Subtitle:

Kwartalnik Historyczny, Vol. 128 (2021) English-Language Edition No. 5

Institutional creator:

Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla ; Polskie Towarzystwo Historyczne

Contributor:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Publisher:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Warsaw

Description:

s. 45-77

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

The ‘Tumult of Toruń’ of 1724, which resulted in the sentencing to death of the mayor and a dozen or so townsmen (the so-called ‘bloodbath’ or ‘bloody court’), brought about a veritable deluge of publications. It has become widely accepted in literature that these writings fundamentally impacted the development in Western public opinion of the notion that eighteenth-century Poland was an intolerant country. In 1767–71, Voltaire placed his pen at the service of the Russian empress, and his propaganda texts provided support for the diplomatic and military offensive of the court of Saint Petersburg in Poland. One of the more significant themes that appeared in the papers commissioned by the Russians and also in the philosopher’s correspondence was that of the ‘Tumult of Toruń’ of July 1724 and the death sentences that were passed against the city’s mayor and a dozen or so townspeople.

References:

Acte de la confédération des nobles et citoyens du Grand Duché de Lituanie du rit grec et de deux confessions évangéliques, fait à Sluck l’an 1766 le 20 de mars, [n.p.]: [n. pub.], [1767].
Baranowski, Henryk, Bibliografia miasta Torunia, 2 vols, Toruń: TNT, 1996–99, vol. 1: Do roku 1971, 1999.
Beauvois, Daniel, and Emanuel Rostworowski, introduction to Essai historique et critique sur les dissensions des Églises de Pologne, in Les œuvres complètes de Voltaire, vol. 63A: Œuvres de 1767, ed. William H. Barber, Ulla Kölving, Oxford: Voltaire Foundation, 1990, pp. 241–60.
Bellingradt, Daniel, Flugpublizistik und Öffentlichkeit um 1700: Dynamiken, Akteure und Strukturen im urbanen Raum des Alten Reiches, Stuttgart: Steiner, 2011.
Burdowicz-Nowicki, Jacek, ‘Polityka Piotra I w związku ze sprawą toruńską 1724 r.’, in W cieniu wojen i rozbiorów: Studia z dziejów Rzeczypospolitej XVIII i początków XIX wieku, ed. Urszula Kosińska, Dorota Dukwicz and Adam Danilczyk, Warsaw: Neriton, 2014.
Büsching, Anton Friderich, Neue Erdbeschreibung. Erster Theil, welcher Dänemark, Norwegen, Schweden, das ganze rußische Kaisertum, Preussen, Polen, Hungarn und die europäische Türkey, mit denen dazu gehörigen und einverleibten Ländern, enthält, Hamburg: Bohn, 1754.
Chassaigne, Marc, Le procès du chevalier de La Barre, Paris: Gabalda, 1920.
Confédération faite par les dissidents du royaume de Pologne à Thorn le 20 mars l’année 1767, [n.p.]: [n. pub.], [1767].
Davies, Simon, introduction to Discours aux confédérés catholiques de Kaminiek en Pologne. Par le major Kaiserling au service du roi de Prusse, in Les œuvres complètes de Voltaire, vol. 67: Writings of 1786, part 3, ed. Nicholas Cronk, Oxford: Voltaire Foundation, 2007, pp. 175–81.
Déclaration de la part de Sa Majesté, l’impératrice de toutes les Russies à Sa Majesté le roi et à la République de Pologne, [Saint Petersburg]: [n. pub.], [1767].
Diplomaticheskaia perepiska Imperatritsy Ekateriny II, part 4: 1766–1767, published by Fiodor A. Biuler, Saint Petersburg: Universitetskaia tipografiia, 1889, SIRIO, vol. 67.
Dygdała, Jerzy, ‘W cieniu głębokich konfliktów wyznaniowych (1719–1732)’, in Historia Torunia, ed. Marian Biskup, 3 vols, Toruń: Wydawnictwo TNT, 1992– 2006, vol. 2, part 3: Między barokiem i oświeceniem 1660–1793, ed. Jerzy Dygdała, Stanisław Salmonowicz and Jerzy Wojtowicz, 1996, pp. 175–205.
Dźwigała, Wanda, ‘Voltaire and Poland: the Historical Works’, Studies on Voltaire and the Eighteenth Century, 267, 1989, pp. 103–18.
Dźwigała, Wanda, ‘Voltaire’s Sources on the Polish Dissident Question’, Studies on Voltaire and the Eighteenth Century, 241, 1986, pp. 187–202.
Encyclopédie ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, 35 vols, Paris: Briasson, David, Le Breton, Durand, 1751–72, vol. 4, 1754, vol. 6, 1756, vols 12, 13, 16, 1765.
Exposition des droits des dissidents, joints à ceux des puissances intéressées a les maintenir, Saint Petersburg: [n. pub.], 1766.
Feinauer, Samuel, ‘«Tragoedia Thoruniensis»: Ein europäisches Medienereignis des frühen 18. Jahrhunderts und sein Widerhall in Diplomatie und Publizistik’, unpublished doctoral dissertation, Universität Stuttgart, 2017.
Feldman, Józef, Sprawa dysydencka za Augusta II, Cracow: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1924.
Felice, Fortunato Bartolomeo de, Encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des connaissances humaines, 58 vols, Yverdon: [n. pub.], 1770–80, vol. 14, 1772.
Fiszer, Stanisław, L’image de la Pologne dans l’œuvre de Voltaire, Oxford: Voltaire Foundation, 2001.
Forycki, Maciej, Anarchia polska w myśli oświecenia: Francuski obraz Rzeczypospolitej szlacheckiej u progu czasów stanisławowskich, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2004.
Fundamenta liberae religionis evangelicorum, reformatorum et graecorum in Regno Poloniae et Magno Ducatu Lithvaniae… / Deduction fondamentale des libertés de religion dont les lutheriens, les reformes et les grecs doivent jouir dans Le Royaume de Pologne et Le Royaume de Lithuanie…, [n.p.: n. pub.], 1764.
Garrisson, Janine, L’Affaire Calas, miroir des passions françaises, Paris: Fayard, 2004.
Gay, Peter, Voltaire’s Politics: The Poet as Realist, New Haven, CT: Yale University Press, 1988.
Gooch, George Peabody, ‘Catherine the Great and Voltaire’, The Contemporary Review, 182, 1952, pp. 214–20, 288–93.
Gooch, George Peabody, ‘Voltaire as Historian’, in George Peabody Booch, Catherine the Great and Other Studies, London: Longmans, Green & Co, 1954, pp. 199–274.
Gorbatov, Inna, Catherine the Great and the French Philosophers of the Enlightenment: Montesquieu, Voltaire, Rousseau, Diderot and Grimm, Bethesda, MD: Academica Press, 2006.
Gottsched, Johann Christoph, Briefwechsel: Unter Einschluß des Briefwechsels von Luise Adelgunde Victorie Gottsched: Historisch-kritische Ausgabe, Berlin and New York: Gruyter, 2007–, vol. 2: 1731–1733, published by Detlef Döring, Rüdiger Otto, Michael Schlott, 2008.
Grosses vollständiges Universal-Lexicon aller Wissenschaften und Künste, 68 vols, Leipzig and Halle: Zedler, 1732–54, vol. 43, 1745.
Inchauspé, Dominique, L’intellectuel fourvoyé: Voltaire et l’affaire Sirven, 1762–1778, Paris: Michel, 2004.
[Jabłoński, Daniel Ernest], Jura et libertates dissidentium in religione christiana, in Regno Poloniae, et M.D. Lithuaniae…, Stargard: Joh. Nicol. Ernestus, 1715.
[Jarochowski, Kazimierz], ‘Sprawa toruńska z roku 1724’, in idem, Opowiadania i studia historyczne, 2 vols, Poznań: J.K. Żupański, 1860–63, vol. 2, pp. 137–94.
Konfederacya jchmciow panow dissydentow z Wielkiey y Małey Polski y z Pruss w Toruniu uchwalona dnia 20 marca Roku Panskiego 1767, [n.p.]: [n. pub.], [1767].
Konfederacya rycerstwa y obywatelow W. X. Litt. tak religii staroruskiey jako tez oboyga wyznania ewangelickiego, zaczęta w Słucku, roku 1767 dnia 20 miesiąca…, [n.p.]: [n. pub.], [1767].
Kordel, Jacek, ‘Catherine the Great, Voltaire, and the Russian Intervention in Poland, 1767–1771’, in Recht zur Intervention – Pflicht zur Intervention?: Zum Verhältnis von Schutzverantwortung, Reputation und Sicherheit in der Frühen Neuzeit, ed. Christoph Kampmann, Julian Katz and Christian Wenzel, Baden-Baden: Nomos, 2021, pp. 499–543.
Kordel, Jacek, ‘Królestwo anarchii’: W poszukiwaniu nowożytnych wyobrażeń o Rzeczypospolitej i jej mieszkańcach, Warsaw: Narodowe Centrum Kultury, 2020.
Kraushar, Aleksander, Sprawa Zygmunta Unruga: Epizod historyczny z czasów saskich 1715–1740, 2 vols, Cracow: Gebethner i Spółka, 1890.
Le Clerc, Jean, Epistolario, published by Maria Grazia Zaccone-Sina and Mario Sina, 4 vols, Firenze: Olschki, 1987–97, vol. 4: 1719–1732 e indici generali, 1997.
Lettre de monsieur Panin au prince Repnin, [n.p.], [1767].
Lukowski, Jerzy T., The ‘Szlachta’ and the Confederacy of Radom, 1764–1767/68: A Study of the Polish Nobility, Rome: Institutum Historicum Polonicum Romae, 1977, Antemurale, 21.
Lukowski, Jerzy T., ‘Unhelpful and unnecessary: Voltaire’s Essai historique et critique sur les dissensions des Églises de Pologne (1767)’, in Voltaire et ses combats: Actes du Congres International ‘Voltaire et ses combats…’ tenu du 29 septembre au 5 octobre 1994 a Oxford et a Paris, ed. Ulla Kölving and Christiane Mervaud, Oxford: Voltaire Foundation, 1997, pp. 645–54.
Łubieńska, Maria Cecylia, Sprawa dysydencka 1764–1766, Warsaw: Gebethner i Wolff, 1911.
Milewska-Kozłowska, Joanna, ‘Druki dotyczące Tumultu Toruńskiego w zbiorach starych druków Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu’, Rocznik Toruński, 34, 2007, pp. 207–46.
Mittag, Johann Gottfried, Leben und Thaten Friedrich Augusti II. des Großen, Königs der Pohlen, und Churfürstens zu Sachsen, Leipzig: Martini, 1733.
Mühling, Christian, Die europäische Debatte über den Religionskrieg (1679–1714): Konfessionelle Memoria und internationale Politik im Zeitalter Ludwigs XIV., Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2018.
Müller, Michael G., ‘Anmerkungen zur Diskussion über religiöse Toleranz und Dissidentenfrage in Polen in der zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts’, Kwartalnik Neofilologiczny, 55, 1998, pp. 417–26.
Müller, Michael G., ‘Toleration in Eastern Europe: The Dissident Question in Eighteenth-Century Poland-Lithuania’, in Toleration in Enlightenment Europe, ed. Ole P. Grell and Roy Porter, Cambridge: Cambridge University Press, 1999, pp. 212–29.
Nosov, Boris V., Ustanovlenie rossiiskogo gospodstva v Rechi Pospolitoi, 1756–1768 gg., Moscow: Indrik, 2004.
Preussens Staatsverträge aus der Regierungszeit König Friedrichs I., published by Victor Loewe, Leipzig: Hirzel, 1923.
Rhode, Gotthold, Brandenburg-Preußen und die Protestanten in Polen 1640–1740, Leipzig: Hirzel, 1941.
Ridgway, Ronald S., La propagande philosophique dans les tragédies de Voltaire, Geneva: Institut et Musée Voltaire, 1961.
Rostworowski, Emanuel, ‘Wolter a Polska’, KH, 75, 1968, 4, pp. 849–64.
Salmonowicz, Stanisław, ‘O toruńskim tumulcie z roku 1724’, OiRP, 28, 1983, pp. 161–84.
Schulze Wessel, Martin, ‘Religiöse Intoleranz, grenzüberschreitende Kommunikation und die politische Geographie Ostmitteleuropas im 18. Jahrhundert’, in Europäische Öffentlichkeit: Transnationale Kommunikation seit dem 18. Jahrhundert, ed. Jörg Requate and Martin Schulze Wessel, Frankfurt: Campus, 2002, pp. 63–78.
Thompson, Andrew C., Britain, Hanover and the Protestant Interest 1688–1756, Woodbridge: Boydell Press, 2006.
Wilberger, Carolyn, Voltaire’s Russia: Window on the East, Oxford: Voltaire Foundation, 1976.
Wolff, Larry, Inventing Eastern Europe: The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment, Stanford, CA: Stanford University Press, 1996.
Voltaire, Correspondence and Related Documents, ed. Theodore Besterman, 51 vols, Oxford: Voltaire Foundation, 1968–77, vols 5 (letters D1439–1729), 31 (D13596– 14077), 32 (14078–14634), 36 (16127–16678), 38 (17279–17842), 39 (17843–18406), 40 (D18407–18967), Les œuvres complètes de Voltaire, vols 85–135, vols 89, 115, 116, 120, 122, 123, 124.
Voltaire, Œuvres complètes, 52 vols, ed. Louis Moland, Paris: Garnier, 1877–85, vols 12, 13, 16, 1878, vols 20, 25–27, 1879.
Voltaire [= Mittag Johann Gottfried], Leben und Thaten Friedrich Augusti II. des Großen, Königs der Pohlen, und Churfürstens zu Sachsen, Frankfurt and Leipzig: [n. pub.], 1733.
Wołoszyński, Ryszard, Polska w opiniach Francuzów XVIII wieku, Warsaw: PWN, 1964.
Zielińska, Zofia, ‘Głos rosyjskiego arystokraty o Polsce z 1766 r.’, Miscellanea Historico-Archivistica, 11, 2000, pp. 335–44.
Zielińska, Zofia, Polska w okowach ‘systemu północnego’ 1763–1766, Cracow: Arcana, 2010.

Relation:

Kwartalnik Historyczny

Volume:

128

Issue:

Eng.-Lang. Ed. 5

Start page:

45

End page:

77

Detailed Resource Type:

Artykuł popularnonaukowy

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:233375 ; 0023-5903 ; 2451-1315 ; 10.12775/KH.2021.128.SI.1.02

Source:

IH PAN, sygn. A.52/128/Eng.-Lang. Ed.5 Podr. ; IH PAN, sygn. A.96/128/Eng.-Lang. Ed.5 ; click here to follow the link

Language:

eng

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Historii PAN

Projects co-financed by:

Narodowy Program Rozwoju Humanistyki

Access:

Otwarty