Non-invasive Investigation of Segment C of the Krzemionki Exploitation Field. Initial Research Results

Jedynak, Artur; Wroniecki, Piotr

doi:0066-5924

Pobierz

Tytuł: Non-invasive Investigation of Segment C of the Krzemionki Exploitation Field. Initial Research Results

Abstrakt:

Non-invasive research has been undertaken in the southern arm of the archaeological area of the Krzemionki exploitation field, which is one of the least excavated of its regions. Geophysical prospection covered an area of 3.5 ha, and in addition, an area of more than 5 ha was examined by surface collection. The image of the underground structures was obtained thanks to a comprehensive comparison of the results of magnetic, earth resistance and GPR measurements, as well as the distribution of archaeological finds on the ground surface. The study was supplemented with data obtained from the analysis of archival aerial photos and Airborne Laser Scanning (ALS) derivatives. On the basis of these complementary data, it was possible to create a general image of the distribution of archaeological sources in the study area. When trying to determine the potential range of the exploitation field, the most legible results were obtained from earth resistance survey and magnetic gradiometry methods. In the most fully explored fragment of the area, anomalies suggesting the presence of prehistoric mining facilities are located in a strip 40–60 m wide, running in the NW-SE direction. Surface studies showed the presence of anthropogenic limestone debris in a zone of similar width (50–75 m) and the direction of its course, while the spread of flint and erratic stone finds turned out to be even greater (a belt 70–90 m wide). Geophysical surveys indicate the possibility of the existence of flint workshops and settlement facilities around the mining field. This can be confirmed in future by further systematic studies of its surroundings.

Bibliografia:

Aspinall, A., Gaffney, C. and Schmidt, A. 2008. Magnetometry for archaeologists. Lanham.
Barga-Więcławska, J. A. 2016. Krzemionki environmental archive of neolithic flint mining. In B. Furmanik, A. Wawrzyńczuk and K. Piotrowska (eds), Historic mines. Art of nature, work of people, 28–35, Warsaw.
Bąbel, J. T. 2008. ‘Krzemionki Opatowskie’. The earliest beginnings of modern mining. In L. Wiśniewski (ed.), New Challenges and Visions for Mining. 21st World Mining Congress. The mine as a witness to history and monument of technology, 87–109. Zabrze.
Bąbel, J. T. 2015. ‘Krzemionki Opatowskie’. Monument prahistorii Europy. Ostrowiec Świętokrzyski.
Borkowski, W. 1995. Krzemionki mining complex. Deposit management system. Warsaw. Studia nad Gospodarką Surowcami Krzemiennymi w Pradziejach 2.
Borkowski, W. 2000a. Metody badania systemu zagospodarowania złoża krzemienia w pradziejach. In W. Borkowski (ed.), Metody badań archeologicznych stanowisk produkcyjnych – górnictwo krzemienia, 117–195. Warszawa.
Borkowski, W. 2000b. Zastosowanie metod radarowej i sejsmicznej w lokalizacji podziemnych wyrobisk górniczych na podstawie wyników prac prowadzonych w Krzemionkach Opatowskich. In W. Borkowski (ed.), Metody badań archeologicznych stanowisk produkcyjnych – górnictwo krzemienia, 237–257. Warszawa.
Budziszewski, J. and Michniak, R.1989. Z badań nad występowaniem, petrograficzną naturą oraz prahistoryczną eksploatacją krzemieni pasiastych w południowym skrzydle niecki Magoń–Folwarczysko. Wiadomości Archeologiczne 49(2): 151–190.
Borkowski, W. and Michniak, R. 1992. Prahistoryczne pole eksploatacyjne (wybierkowe) w Krzemionkach. In J. Jaskanis (ed.), Materiały krzemionkowskie, 11–36. Warszawa. Studia nad Gospodarką Surowcami Krzemiennymi w Pradziejach 1.
Conyers, L. B. 2013. Ground-penetrating Radar for Archaeology, Third Edition. Lanham.
Fijałkowski, J. 2000. Budowa geologiczna rezerwatu „Krzemionki”. Typescript in archive of The Archaeological Museum and Reserve „Krzemionki”.
Herbich, T. 1993. The method of estimation of the extent of the mining field od flint mines through observation of the arrangement of surface layers. Archeologia Polski 38(1): 23–35.
Herbich, T. 2000. Zastosowanie metody elektrooporowej w badaniach kopalń krzemienia. In W. Borkowski (ed.), Metody badań archeologicznych stanowisk produkcyjnych – górnictwo krzemienia, 197–219. Warszawa.
Jedynak, A. 2020. Park Kulturowy Pradziejowego Górnictwa Krzemienia nad Kamienną szansą na skuteczną ochronę dobra światowego dziedzictwa. Renowacje i Zabytki 3(75): 124–131.
Krukowski, S. 1939. Krzemionki Opatowskie. Warszawa. Lech, J. 1992. Stefan Krukowski i początki badań nad pradziejowym górnictwem krzemienia w Polsce (1919–1939). In J. Lech and J. Partyka (eds), Prof. Stefan Krukowski (1890–1982). Działalność archeologiczna i jej znaczenie dla nauki polskiej, Ojców, 129–161
Krzak, Z. 1961. Sprawozdanie z badań powierzchniowych w województwie kieleckim i lubelskim w latach 1954–1959. Sprawozdania Archeologiczne 13: 29–44.
Mieszkowski, R., Welc, F., Budziszewski, J., Migal, W. and Bąkowska, A. 2014. Preliminary results of the ground penetrating radar (GPR) prospection in the area of the prehistoric flint mine Borownia, southeastern Poland. Studia Quaternaria 31(2): 123–132.
Misiewicz, K. 2000. Zastosowanie rozpoznania geofizycznego metodami magnetyczną i elektromagnetyczną w badaniach stanowisk kopalnianych. In W. Borkowski (ed.), Metody badań archeologicznych stanowisk produkcyjnych – górnictwo krzemienia, 221–236. Warszawa.
Oniszczuk, A., Misiuk, Z., Makowska, A., Wrzosek, J. and Sekuła, M. 2019. Standardy prowadzenia badań archeologicznych. Cz. 1. Badania nieinwazyjne lądowe. Warszawa.
Samsonowicz, J. 1934. Ogólna mapa geologiczna Polski w skali 1:100000. Arkusz Opatów. Warszawa.
Schmidt, A. 2013. Earth Resistance for Archaeologists. Lanham.
Strzyż, M., 2021. Przedgórze Iłżeckie (342.33). In A. Richling, J. Solon, A. Macias, J. Balon, J. Borzyszkowski and M. Kistowski (eds), Regionalna geografia fizyczna Polski, 419–420. Poznań.
Welc, F., Mieszkowski, R., Budziszewski, J., Wysocki, J., Kowalczyk, S. and Nalazek, C. 2014. Przydatność metody georadarowej (GPR) w nieinwazyjnej prospekcji archeologicznej na przykładzie trzech typów stanowisk z obszaru Polski. Fontes Archaeologici Posnanienses 50(2): 147–161.
Welc, F., Mieszkowski, R., Conyers, L., Budziszewski, J. and Jedynak, A. 2016. Reading of ground-penetrating radar (GPR) images of prehistoric flint mine; case study from Krzemionki Opatowskie archaeological site in central Poland. Studia Quaternaria 33(2): 117–130.
Żurowski, T. 1962. Krzemionki Opatowskie, pomnik starożytnego górnictwa. Rocznik Świętokrzyski 1: 17–96.