Inny tytuł:

Przegląd Geograficzny T. 96 z. 3 (2024)

Wydawca:

IGiPZ PAN

Miejsce wydania:

Warszawa

Opis:

24 cm

Abstrakt:

Kampinoski Park Narodowy nie prowadzi na swoim terenie stałego monitoringu ruchu turystycznego. Nie jest tym samym znana liczba odwiedzających, a także wzorce ich przestrzennych zachowań, w tym również takich, które mogą naruszać obowiązujące przepisy w zakresie ochrony przyrody. Celem pracy była analiza aktywności użytkowników portalu STRAVA w latach 2019‑2023 oraz określenie wielkości ruchu poza wyznaczonymi do tego celu obiektami liniowymi. Analizie poddano wszystkie obiekty liniowe (udostępnione i nieudostępnione do ruchu turystycznego) znajdujące się w bazie OpenStreetMap na obszarze Kampinoskiego Parku Narodowego. Kwantyfikacja obiektów liniowych pod kątem intensywności wykorzystania wykazała, że bez względu na rodzaj aktywności (spacerowanie, bieganie, jazda na rowerze) najbardziej intensywnie wykorzystywanymi obiektami liniowymi w parku są te położone w jego wschodniej części, graniczącej z m.st. Warszawą. Najwyższy poziom aktywności (10 decyl, oznaczający liczbę aktywności z przedziału 15 061‑88 305) zaobserwowano na 839 odcinkach tras, z tego 4,9% stanowiły odcinki nieudostępnione dla ruchu. Przestrzenne wzorce są inne dla rowerzystów a inne dla spacerowiczów i biegaczy. Opracowana na podstawie rzeczywistych danych o użytkowaniu poszczególnych obiektów mapa intensywności aktywności może stanowić istotny element wspierania decyzji podejmowanych w zagadnieniach związanych z udostępnianiem parku społeczeństwu. Praca stanowi pierwsze tego typu podejście do skwantyfikowania intensywności ruchu turystycznego w parku narodowym w oparciu o obiektywne dane liczbowe.

Bibliografia:

Ahas, R., Aasa, A., Mark, Ü., Pae, T., & Kull, A. (2007). Seasonal tourism spaces in Estonia: Case study with mobile positioning data. Tourism Management, 28(3), 898‑910. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2006.05.010
Alejziak, W. (2009). TelSKART© - Nowa metoda pomiaru wielkości ruchu turystycznego. Folia Turistica, 21, 95‑136.
Andrzejewski, R. (red.) (2003). Kampinoski Park Narodowy, t. 1: Przyroda Kampinoskiego Parku Narodowego. Izabelin: Kampinoski Park Narodowy.
Arnberger, A. (2006). Recreation use of urban forests: An inter-area comparison. Urban Forestry & Urban Greening, 4(3‑4), 135‑144. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2006.01.004
Balmford, A., Green, J.M.H., Anderson, M., Beresford, J., Huang, C., Naidoo, R., Walpole, M., & Manica, A. (2015). Walk on the Wild Side: Estimating the Global Magnitude of Visits to Protected Areas. PLOS Biology, 13(2), e1002074. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.1002074
Bielański, M., Adamski, P., Ciapała, Sz., & Olewiński, M. (2017). Poza szlakowa turystyka narciarska w Tatrzański Parku Narodowym. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 52(3), 45‑52.
Campelo, M.B., & Nogueira-Mendes, R.M. (2016). Comparing webshare services to assess mountain bike use in protected areas. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 15, 82‑88. https://doi.org/10.1016/j.jort.2016.08.001
De Cantis, S., Parroco, A.M., Ferrante, M., & Vaccina, F. (2015). Unobserved tourism. Annals of Tourism Research, 50, 1‑18. https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.10.002
Cessford, G., & Muhar, A. (2003). Monitoring options for visitor numbers in national parks and natural areas. Journal for Nature Conservation, 11(4), 240‑250. https://doi.org/10.1078/1617-1381-00055
Ciapała, S., Zielonka, T., & Kmiecik-Wróbel, J. (2010). Metody zapobiegania nielegalnej dyspersji turystów i związanej z nią erozji gleby w Tatrzańskim Parku Narodowym. Folia Turistica, 22, 67‑89.
Ciesielski, M., & Stereńczak, K. (2018). What do we expect from forests? The European view of public demands. Journal of Environmental Management, 209, 139‑151. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2017.12.032
Ciesielski, M., & Stereńczak, K. (2021). Using Flickr data and selected environmental characteristics to analyse the temporal and spatial distribution of activities in forest areas. Forest Policy and Economics, 129, 102509. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2021.102509
Ciesielski, M., Dobrowolska, E., & Krok, G. (2022). Tourism and recreation in Polish national parks based on social media data. Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 21(4), 513‑528. https://doi.org/10.31648/aspal.7820
Cordell, H.K., Green, G.T., Leeworthy, V.R., Stephens, R., Fly, M.J. & Betz, C.J. (2005). United States of America: outdoor recreation. W: G. Cushman, A.J. Veal, & J. Zuzanek (red.), Free time and leisure participation: international perspectives. Wallingford, UK: CABI Publishing.
Conrow, L., Wentz, E., Nelson, T., & Pettit, C. (2018). Comparing spatial patterns of crowdsourced and conventional bicycling datasets. Applied Geography, 92, 21‑30. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2018.01.009
Cook, M., & Karvonen, A. (2024). Urban planning and the knowledge politics of the smart city. Urban Studies, 61(2), 370‑382. https://doi.org/10.1177/00420980231177688
Cukor, J., Linda, R., Mahlerová, K., Vacek, Z., Faltusová, M., Marada, P., Havránek, F., & Hart, V. (2021). Different patterns of human activities in nature during Covid-19 pandemic and African swine fever outbreak confirm direct impact on wildlife disruption. Scientific Reports, 11(1), 20791. https://doi.org/10.1038/s41598-021-99862-0
Donahue, M.L., Keeler, B.L., Wood, SA, Fisher, D.M., Hamstead, Z.A., & McPhearson, T. (2018). Using social media to understand drivers of urban park visitation in the Twin Cities, MN. Landscape and Urban Planning, 175, 1‑10. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.02.006
Dzioban, K. (2013). Wielkość ruchu turystycznego w Kampinoskim Parku Narodowym. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 52(3), 90‑103.
Dzioban, K. (2017). Wielkość ruchu turystyczno-rekreacyjnego w Kampinoskim Parku Narodowym od strony polany i ścieżki dydaktycznej w Lipkowie w latach 2015‑2017 - analiza porównawcza. Studia i Materiały CEPL w Rogowie, 52(3), 70‑76.
Eagles, P.F.J. (2014). Research priorities in park tourism. Journal of Sustainable Tourism, 22(4), 528‑549. https://doi.org/10.1080/09669582.2013.785554
Fagerholm, N., García-Martín, M., Torralba, M., Bieling, C., & Plieninger, T. (2022). Public participation geographical information systems (PPGIS): Participatory research methods for sustainability - toolkit #1. GAIA - Ecological Perspectives for Science and Society, 31(1), 46‑48. https://doi.org/10.14512/gaia.31.1.10
Fox, N., August, T., Mancini, F., Parks, K.E., Eigenbrod, F., Bullock, J.M., Sutter, L., & Graham, L.J. (2020). "photosearcher" package in R: An accessible and reproducible method for harvesting large datasets from Flickr. SoftwareX, 12, 100624. https://doi.org/10.1016/j.softx.2020.100624
Franceschinis, C., Swait, J., Vij, A., & Thiene, M. (2021). Determinants of Recreational Activities Choice in Protected Areas. Sustainability, 14(1), 412. https://doi.org/10.3390/su14010412
Furuyashiki, A., Tabuchi, K., Norikoshi, K., Kobayashi, T., & Oriyama, S. (2019). A comparative study of the physiological and psychological effects of forest bathing (Shinrin-yoku) on working age people with and without depressive tendencies. Environmental Health and Preventive Medicine, 24(1), 46. https://doi.org/10.1186/s12199-019-0800-1
Ghermandi, A., & Sinclair, M. (2019). Passive crowdsourcing of social media in environmental research: A systematic map. Global Environmental Change, 55, 36‑47. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2019.02.003
Głowacki, Z., & Ferchmin, M. (2003). Chronione, rzadkie i zagrożone gatunki roślin naczyniowych Kampinoskiego Parku Narodowego i jego otuliny. W: R. Andrzejewski (red.), Kampinoski Park Narodowy, t. 1: Przyroda Kampinoskiego Parku Narodowego (s. 259‑274). Izabelin: Kampinoski Park Narodowy.
Greene-Roesel, R., Diogenes, M.C., Ragland, D.R., & Lindau, L.A. (2008). Effectiveness of a Commercially Available Automated Pedestrian Counting Device in Urban Environments: Comparison with Manual Counts. UC Berkeley: Safe Transportation Research & Education Center. Pobrane z: https://escholarship.org/uc/item/2n83w1q8 (10.09.2024).
Heikinheimo, V., Minin, E.D., Tenkanen, H., Hausmann, A., Erkkonen, J., & Toivonen, T. (2017). User-Generated Geographic Information for Visitor Monitoring in a National Park: A Comparison of Social Media Data and Visitor Survey. ISPRS International Journal of Geo-Information, 6(3), 85. https://doi.org/10.3390/ijgi6030085
Heikinheimo, V., Tenkanen, H., Bergroth, C., Järv, O., Hiippala, T., & Toivonen, T. (2020). Understanding the use of urban green spaces from user-generated geographic information. Landscape and Urban Planning, 201, 103845. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2020.103845
Hong, J., McArthur, D.P., & Livingston, M. (2020). The evaluation of large cycling infrastructure investments in Glasgow using crowdsourced cycle data. Transportation, 47(6), 2859‑2872. https://doi.org/10.1007/s11116-019-09988-4
Huang, J.-H., Floyd, M.F., Tateosian, L.G., & Aaron Hipp, J. (2022). Exploring public values through Twitter data associated with urban parks pre- and post- COVID-19. Landscape and Urban Planning, 227, 104517. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2022.104517
Hunter, I.R. (2001). What do people want from urban forestry? - The European experience. Urban Ecosytems, 5, 277‑284. https://doi.org/10.1023/A: 1025691812497
Jalinik, M. (2016). Zarządzanie turystyką na obszarach cennych przyrodniczo. Turystyka na obszarach cennych przyrodniczo. Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja, 1(17), 227‑238.
Jarský, V., Palátová, P., Riedl, M., Zahradník, D., Rinn, R., & Hochmalová, M. (2022). Forest Attendance in the Times of COVID-19-A Case Study on the Example of the Czech Republic. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(5), 2529. https://doi.org/10.3390/ijerph19052529
Jean-Louis, G., Eckhardt, M., Podschun, S., Mahnkopf, J., & Venohr, M., 2024. Estimating daily bicycle counts with Strava data in rural and urban locations. Travel Behaviour and Society, 34, 100694. https://doi.org/10.1016/j.tbs.2023.100694
Jodłowski, M. (2019). Udostępnianie górskich parków narodowych w Europie. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Jodłowski, M., Kruczek, Z., Szromek, A., & Gmyrek, K. (2023). Postawy turystów wobec zasad udostępniania parków narodowych w polskich Karpatach. Studia Periegetica, 42(2), 7‑30. https://doi.org/10.58683/sp.385
Kaczmarska, A. (2014). Wybrane czynniki rozwoju turystyki. W: U. Zagóra-Jonszta (red). Kategorie i teorie ekonomiczne oraz polityka gospodarcza. Katowice: Studia Ekonomiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
Kampinos, 2024. Kampinoski Park Narodowy - ochrona czynna. Pobrane z: https://kampn.gov.pl/ochrona-czynna (13.09.2018).
Kolasińska, A. (2010). Postawy turystów w odniesieniu do ochrony przyrody w świetle badań ankietowych na przykładzie pienińskiego parku narodowego. Folia Turistica, 22, 207‑216.
Korpilo, S., Kaaronen, R.O., Olafsson, A.S., & Raymond, C.M. (2022). Public participation GIS can help assess multiple dimensions of environmental justice in urban green and blue space planning. Applied Geography, 148, 102794. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2022.102794
Kruczek, Z., & Nowak, K. (2023). Wpływ pandemii COVID-19 na funkcjonowanie wybranych atrakcji turystycznych w Polsce. Warsztaty z Geografii Turyzmu, 13, 37‑50.
Larcher, F., Pomatto, E., Battisti, L., Gullino, P., & Devecchi, M. (2021). Perceptions of Urban Green Areas during the Social Distancing Period for COVID-19 Containment in Italy. Horticulturae, 7(3), 55. https://doi.org/10.3390/horticulturae7030055
Lee, R.J., Sener, I.N., & Mullins, J.A. (2016). An evaluation of emerging data collection technologies for travel demand modeling: From research to practice. Transportation Letters, 8(4), 181‑193. https://doi.org/10.1080/19427867.2015.1106787
Lee, K., & Sener, I.N. (2021). Strava Metro data for bicycle monitoring: a literature review. Transport Reviews, 41(1), 27‑47. https://doi.org/10.1080/01441647.2020.1798558
Lupp, G., Kantelberg, V., Förster, B., Honert, C., Naumann, J., Markmann, T., & Pauleit, S. (2021). Visitor Counting and Monitoring in Forests Using Camera Traps: A Case Study from Bavaria (Southern Germany). Land, 10(7), 736. https://doi.org/10.3390/land10070736
Marion, J.L., Leung, Y.-F., Eagleston, H., & Burroughs, K. (2016). A Review and Synthesis of Recreation Ecology Research Findings on Visitor Impacts to Wilderness and Protected Natural Areas. Journal of Forestry, 114(3), 352‑362. https://doi.org/10.5849/jof.15-498
Miah, M.M., Hyun, K.K., Mattingly, S.P., & Khan, H. (2023). Estimation of daily bicycle traffic using machine and deep learning techniques. Transportation, 50(5), 1631‑1684. https://doi.org/10.1007/s11116-022-10290-z
Miller, A.B., Leung, Y.-F., & Kays, R. (2017). Coupling visitor and wildlife monitoring in protected areas using camera traps. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 17, 44‑53. https://doi.org/10.1016/j.jort.2016.09.007
Niezgoda, A., & Markiewicz, E. (2022). Produkt turystyczny w parkach narodowych - skutki pandemii COVID-19. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 36(2), 177‑189. https://doi.org/10.24917/20801653.362.11
Nogueira-Mendes, R., Silva, A., Grilo, C., Rosalino, L.M., & Silva, C.P. 2012. MTB monitoring in Arrábida natural Park, Portugal. W: P. Fredman et al. (red.), 6th International Conference on Monitoring and Management of Visitors in Recreational and Protected Areas (s. 32‑33).
Norman, P., & Pickering, C.M. (2017). Using volunteered geographic information to assess park visitation: Comparing three on-line platforms. Applied Geography, 89, 163‑172. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2017.11.001
Projekt, 2018. Projekt Planu ochrony Kampinoskiego Parku Narodowego. Pobrane z: https://kampn.gov.pl/bip/plan-ochrony (13.09.2018).
Reed, S.E., & Merenlender, A.M. (2008). Quiet, Nonconsumptive Recreation Reduces Protected Area Effectiveness. Conservation Letters, 1(3), 146‑154. https://doi.org/10.1111/j.1755-263X.2008.00019.x
Rogowski, M. (2017). Piesza turystyka górska w Parku Narodowym Gór Stołowych. Turyzm/Tourism, 27(2), 95‑104. https://doi.org/10.18778/0867-5856.27.2.09
Rogowski, M. (2020). Monitoring System of tourist traffic (MSTT) for tourists monitoring in mid-mountain national park, SW Poland. Journal of Mountain Science, 17(8), 2035‑2047. https://doi.org/10.1007/s11629-019-5965-y
Roy, A., Nelson, T.A., Fotheringham, A.S., & Winters, M. (2019). Correcting Bias in Crowdsourced Data to Map Bicycle Ridership of All Bicyclists. Urban Science, 3(2), 62. https://doi.org/10.3390/urbansci3020062
Schneider, I.E., Budruk, M., Shinew, K., Wynveen, C.J., Stein, T., VanderWoude, D., Hendricks, W.W., & Gibson, H. (2023). COVID-19 compliance among urban trail users: Behavioral insights and environmental implications. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 41, 100396. https://doi.org/10.1016/j.jort.2021.100396
Selala, M., & Musakwa, W. (2016). Potential of STRAVA data to contribiute in non-motorised transport (NMT) planning in Johannesburg. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Volume XLI-B2, XXIII ISPRS Congress, 12‑19 July 2016, Prague, Czech Republic.
Slater, S.J., Christiana, R.W., & Gustat, J. (2020). Recommendations for Keeping Parks and Green Space Accessible for Mental and Physical Health During COVID-19 and Other Pandemics. Preventing Chronic Disease, 17, E59. https://doi.org/10.5888/pcd17.200204
Solon, J., Borzyszkowski, J., Bidłasik, M., Richling, A., Badora, K., Balon, J., Brzezińska-Wójcik, T., Chabudziński, Ł., Dobrowolski, R., Grzegorczyk, I., Jodłowski, M., Kistowski, M., Kot., R., Krąż, P., Lechnio, J., Macias, A., Majchrowska, A., Malinowska, E., Migoń, P., … & Ziaja, W. (2018). Physico-geographical mesoregions of poland: verification and adjustment of boundaries. Geographia Polonica, 91(2), 143‑170. https://doi.org/10.7163/GPol.0115
Spernbauer, B.S., Monz, C., D'Antonio, A., & Smith, J.W. (2023). Factors influencing informal trail conditions: Implications for management and research in Urban-Proximate parks and protected areas. Landscape and Urban Planning, 231, 104661. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2022.104661
Spychała, A., & Graja-Zwolińska, S. (2015). Monitoring ruchu turystycznego w parkach narodowych. Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy, 12(4), 171‑177. https://doi.org/10.56583/br.995
STRAVA, 2024. Dane udostępnione przez portal STRAVA na zasadach licencji (10.09.2024).
Sun, Y., & Mobasheri, A. (2017). Utilizing Crowdsourced Data for Studies of Cycling and Air Pollution Exposure: A Case Study Using Strava Data. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(3), 274. https://doi.org/10.3390/ijerph14030274
Taczanowska, K., Zięba, A., Brandenburg, C., Muhar, A., Preisel, H., Zięba, S., Krzeptowski, J., Hibner, J., Makaruk, W., SostMann, H., Latosińska, B., Graf, C., Benitez, R., Bolos, V., Gonzalez, L.M., Garcia, X., Toca-Herra, J.L., & Ziobrowski, S. (2015). Czasoprzestrzenny rozkład ruchu wrejo-nie kopuły Kasprowego Wierchu wsezonie letnim 2014. W: A. Chrobak, T. Zwijacz-Kozica (red.), Nauka Tatrom, t. 3, Człowiek i Środowisko. Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 127‑136.
Taczanowska, K., Latosińska, B., Hibner, J., Czachs, C., Monteiro Neto, L., Muhar, A., & Brandenburg, C. (2017). Creation of Indicators and Tools for Measuring the Usage Effectiveness of State Forests' Tourist Infrastructure - final Report. University of Natural Resources and Life Sciences Vienna.
Tenerelli, P., Demšar, U., & Luque, S. (2016). Crowdsourcing indicators for cultural ecosystem services: A geographically weighted approach for mountain landscapes. Ecological Indicators, 64, 237‑248. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2015.12.042
Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2023 r. poz. 1336, z późn. Zm).
Venter, Z.S., Barton, D.N., Gundersen, V., Figari, H., & Nowell, M. (2020). Urban nature in a time of crisis: Recreational use of green space increases during the COVID-19 outbreak in Oslo, Norway. Environmental Research Letters, 15(10), 104075. https://doi.org/10.1088/1748-9326/abb396
Venter, Z.S., Barton, D.N., Gundersen, V., Figari, H., & Nowell, M.S. (2021). Back to nature: Norwegians sustain increased recreational use of urban green space months after the COVID-19 outbreak. Landscape and Urban Planning, 214, 104175. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2021.104175
Willberg, E.S., Tenkanen, H., Poom, A., Salonen, M., & Toivonen, T. (2021). Comparing spatial data sources for cycling studies - a review [Preprint]. SocArXiv. https://doi.org/10.31235/osf.io/ruy3j
Willemen, L., Cottam, A.J., Drakou, E.G., & Burgess, N.D. (2015). Using Social Media to Measure the Contribution of Red List Species to the Nature-Based Tourism Potential of African Protected Areas. PLOS ONE, 10(6), e0129785. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0129785
Witkowski, Z, Mroczka, A., Adamski, P., Bielański, M., & Kolasińska, A. (2010). Nielegalna dyspersja turystów - problem parków narodowych i rezerwatów przyrody w Polsce. Folia Turistica, 22, 35‑65.
Yang, H., Ozbay, K., & Bartin, B. (2010). Investigating the Performance of Automatic Counting Sensors for Pedestrian Traffic Data Collection. Proc., 12th World Conference on Transport Research, Lisbon, Portugal, WCTR Society, Lyon, France.
Zarządzenie nr 15/2020 dyrektora Kampinoskiego Parku Narodowego z dnia 31.07.2020 r. w sprawie udostępniania Kampinoskiego Parku Narodowego.
Zawilińska, B. (2021). Metody badania ruchu turystycznego i konsumpcji usług turystycznych w polskich parkach narodowych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 35(3), 41‑61.

Czasopismo/Seria/cykl:

Przegląd Geograficzny

Tom:

96

Zeszyt:

3

Strona pocz.:

325

Strona końc.:

349

Szczegółowy typ zasobu:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:242422 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2024.3.2

Źródło:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pol

Język streszczenia:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitalizacja:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Dofinansowane ze środków:

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, lata 2010-2014, Priorytet 2. Infrastruktura strefy B + R ; Unia Europejska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Dostęp:

Otwarty