W poszukiwaniu nowej roli - sołtysi urbanizujących się wsi podmiejskich Wrocławia

Kajdanek, Katarzyna

doi:doi:10.53098/wir.2011.1.150/04

Download

Title: W poszukiwaniu nowej roli - sołtysi urbanizujących się wsi podmiejskich Wrocławia

Abstract:

Artykuł omawia problem roli sołtysów tych wsi podmiejskich Wrocławia, które w ostatnich latach są poddane intensywnemu procesowi suburbanizacji i borykają się z problemem braku współpracy oraz z konfliktami pomiędzy starymi a nowymi mieszkańcami. Na wstępie uwaga została skupiona na charakterystyce społeczno-demograficznej osób pełniących funkcję sołtysa, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii, czy należą do grupy starych mieszkańców czy nowych mieszkańców wsi, oraz na motywach podjęcia tej roli. Następnie, na podstawie relacji sołtysów z ich dotychczasowej pracy określono najważniejsze kategorie sukcesów i rodzaje planów na przyszłość. Celem tej części opracowania było sprawdzenie, w jakim stopniu sołtysi uświadamiają sobie problem dezintegracji społecznej wsi podmiejskich i czy w związku z tym podejmują jakieś działania naprawcze. Główna część opracowania została poświęcona najbardziej palącej kwestii urbanizujących się wsi - konfliktom pomiędzy starymi i nowymi mieszkańcami oraz sposobom ich zaradzenia. Zidentyfikowano najważniejsze przeszkody w pracy sołtysów z obiema grupami mieszkańców: niedostateczny przepływ informacji na wsi oraz dominujący sposób kategoryzacji mieszkańców na „starych” i „nowych”. Wskazano także na możliwe środki zaradcze, np. wykreowanie płaszczyzn współpracy przebiegających na wskroś podziału na starych i nowych mieszkańców czy też skupienie się na dzieciach jako na beneficjentach podejmowanych działań. Opracowanie jest oparte na materiale zebranym w trakcie wywiadów swobodnych z sołtysami wsi podmiejskich Wrocławia.

References:

Bukraba-Rylska I., 2008: Socjologia wsi polskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Dojwa K., Placety J., 2008: Wybrane aspekty statusu i roli sołtysa w świetle badań własnych. „Samorząd Terytorialny” 1–2: 5–16.
Frysztacki K., 1997: Miasta metropolitarne i ich przedmieścia. Universitas, Kraków.
Ilnicki D., 1996: Proces suburbanizacji w aglomeracji wrocławskiej na przykładzie budownictwa mieszkaniowego. „Studia Geograficzne” 65: 243–263.
Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2006: Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Scholar, Warszawa.
Kajdanek K., 2009: Ideał podmiejskiego zamieszkiwania a praktyki przestrzenne mieszkańców. Społeczno-kulturowy wymiar suburbanizacji na przykładzie wybranych osiedli strefy podmiejskiej Wrocławia. „Kultura i Społeczeństwo” 2: 21–43.
Kajdanek K., 2011: Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja w Polsce na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia. NOMOS, Kraków.
Laskowska-Otwinowska J., 2008: Globalne przepływy kulturowe a obecność nowoosadników na wsi polskiej. Biblioteka Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi 36. Tempus, Łódź.
Leończuk J., 1997: Zapiski sołtysa. Mazd, Białystok.
Lisowski A., Grochowski M., 2009: Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033 (http://www.mrr.gov.pl/rozwoj_regionalny/poziom_krajowy/polska_polityka_przestrzenna/prace_nad_kpzk_2008_2033/strony/prace%20-nad%20kpzk.aspx).
Liszewski S., 1987: Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych. Próba syntezy. „Przegląd Geograficzny” 1–2: 65–79.
Łyś W., 1978: Dzienniki sołtysów. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.
Majer A., 1997: Duże miasta Ameryki. Kryzys i polityka odnowy. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Matysiak I., 2009: Społecznicy czy urzędnicy? Współczesny kontekst i definicja funkcji sołtysa w opinii wybranych sołtysów i sołtysek z województwa świętokrzyskiego. Płeć jako czynnik różnicujący. W: Wartości, polityka, społeczeństwo. Red. M. Zahorska, E. Nasalska. Scholar, Warszawa.
Ostrowski L., 1995: Kultura na wsi w opiniach sołtysów. Wyniki sondażu IERiGŻ z 1994 r. IERiGŻ, Warszawa.
Pilichowski A., 2005: Presja miejska na obszary wiejskie. Perspektywa socjologiczna. XVIII Konwersatorium wiedzy o mieście: Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. Red. I. Jażdżewska. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Problem suburbanizacji, 2005. Red. P. Lorens. Urbanista, Warszawa.
Przewodnik europejskiego sołtysa, 2008. Red. P. Fendrych. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Szczecin.
Samorząd pomocniczy jako czynnik pobudzający społeczeństwo obywatelskie na wsi, 2010. Red. A. Sakson, P. Węgierkiewicz. Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów, Stowarzyszenie Fundamenty Silnego Państwa, Instytut Zachodni, Poznań.
Sołtys w Europie: o skutecznym działaniu na zachodniopomorskiej wsi, 2004. Red. P. Fendrych. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej. Centrum Szkoleniowe, Szczecin.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.
Wallis A., 1987: Ameryka – Miasto. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
Węcławowicz G., Bański J. i in., 2006: Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku. Monografie 6. IGiPZ PAN, Warszawa.
Węgleński J., 1983: Urbanizacja: kontrowersje wokół pojęcia. PWN, Warszawa.
Węgleński J., 1988: Metropolitalna Ameryka. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Więcław-Michniewska J., 2006: Krakowskie suburbia i ich społeczność. IGiGP Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Wrocław i strefa przymiejska jako układ osadniczy w interdyscyplinarnych badaniach planistów przestrzennych, 2000. Red. E. Bagiński. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Wrocław oraz miasta i niektóre obszary województwa dolnośląskiego w wynikach badań socjourbanistycznych, 2002. Red. E. Bagiński. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Wywiady nr 1–64, 2008–2009. K. Kajdanek. Forma elektroniczna.
Zathey M., 2004: Proces suburbanizacji mieszkaniowej i symptomy segregacji społecznej w otoczeniu Wrocławia. „Wrocław 2000 Plus” 2: 94–106.
Zathey M., 2005: Proces suburbanizacji w regionie miejskim Wrocławia – wrocławska strefa suburbialna. W: Problem suburbanizacji. Red. P. Lorens. Urbanista, Warszawa.