Kwartalnik Historii Kultury Materialnej R. 69 Nr 4
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Tematem artykułu są klasycystyczne nagrobki cokołowe z pełnoplastyczną figurą leżącego dziecka. Na Powązkach znajduje się pięć tego typu obiektów z XIX w.: nagrobek Aleksandra Rzempołuskiego, Stefanii Wolskiej, Gabriela Józefa Komorowskiego, Romualda Krassowskiego i Wiktora Zeydlera. Na ich podstawie można prześledzić ciągłość w stosowaniu typu formalnego postaci nagiego, śpiącego dziecka w sztuce sepulkralnej. W dziełach antycznych poprzez symbolikę elementów umieszczanych w pobliżu postaci wskazywano, że śmierć jest jedynie snem. Na nagrobkach nowożytnych ukazywano różne symbole vanitas, które miały przypominać o nietrwałości ludzkiej egzystencji. W nagrobkach klasycystycznych, wśród zestawu przedmiotów trzymanych przez dziecko, był także krzyż jako znak zmartwychwstania — życia wiecznego
Basiura Tadeusz. 2018. W ogrodzie Maryi. Atlas roślin maryjnych, Kraków
Bernatowicz Tadeusz. 1991. Nagrobki dziecięce fundacji Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła Sierotki, „Lituano-Slavica Posnaniensta. Studia Historiae Artium”, nr 5, s. 69–80
Białostocki Jan. 1999. Płeć śmierci, Gdańsk
Cercha Stanisław, Kopera Feliks. (1916). Nadworny rzeźbiarz króla Zygmunta Starego Giovanni Cini z Sieny i jego dzieła w Polsce (z 112 ilustracyami w tekście), Kraków
Dylewski Adam. 2012. Polskie nekropolie, Warszawa
Forstner Dorothea OSB. 1990. Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa
Graca Krzysztof. 2007. Wybrana symbolika barw kwiatów w poezji Młodej Polski — kolory czarny, niebieski, żółty, zielony, [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 159–168
KZS. 1978. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. IV: Miasto Kraków, cz. III: Kościoły i klasztory śródmieścia, red. A. Bochnak, J. Samek, Warszawa
Kołakowska Maria. 1956. Renesansowe nagrobki dziecięce w Polsce XVI i I poł. XVII w., [w:] Studia renesansowe, red. M. Walicki, t. 1, Wrocław, s. 231–256
Kondracka Mariola. 2003. Sytuacja dziecka w rodzinach zamożnego mieszczaństwa warszawskiego w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, [w:] Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, cz. 2: Stulecie XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa, s. 13–38
Kotula Adam, Krakowski Piotr. 1980. Rzeźba XIX wieku, Kraków
Kozakiewiczowa Helena. 1978. Renesans i manieryzm w Polsce, Warszawa
Kozakiewiczowa Helena. 1984. Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa
Kozakiewiczowie Helena i Stefan. 1976. Renesans w Polsce, Warszawa
KW. 1836. „Kurier Warszawski”, nr 34, s. 162
KW. 1840. „Kurier Warszawski”, nr 25, s. 604
KW. 1852a. „Kurier Warszawski”, nr 84, s. 430
KW. 1952b. „Kurier Warszawski”, nr 117, s. 602
Kwiatkowska Maria Irena. 1995. Rzeźbiarze warszawscy XIX wieku, Warszawa
L’allegorie. 1986. L’allegorie dans la peinture. La representation de la charité au XVIIe siècle, Musée des Beaux-arts de Caen. Le cataloque d’exposition, Caen
Lorentz Stanisław, Rottermund Andrzej. 1984. Klasycyzm w Polsce, Warszawa
Łabno Jeannie. 2011. Commemorating the Polish Renaissance Child. Funeral Monuments and their European Context, Farnham
Marecki Józef. 2007. Rośliny w heraldyce (fragment większej całości), [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 7–45
Mórawski Karol. 1989. Przewodnik historyczny po cmentarzach warszawskich, Warszawa
Nicieja Stanisław Sławomir. 1989. Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, wyd. 2, Wrocław
Nicieja Stanisław Sławomir. 2010. Ogród snu i pamięci. Dzieje Cmentarza Łyczakowskiego we Lwowie i ludzi tam spoczywających w latach 1786–2010, Opole
Pałubska Zofia. 2010. Kolegiata w Opatowie. Odnowiona perła architektury romańskiej, Opatów
Papierkowska Anna. 1996. Polskie nagrobki dziecięce w dobie renesansu, „Ethos”, R. 9, nr ¾ =35/36, s. 248–251
Pieur Jean. 1982. Symbole świata, przekł. J. Kluza, Paryż
Ripa Cesare. 2013. Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków
Rotter Lucyna. 2007. Symbolika kwiatów i ziół, [w:] Symbolika roślin. Heraldyka i symbolika chrześcijańska, red. J. Marecki, L. Rotter, Kraków, s. 147–158
Rudkowski Tadeusz Maria. 2006. Cmentarz powązkowski w Warszawie, Warszawa
Rudkowski Tadeusz Maria. 2014. Cmentarz powązkowski w Warszawie. Panteon polski, wyd. II, Wrocław
Ryken Leland, Wilhoit James C., Longman III Tremper. 1998. Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, Warszawa
Słownik artystów. 1979. Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze rzeźbiarze graficy, t. III, red. J. Maurin-Białostocka, J. Drewojed, Wrocław
Słownik terminologiczny. 2012. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, wyd. 5, Warszawa
Sowa. 2007. Groby aniołków, czyli nagrobki dziecięce, [w:] Cmentarz Powązkowski w Warszawie, http://starepowazki.sowa.website.pl/Zwiedzanie/DzieciW.html#ad1 (dostęp 17.10.2021)
Spruta Justyna. 2010. Vanitas w sztuce nowożytnej, „Studia Bydgoskie”, nr 4/2010, s. 95–103
Stankiewicz Małgorzata. 2015. Dziecięce płyty nagrobne na Śląsku od XVI do XVIII w., Wrocław
Stott Annette. 2008. The Baby-in-a-Half-Shell: A Case Study in Child Memorial Art of the Late Nineteenth Century, „Nineteenth-Century Art Worldwide”, t. 7, nr 2, s. 81–105, http:// www.19thcartworldwide.org/autumn08/91-the-baby-in-a-half-shell-a-case-study-in-childmemorial-art-ofthe-late-nineteenth-century (dostęp 04.12.2019)
Strzałkowski Zygmunt, Walecki Mieczysław. 1982. Przewodnik po cmentarzu powązkowskim w Warszawie, wyd. 3, Warszawa
Szenic Stanisław. 1981. Cmentarz Powązkowski 1851–1890, Warszawa
Sztuka cmentarzy. 2010. Sztuka cmentarzy w XIX i XX wieku, red. A.S. Czyż, B. Gutowski, Warszawa
Szwankowska Hanna. 1982. Dzieje cmentarza powązkowskiego, [w:] J. Waldorff, H. Szwankowska, D. Jendryczko, B. Olszewska, Z. Czyńska, Cmentarz Powązkowski w Warszawie, Warszawa, s. 7–12
Waldorff Jerzy. 1990. Za bramą wielkiej ciszy. Dwieście lat dziejów Powązek, Warszawa
Waldorff Jerzy, Szwankowska Hanna, Jendryczko Danuta, Olszewska Barbara, Czyńska Zofia. 1982
Zgliński Marcin. 2010. Nagrobki i kult ofiar rzekomych żydowskich mordów rytualnych w dawnej Rzeczypospolitej, „Nigdy więcej”, nr 18, b.p.
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej
oai:rcin.org.pl:236589 ; 0023-5881 ; e-ISSN 2719-6496 ; doi:10.23858/KHKM69.2021.4.007
IAiE PAN, sygn. P 329 ; IAiE PAN, sygn. P 330 ; IAiE PAN, sygn. P 331 ; kliknij tutaj, żeby przejść
Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -
Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN
24 wrz 2023
23 lis 2022
143
https://rcin.org.pl./publication/270949
Biernat, Andrzej (1949– ) Gawlas, Sławomir (1949– )
Karpacz, Emilia
Grupa, Małgorzata
Jagerova, Margita
Jakubiak, Marek A.
Engelking, Anna (1959– )
Kadzidło, Katarzyna
Kiełczewski, Ignacy Skarbek (ca 1790-post 1823)