Zanieczyszczenie wód i powietrza w Polsce w latach 1945–1970 jako problem władzy i społeczeństwa

Jarosz, Dariusz (1959– )

doi:2450-8357

Download

Title: Zanieczyszczenie wód i powietrza w Polsce w latach 1945–1970 jako problem władzy i społeczeństwa

Abstract:

Immediately after the war a discussion about the condition of the natural environment in Poland was held mainly in the specialist press that emphasised its degradation as especially dangerous for the society biologically and psychically wasted by experiences of the war. During the period of deStalinisation and political “thaw” after the 1956 October the subject of air and water pollution was more and more present in the press, but also in discussions of both the leaders of the state and some organised circles of the society. An increasingly well-known deteriorating state of the natural environment which adversely affected economic performance forced the government to search for remedies. As a result, new legal regulations were introduced with accompanying organisational changes. The most important of them were: the establishment of the Ministry of Navigation and Water Management (1957), Central Water Management Board (1960), and local structures responsible for the protection of waters from pollution, the introduction of the Water Law (1962), and the enactment of the Air Pollution Protection Act (1966). From 1960s on, systematic pollution tests of waters and air were carried on, which indicated that between 1967 and 1970 the condition of lakes and rivers deteriorated in comparison to the period of 1964–1967. In the same period there was an increased emission of greenhouse gases and reduced dust emissions. The main reasons for this were: the inefficacy of adopted laws (including a penalties system), insufficient financial investments in effective purification equipment, which was technologically outdated in its large part, the lack of qualified personnel specialised in environmental protection. There were, however, in the analysed period some elements of environmental awareness of people which were expressed, among other things, in letters sent by Polish citizens to the government.

References:

Atlas zanieczyszczenia rzek w Polsce 1967, Warszawa 1971
Atlas zanieczyszczenia rzek w Polsce 1970, Warszawa 1972
Atlas zanieczyszczenia rzek w Polsce 1971, Warszawa 1972
Bełzowa A., Na Śląsku drzewa umierają stojąc, „Tygodnik Kulturalny” 1969, nr 26
Bontemps S., W sprawie zanieczyszczeń wód, „Gospodarka Rybna” 1955, nr 2
Brysz J., Smog nad Łodzią, „Odgłosy” 1965, nr 22
Brysz J., Ziemia łódzka fetorem płynąca, „Odgłosy” 1963, nr 8
Brzeziński W., Ochrona prawna biologicznego środowiska człowieka, Warszawa 1971
Burger T., Konflikt i współdziałanie. Świadomość ekologiczna i postawy społeczeństwa, w: Świadomość ekologiczna i społeczne ruchy „zielonych” w Polsce, red. W. Mirowski przy współpracy P. Glińskiego, Warszawa 1999
Burger T., Świadomość ekologiczna społeczeństwa polskiego, Warszawa 2005
Cabejszek I., Koziorowski B., Malanowski Z., Stanisławska J., Charakterystyka higieniczno-sanitarna rzeki Wisły na odcinku Góra Kalwaria – Warszawa, „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 1956, nr 5
Chrzanowski F., Zanieczyszczenie wód śródlądowych województwa gdańskiego, „Gospodarka Rybna” 1956, nr 7
Delorme A., Antyekologiczna spuścizna totalitaryzmu. Polityka – gospodarka – środowisko naturalne, Kraków 1995
Dudziński W., Czyste powietrze, „Życie Gospodarcze” 1961, nr 18 Eysymontt W., Woda i prawo, „Tygodnik Demokratyczny” 1970, nr 23
Friszke A., Polska. Losy państwa i narodu 1939–1989, Warszawa 2003
Hennelowa J., Czysta woda, czyste powietrze, „Tygodnik Powszechny” 1970, nr 40
Hicks B., Environmental Politics in Poland. A Social Movement Between Regime and Opposition, New York 1996
Jaruzelski J., Otrute rzeki, „Życie Warszawy” 1958, nr 52
Jaroszyński A., Ochrona prawna zasobów naturalnych w PRL, Warszawa 1972.
Joszt, A. Ochrona rzek, „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 1952, nr 1
Krysiński J., Węzłowe problemy ochrony czystości wód (organizacyjne, techniczno-ekonomiczne i prawne), „Gospodarka Wodna” 1961, nr 10
Leńkowa A., Aktualny stan zagrożenia środowiska w Polsce, w: Prawo a ochrona środowiska, red. L. Łustacz, Wrocław–Warszawa 1975
Manteuffel R., Trucie rzek i ekonomia, „Życie Warszawy” 1968, nr 13
Mroziński W., Niedzielowa E., Sobota A., Badanie prób wody Odry w 1948 r., „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 1949, nr 11
Ochrona powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem (przepisy i objaśnienia). Według stanu prawnego na dzień 1 czerwca 1968, red. W. Tarasiewicz, Warszawa 1968
Ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem. Raport końcowy, t. 1, Wrocław 1971
Orzeszko E., System prawny ochrony środowiska w Polsce, w: System ochrony środowiska w Polsce, red. A. Klich, Wrocław 1978
Podwysocki T., Brońmy czystej wody, „Przegląd Techniczny” 1968, nr 35
Pyłka-Gutowska E., Ekologia z ochroną środowiska. Przewodnik, Warszawa 1996
Dobrzyński R., Nie zabijaj Wisły, „Morze” 1959, nr 12
Rocznik Statystyczny GUS 1971, Warszawa 1971
Rudziński B., Zagadnienie dobrej wody, jako warunek dobrego zdrowia, „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 1946, nr 1
Semczuk P., Błotna fala, w: idem, Zatajone katastrofy PRL, Warszawa 2011
Stan zanieczyszczenia rzek w Polsce. Opracowanie syntetyczne, red. K. Matul et.al., Warszawa 1965
Surowiec S., Uwagi do ustawy o ochronie wód przed zanieczyszczeniem, „Gospodarka Wodna” 1961, nr 10
Szenkowa I., Cena zdrowia, „Służba Zdrowia” 1959, nr 9
Keller T., Problem złej wody, „Tygodnik Demokratyczny” 1955, nr 49 Kijonka T., Wody bez życia, „Poglądy” 1965, nr 16
Tabencki J., Miliony ton, „Przegląd Techniczny” 1967, nr 26
Trendota J, W sprawie właściwych metod ochrony wód przed zanieczyszczeniem ściekami, „Gaz, Woda i Technika Sanitarna” 1956, nr 4
Trziszka Z., Ciemne niebo, „Tygodnik Kulturalny” 1970, nr 1
Umiński T., Ekologia. Środowisko. Przyroda. Podręcznik dla szkół średnich, Warszawa 1996
Wiąckowski S., Ekologia ogólna, Bydgoszcz–Kielce 2008
Zawieruszanka A., Wodę wyżej!, „Prawo i Życie” 1967, nr 18
Ziętek J., Zieleń i woda dla mieszkańców śląskich miast, „Trybuna Ludu” 1954, nr 219