Zen na poddaszu : przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce

Tracz, Bogusław

doi:2450-8357

Download

Title: Zen na poddaszu : przyczynek do recepcji buddyzmu w Polsce

Abstract:

The reception of Buddhism, which in Europe began already in the nineteenth century, did not pass over Poland. Initially limited to scientific milieus and small social circles, in time Buddhism became more widely present, especially in artistic communities and youth subculture groups. After the World War Second, despite of being cut off by the Iron Curtain from main cultural changes, Poland was permeated by fashions and phenomena characteristic of the Atlantic civilisation, including the fascination for Oriental religiosity, especially Buddhism. Oriental studies were carried out at universities, while individuals and groups of enthusiasts tried on their own to study Buddha’s writings and teachings. There were among those people Władysław Misiewicz from Radom and Piotr Boniński from Gliwice. Their interest, however, was limited to intellectual reflection and they did not practice Buddhism. One of the first groups to practice Buddhist meditation was the circle of artist Andrzej Urbanowicz, who in 1967, together with his friends established an artistic group called “Oneiron”. Texts and intellectual quest led them towards Zen Buddhism, and Urbanowicz’s atelier became the first place in Poland where meditation was practiced. Meetings were also held at Mąchocice Kapitulne near Kielce. Activities of the still unformal group of Buddhists were kept under surveillance by the secret police. In 1975 Philip Kapleau, an American teacher of Buddhism, answered the group’s invitation, and from that time on, he visited Poland many a time. After Urbanowicz left Poland, in 1978, architect Andrzej Korbel became the leader of the group; in time, the Warsaw circle took the lead, with psychotherapist Wojciech Eichelberger. In the meantime, however, efforts to legalise the group encountered obstacles and it was not until 1981 that the first Zen Buddhist Community in Poland was established. Later on, next groups were organised but, despite the fact that a real breakthrough took place after 1989, already in the 1980s there were four officially registered Buddhist communities, with branches and circles in different towns and cities.

References:

Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie. 50-lecie Wydziału Grafiki Filii w Katowicach 1947–1997, oprac. i red. T.J. Grabowski et al., Katowice 1997
Andrzej Urbanowicz. Galeria Sztuki Nowoczesnej, Warszawa 1963
Giełdoń-Paszek A., Andrzej Urbanowicz (1938–2011), Katowice 2014
Grzebałkowska M., Beksińscy. Portret podwójny, Kraków 2014
Kałębasiak Ł., Przyjaciele pożegnali Andrzeja Urbanowicza, tekst na portalu http://katowice.wybor- cza.pl (dostęp: 18 II 2018)
Karczewski L., Buddyzm japoński i tybetański w Polsce, „Przegląd Religioznawczy” 1992, nr 1
Karpowicz P., Buddyzm na Zachodzie (w II połowie XX wieku). Buddyzm w Polsce, w: Buddyzm, wybór tekstów i oprac. J. Sieradzan, W. Jaworski, M. Dziwisz, Kraków 1987
Kosior K., Buddyzm w Polsce, „Nomos” 1997, nr 18–19
Kosior K., Wprawienie w ruch koła Dharmy na Zachodzie. Początki recepcji buddyzmy w Europie Zachodniej, „Nomos” 1997, nr 18–19
Kosior K., Krótka historia buddyzmu w Europie, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia” Sectio I, 27, 2002, nr 9
Kossakowski R., Budda w kulturze konsumpcji. Rzecz o spotkaniu Wschodu i Zachodu, Toruń 2011
Krajewska M., Buddyzm Diamentowej Drogi w Polsce. Narracje o początkach, Bydgoszcz 2016
Krajewska M., Dżinsy, t-shirt i mnisie szaty. O recepcji buddyzmu w Polsce, „Humaniora” 2013, nr 2
Krzeszowska E., Urszula Broll i Andrzej Urbanowicz – katowicka awangarda lat powojennych, w: Oblicza sztuki na obszarze obecnego województwa śląskiego w latach 1945–1975, red. T. Dudek-Bujarek, Katowice 2017
New Religions and New Religiosity, red. E. Barker, M. Warburg, Aarhus 1998
Niewiadomska E., Podziemie na poddaszu przyciągało Beksińskiego i inkarnację Nerona, tekst opublikowany na portalu www.gazeta.pl (dostęp: 25 VI 2010)
Nyanatiloka, Słowo Buddy według kanonu palijskiego. Człowiek dzieło. Indeks terminów palijskich, [s]polszczył Władysław Misiewicz, South Bend 1960
Paleczny T., Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997
Podgajniak G., Władysław Misiewicz (1910–1997), „Biuletyn Kwartalny Radomskiego Towarzystwa Naukowego” 1999, z. 3–4
Podgajniak G., Z żałobnej karty. Władysław Misiewicz (1910–1997), „Poradnik Bibliotekarza” 1998, nr 5
Rucki M., Kto ma satori, ma wszystko. Daisetz Teitaro Suzuki (1870–1966) i jego anglojęzyczna prezentacja zenu, Warszawa 2012
Sobiecki D., Polscy buddyści, „Argumenty” 1987, nr 18
Suzuki D.T., Wprowadzenie do buddyzmu Zen, Warszawa 1979
Tokarski S., Orient i kontrkultury, Warszawa 1984
Tracz B., Katowicka ścieżka Zen, „CzasyPismo” 2012, nr 1 (1)
Tracz B., Pozytywnie ustosunkowany uczeń Philipa Kapleau, „CzasyPismo” 2016, nr 1 (9)
Urbanowicz A., Dotknięcia. Ślady, w: Oneiron. Ezoteryczny krąg artystów z Katowic, red. P. Mrass et al., Katowice 2006
Waniek H., Przeciw ubezwłasnowolnieniu. Oneiron, w: Katowicki underground artystyczny po 1953 roku, red. J. Zagrodzki, Katowice 2004
Zięba M.S., Buddyzm, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 1, red. A. Maryniarczyk et al., Lublin 2000