Medieval mosque lamps from Ostrów Tumski (Cathedral Island) in Wrocław and Opole–Ostrówek

Siemianowska, Sylwia; Sadowski, Krzysztof

doi:0066-5924

Download

Title: Medieval mosque lamps from Ostrów Tumski (Cathedral Island) in Wrocław and Opole–Ostrówek

Abstract:

A fragment of a 13th–14th century painted mosque lamp was identified in the collection of archaeological glass from Ostrów Tumski in Wrocław, held by the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences (Research Centre on Late Antique Culture and the Early Middle Ages). An analysis of glass chemical composition as well as the decoration of this fragment showed that it was made of sodic-calcic-silica glass, and that part of the ornament covering it was finished with gold. A comparative study indicated that the artifact had been made in the Middle East, most likely in a glass workshop in Syria or Egypt. Another example of this type of Islamic glass was discovered in Poland during the excavation in the 1930s of Ostrówek in Opole. Large fragments of a painted glass bowl were found there and identified as a mosque lamp. Since then the object has been lost. The fragments of glass mosque lamps from Wrocław–Ostrów Tumski and Opole–Ostrówek will be discussed here in the context of basic raw material studies and chemical composition analyses

References:

Baumgartner, E. and Krueger, I. 1988. Phoenix aus Sand und Asche. Glas des Mittelalters, München
Brill, R.H. 1999. Chemical analyses of early glasses, 1, 2. The Corning Museum of Glass, Corning NY
Brill, R.H. 2001. Some thoughts on the chemistry and technology of Islamic glass. In S. Carboni and D. Whitehouse (eds), Glass of the Sultans, New York, 25–45
Carmona, N., Angeles Villegas, M., Jiménez, P., Navarro, J. and García-Heras, M. 2009. Islamic glasses from Al-Andalus. Characterisation of materials from a Murcian workshop (12th century AD, Spain), Journal of Cultural Heritage 10: 439–445
Carboni, S. 2001. Painted glass, In S. Carboni, and D. Whitehouse (eds), Glass of the Sultans, New York, 199–274
Černá, E. and Podliska, J. 2006. Sklo- indicator obchodních a kulturních kontaktů středověkých Čech. In P. Sommer and V. Liščák (eds), Odorik z Pordenone: z Benátek do Pekingu a zpět. Setkáváni na cestách Stareho světa ve 13.–14. Století. Sborník přispěvků z mezinárodni conference, Plzeň, 13.–14. Listopadu 2006, Plzeň, 237–256
Černá, E., Hulĭnský, V., Macháček, J. and Podliska, J. 2012. On the origin of enamel-painted glass of the 12th–14th centuries in Bohemia. In D. Ignatiadou and A. Antonaras (eds), Annales du 18e CONGRèS Thessaloniki 2009 de l’ASSOCIATION INTERNATIONALE pour l’HISTOIRE du VERRE, Thessaloniki, 401–408
Ciepiela-Kubalska, S. and Stawiarska, T. 2005. Nowożytne wyroby szklane z badań archeologicznych na rynku Starego Miasta w Warszawie (Komentarz technologiczny), AUNC, Archeologia 29, Archeologia Szkła 9: 233–241
Dean, B. 1927. The Exploration of a Crusader’s Fortress (Montfort) in Palestine, The Metropolitan Museum of Art Bulletin 22 (9), Part 2: A Crusader’s Fortress in Palestine: A Report of Explorations Made by the Museum 1926 (Sep., 1927): 5–46
Dekówna, M. 1962. Naczynia szklane pochodzenia obcego na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu (X w.–połowa XIII w.), Slavia Antiqua 9: 219–254
Dekówna, M. 1980. Szkło w Europie wczesnośredniowiecznej, Wrocław
Dekówna, M. and Purowski, T. 2012. Znaleziska związane ze szklarstwem oraz okazy z kwarcu ze stanowiska Janów Pomorski 1. In M. Bogucki and B. Jurkiewicz (eds), Janów Pomorski, stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007–2008, I: 3, Analizy, Elbląg, 65–260
Freestone, I. and Stapleton, C. 1998. Composition and technology of Islamic enamelled glass of the thirteenth and fourteenth centuries. In Ward, R. (ed.), Gilded and Enamelled Glass from the Middle-East, London, 122–128
Goldstein, S.M., Rogers, J.M., Gibson, M. and Kröger, J. 2005. The Nasser D. Khalili collection of Islamic art, Vol XV Glass: From Sassanian Antecedents to European Imitations, London
Gross, U. 2012. Luxusleuchte aus der Latrine. Eine gläserne Lampe orientalischen Typs aus dem spätmittelalterlichen Ulm, Denkmalpflege in Baden-Württemberg 41 (1): 50–51
Gueit, E., Darque-Ceretti, E. and Aucouturier, M. 2010. Glass gilding process in medieval Syria and Egypt (13th–14th century), Journal of Archaeological Science 37: 1742–1752
Haggrén, G. and Sedláčková, H. 2007. Ribbed beakers with applied glass threads in Europe. Číšky s taženými kapkami v Evropě, Památky Archeologické 98: 185–250
Hołubowicz, W. 1956. Opole w wiekach X–XII, Katowice
Jenkins, M. 1986. Islamic glass. A brief history. In The Metropolitan Museum of Art Bulletin 44 (2, Fall), New York
Kaźmierczyk, J., Kramarek, J. and Lasota, C. 1974. Badania na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w 1972 roku, Silesia Antiqua 16: 241–277
Kočka, W. and Ostrowska, E. 1953. Wrocław. In Badania nad polskim wczesnym średniowieczem w roku 1952, Przegląd Zachodni 8, I (1–5): 239–240
Kočka, W. and Ostrowska, E. 1955. Prace wykopaliskowe we Wrocławiu w latach 1949–1951, Studia Wczesnośredniowieczne 3: 271–275
Kurasiński, T. and Skóra, K. 2012. Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski, Łódź
Lamm, C.J. 1941. Oriental glass of medieval date found in Sweden and the early history of lustre painting, Stockholm
Lewicki, T. 1953. O cenach niektórych towarów na rynkach wschodniej Europy w IX–XI w., Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 1 (1–2): 112–132
Lierke, R. 2005. Die Hedwigsbecher. Das normannisch-sizilische Erbe der staufischen Kaiser, Mainz
Miazga, B. 2009. A unique ceramic bowl from the old town in Wrocław. The results of archaeometric analyses, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 51: 253–268
Nováček, K. 2011. East Islamic Pottery in the Czech Lands – Východoislámská keramika včeských zemích, Archeologické rozhledy 63: 608–620
Nawrolska, G. 2002. Znaleziska hiszpańskiej ceramiki w średniowiecznym Elblągu, In C. Buśko, J. Klápŝté, L. Leciejewicz and S. Moździoch (eds), Civitas and villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie środkowej, Wrocław, 271–276
Piekalski, J. 2008. Wohlstand und Luxus in der mittelalterlichen Stadt Breslau. In M. Glaeser (ed.), Lubecker Kolloquium zur Stadtarchaeologie im Hanseraum VI. Luxus Und Lifestyle, Lübeck, 545–556
Piekalski, J. and Wachowski, K. 2009. Standard i luksus w średniowiecznym Wrocławiu. Możliwości identyfikacji, Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 51: 77–95
Purowski, T., Dzierżanowski, P., Bulska, E. and Wagner, B. 2012. A study of glass beads from the Hallstatt C-D from Southwestern Poland: implications for glass technology and provenance, Archaeometry 5: 144–166
Purowski, T. 2012. Wyroby szklane w kulturze łużyckiej w międzyrzeczu Noteci i środkowej Odry. Studium archeologiczno-technologiczne, Warszawa
Raschke, G. 1938. Die Ausgrabungen in Oppeln im Jahre 1931, Oberschlesiescher Heimat-Kalender 3
Stawiarska, T. 1984. Szkła z okresu wpływów rzymskich z północnej polski, Studium archeologiczne, Wrocław
Stawiarska, T. 1991. Szkła z Łęgu Piekarskiego (Habent sua fata tumuli c.d.), AUNC, Archeologia 19, Archeologia Szkła 5: 3–23
Steppuhn, P. 1996. Gold- und emailbemalte Glaser des 12. und 13. Jahrhunderts aus Norddeutschland, Annales du 13e congres de l’Association Internationale pour l’Histoire du Verre (Niederlande 1995), Lochem, 319–331
Steppuhn, P. 2014. Emailbemalte Gläser des 13./14. Jahrhunderts aus der Altstadt von Lübeck. In A. Falk, U. Müller and M. Schneider (eds), Lübeck und der Hanseraum. Beiträge zu Archäologie und Kulturgeschichte. Festschrift fur Manfred Gläser, Lübeck, 193–206
Steppuhn, P. 2016. Mittelalterliche und frühneuzeitliche Glasfunde aus der Altstadt von Lübeck. Mit einem Beitrag von Ulrich Schüssler und Michael Wilde, Lübecker Schriften zur Archäologie und Kulturgeschichte 30
Ščapova, J.L. 1973. Zasady interpretacji analiz składu szkła zabytkowego, Archeologia Polski 18 (1): 15–72
Ščapova, J.L. 1983. Očerki istorii drevnego steklodelija (po materialam doliny Nila, Bližnego Vostoka i Evropy), Moskva
Wajda, S. 2013. Zabytki szklane i szkliwione. In J. Kalaga (ed.), Sutiejsk gród pogranicza polsko-ruskiego z X–XIII wieku. Studium interdyscyplinarne, Warszawa–Pękowice, 89–100
Wajda, S. 2014. Wyposażenie pochówków i inne przedmioty znalezione na cmentarzysku. Wyroby szklane. In H. Karwowska (ed.), Średniowieczne cmentarzysko w Czarnej Wielkiej stan. 1, woj. Podlaskie (badania 1951–1978) II, Białystok, 57–103
Wedepohl, K.H. 2003. Glas in Antique und Mittelaltern. Geschichte eines Werkstoffs, Stuttgart
Wedepohl, K.H., Merta, D. and Sedlačková, H. 2007. A Hedwig Beaker Fragment from Brno (Czech Republic), Journal of Glass Studies 49: 263–268