejskich. Siła znaczenia dyskursu w tym kontekście jest ogromna – funkcjonujące w nim obrazy, wizerunki czy wyobrażenia, zazwyczaj nacechowane aksjologicznie, wpływają w sposób znaczący na społeczne postrzeganie danego fragmentu rzeczywistości i stosunek do niego. W niniejszym tekście chciałabym zatem, odwołując się m.in. do materiałów zebranych w ramach projektu „Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego”, dokonać rekonstrukcji społecznych wizerunków i wyobrażeń obecnych w tej publicznej dyspucie, a dotyczącej kobiet w sytuacji ubóstwa i żyjących na wsi. Interesuje mnie, w jaki sposób są one w tym dyskursie przedstawiane, jakie cechy się im przypisuje, w jakim kontekście się pojawiają.

References:

Balcerowicz L., 1999: Racjonalnie o rolnictwie. Rzeczpospolita, wydanie z 18.03.1999 r.
Buchowski M., 2001: Rethinking Transformation: an Anthropological Perspective on Post-socialism. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań.
Buchowski M., 2008: Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego Swojego. Recykling Idei nr 10.
Bukraba-Rylska I., 2011: Czy wieś to wieśniactwo. Kultura Liberalna nr 128 (dostęp: 18.01.2015, http://kulturaliberalna.pl/2011/06/21/).
Fedyszak-Radziejowska B., 2005: Wprowadzenie. [w:] Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe, B. Fedyszak-Radziejowska (red.). ISP, Warszawa.
Foucault M., 1998: Trzeba bronić społeczeństwa. Wydawnictwo KR, Warszawa.
Foucault M., 2000: Filozofia, historia, polityka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Foucault M., 2002: Porządek dyskursu: wykład inauguracyjny wygłoszony w College de France 2 grudnia 1970 r. Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk.
Gorlach K., 1990: Socjologia polska wobec kwestii chłopskiej. UJ, Kraków.
Gorlach K., 1995: Chłopi, rolnicy, przedsiębiorcy: „kłopotliwa klasa” w Polsce postkomunistycznej. UJ, Kraków.
Górniak K., 2005: Wizerunek wsi i rolnictwa w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Analiza materiałów prasowych. [w:] Proces demarginalizacji polskiej wsi. Programy pomocowe, liderzy, elity i organizacje pozarządowe, B. Fedyszak-Radziejowska (red.). ISP, Warszawa.
Górniak K., 2013: Bieda i wykluczenie społeczne w perspektywie (dobroczynnych) organizacji pozarządowych. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Grotowska-Leder J., Kudlińska I., 2011: Feminizacja biedy w perspektywie analiz jakościowych welfare dependency. [w:] Gender w społeczeństwie polskim, K. Slany, J. Struzik, K. Wojnicka (red.). Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Iwanciw E., Lewińska A., 2010: Sołtyski. Wysokie Obcasy z 9.01.2010 r.
Kalbarczyk A., 2013: Wizje biedy i wykluczenia społecznego w praktyce polskiego systemu pomocy społecznej. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Kanasz T., 2013: Problem ubóstwa w programie „Interwencja” w telewizji Polsat. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Korzeniowska K., Tarkowska E. (red.), 2002: Lata tłuste, lata chude. Spojrzenie na biedę w społecznościach lokalnych. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Latocha A., 2014: Układanka z serami w tle. Duży Format, wydanie z 10.07.2014 r.
Lepianka D., 2013: Bieda i biedni w polskiej prasie codziennej. [w:] Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, E. Tarkowska (red.). Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
Lewis O., 1976: Nagie życie. PIW, Warszawa.
Lewis O., 1978: Nagie życie. Tom I. PIW, Warszawa.
Lister R., 1995: Women in Poverty. [w:] Old and New Poverty. The Challenge for Reform, K. Funken, P. Cooper (eds.). Rivers Oram Press, London.
Lister R., 2007: Bieda. Wyd. Sic!, Warszawa.
Majcherek J., 2012: Hamulcowi modernizacji. Gazeta Wyborcza, wydanie z 8.08.2012 r.
Michalska S., 2013: Tradycyjne i nowe role kobiet wiejskich. Wieś i Rolnictwo nr 2, IRWiR PAN, Warszawa.
Mokrzycki E., 1997: Klasa z przeszłości. Gazeta Wyborcza, wydanie z 5/6.07.1997 r.
Palska H., 2002: Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. IFiS PAN, Warszawa.
Pearce D., 1978: The Feminization of Poverty: Women, Work, and Welfare. The Urban & Social Change Review. Special Issue on Women and World, Volume 11, Numbers 1 and 2.
Perepeczko B., 2002: Swoistość biedy w rodzinach rolniczych i jej oswajanie. [w:] Przeciw biedzie. Programy, pomysły, inicjatywy, E. Tarkowska (red.). Oficyna Naukowa, Warszawa.
Potoczna M., Warzywoda-Kruszyńska W., 2009: Kobiety z łódzkich enklaw biedy. Bieda w cyklu życia i międzypokoleniowym przekazie. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Racław M., Rosochacka-Gmitrzuk M. (red.), 2013: Praca socjalna wśród „arystokracji chłopskiej”. [w:] Oblicza zmiany lokalnej. Studia przypadków, M. Dudkiewicz (red.). ISP, Warszawa.
Skoczylas T., 2011: Wieś jako „przechowalnia biedy” w Polsce. [w:] Oblicza biedy we współczesnej Polsce, M. Chruściel i in. (red.). Doktoranckie Koło Naukowe „Na Styku”, Gdańsk.
Stan i struktura rejestrowanego bezrobocia na wsi w 2012 roku, 2012: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, (dostęp: 15.01.2015, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty-sprawozdania/rynek-pracy/bezrobocie-na-wsi/stan-i-struktura-rejestrowanego-bezrobocia-na-wsi-w-2012-roku/).
Sytuacja kobiet i mężczyzn na rynku pracy, 2013: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (dostęp: 15.01.2015, http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/raporty-sprawozdania/rynek-pracy/sytuacja-kobiet-na-rynku-pracy/).
Szwed S., 2014: Filozofia małej łyżki Aleksandry Fuchs, liderki, sołtyski. Wysokie Obcasy z 8.02.2014 r.
Środa M., 2012: Gdzie diabeł nie może… Wysokie Obcasy z 18.02.2012 r.
Tarkowska E. (red.), 2000: Zrozumieć biednego. Typografika, Warszawa.
Tarkowska E., 2001: An Underclass without Ethnicity: The Poverty of Polish Women and Agricultural Laborers. [w:] Poverty, Ethnicity, and Gender in Eastern Europe during the Market Transition, R.J. Emigh, I. Szelényi (eds.). Conn.: Praeger, Westport.
Tarkowska E., 2002a: Intra-household gender inequality: hidden dimensions of poverty among polish women. Communist and Post-Communist Studies nr 35.
Tarkowska E., 2002b: Zróżnicowanie polskiej biedy w świetle badań jakościowych. Problemy Polityki Społecznej nr 4.
Tarkowska E. (red.), 2013:. Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego. IFiS PAN, Warszawa.
Tarkowska E., Warzywoda-Kruszyńska W., Wódz K. (red.), 2003: Biedni o sobie i swoim życiu. „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice–Warszawa.
Ubóstwo ekonomiczne w Polsce w 2013, 2014: GUS, Warszawa.
Van Dijk T.A., 2001: Badania nad dyskursem. [w:] Dyskurs jako struktura i proces, T.A. van Dijk (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Warzywoda-Kruszyńska W., Grotowska-Leder J., 1996: Wielkomiejska bieda w okresie transformacji. Wydawnictwo UŁ, Łódź.