Subtitle:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce T. 59 (2015)

Contributor:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Publisher:

Wydawnictwo Naukowe "Semper"

Place of publishing:

Warszawa

Description:

s. 67-93 ; Sreszcz. ang.

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Choć Zodiacus vitae Marcellusa Palingeniusa Stellatusa był jedną z najbardziej sensacyjnych publikacji XVI stulecia, jego popularność w epoce renesansu nie stała się jeszcze przedmiotem wszechstronnych badań naukowych. Zatem celem niniejszego artykułu jest wypełnienie przynajmniej części tej luki poprzez prezentację popularności dzieła w szesnastowiecznej Polsce, gdzie pierwszego przekładu dokonał Mikołaj Rej. Faktem jest, że wielu innych wybitnych przedstawicieli kultury polskiego renesansu interesowało się Zodiacusem, na co znajdujemy liczne odwołania do tego dzieła, zarówno w utworach poetyckich, jak i traktatach filozoficznych. Ustrój ówczesnej Rzeczypospolitej oraz intensywne kontakty z niemieckimi i włoskimi uniwersytetami dają doskonałe pole do badań pogłębiających nasze rozumienie wpływu Zodiacusa na rozwój literatury i kultury pod koniec XVI i na początku XVII stulecia. Choć Zodiacus vitae Marcellusa Palingeniusa Stellatusa był jedną z najbardziej sensacyjnych publikacji XVI stulecia, jego popularność w epoce renesansu nie stała się jeszcze przedmiotem wszechstronnych badań naukowych. Zatem celem niniejszego artykułu jest wypełnienie przynajmniej części tej luki poprzez prezentację popularności dzieła w szesnastowiecznej Polsce, gdzie pierwszego przekładu dokonał Mikołaj Rej. Faktem jest, że wielu innych wybitnych przedstawicieli kultury polskiego renesansu interesowało się Zodiacusem, na co znajdujemy liczne odwołania do tego dzieła, zarówno w utworach poetyckich, jak i traktatach filozoficznych. Ustrój ówczesnej Rzeczypospolitej oraz intensywne kontakty z niemieckimi i włoskimi uniwersytetami dają doskonałe pole do badań pogłębiających nasze rozumienie wpływu Zodiacusa na rozwoj literatury i kultury pod koniec XVI i na początku XVII stulecia.

References:

F. Bacchelli, Appunti sulla prima fortuna basileese e francese dello Zodiacus vitae del Palingenio, in: Nuovi maestri e antichi testi. Umanesimo e Rinascimento, alle origini del pensiero moderno, ed. S. Caroti, V. Perrone Compagni, Firenze 2012
F. Bacchelli, Note per un inquadramento biografico di Marcello PalingenioStellato, “Rinascimento”, 25 (1985)
F. Bacchelli, Palingenio e Bruno, “Physis. Rivista internazionale di storia dellafilosofia”, 38 (2001)
F. Bacchelli, Palingenio e la crisi dell’aristotelismo, in: Sciences et religions. De Copernic a Galilee (1540-1610), ed. Ch.H. Lorh et al., Roma 2000
H. Barycz, Jan Kochanowski a Padova: i suoi maestri ed i suoi colleghi, Jan Kochanowski. Giovanni Cochanovio, poeta rinascimentale polacco, 1530-1584, Roma 1980
H. Barycz, Spojrzenie w przeszłość polsko-włoską, Warszawa 1965
A. Bertini, Giovan Battista Bonifacio, “Archivio storico per le province napoletane”, 58 (1957)
G. Borgiani, Marcello Palingenio Stellato e il suo poema, lo “Zodiacus Vitae”, Citta di Castello 1913
A. Borowski, General Theory of Translation in Old Polish Literary Culture, in: Traduzione e rielaborazione nelle letterature di Polonia, Ucraina e Russia XVI-XVIII secolo, ed. G. Brogi Bercoff, M. di Salvo, L. Marinelli, Alessandria 1999
M. Brahmer, Powinowactwa polsko-włoskie. Z dziejow wzajemnych stosunków kulturalnych, Warszawa 1980
A. Brückner, Mikołaj Rej. Studium krytyczne, Kraków 1905
D. Caccamo, Eretici italiani in Moravia, Polonia, Transilvania (1558-1611), Firenze 1970
D. Facca, Franz Tidike i kultura renesansowego neoplatonizmu, “Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 51 (2007)
M. Ficino, Platonic theology, Latin text ed. James Hankins with William Bowen; English translation by Michael J.B. Allen and John Warden, vols. 1-6, Cambridge (Mass.) 2001-2006
M.A. Granada, Bruno, Digges e Palingenio: omogeneita ed eterogeneita nella concezione dell’universo finito, “Rivista di storia della filosofia”, 47 (1992), 1
M.A. Granada, Palingenio, Patrizi, Bruno, Mersenne: el enfrentamiento entre el principio de plenitud y la distincion potentia absoluta / potentia ordynata Dei a proposito de la necesidad y la infinitud del universo, in: Potentia Dei. L’onnipotenza nel pensiero dei secoli XVI e XVII, ed. G. Canziani, M.A. Granada and Y.-C. Zarka, Milano 2000
H. Kapełuś, Porownanie szesnastowiecznych wydań “Wizerunku”, in: M. Rej, Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, vols. 1-2, Wrocław 1971
F. Klonowic, Victoria Deorum. In qua continetur veri herois educatio (Cap. XXXI-XXXV), comp. by W. Pokrywka, Kielce 2002
J. Langlade, Jean Kochanowski: l’homme, le penseur, le poete lyrique, Paris 1932
V. Lepri, Johann Wechel, Giovan Battista Ciotti e le ultime edizioni di Bruno”, “Rinascimento”, 47 (2007)
I. Lewandowski, Antologia poezji łacińskiej w Polsce: Renesans, Poznań 1996
C. Madonia, La biblioteca di Giovanni Michele Bruto, “Rinascimento”, 23 (1983)
V. Marchetti, Ricostruzione delle tesi antitrinitarie di Niccolo Paruta, in: Movimenti ereticali in Italia e Polonia nei secoli XVI-XVII. Atti del Convegno italo-polacco, Firenze 1974
E. Marek, Jean Kochanowski. Les annees d’apprentissage de l’humaniste et du poete: Pologne, Italie, France, Lille 1994
B. Milewska-Waźbińska, O roli twórczej inspiracji (na podstawie “Zodiacus vitae” Palingeniusza i “Victoria Deorum” Klonowica), “Meander”, 44 (1989), no. 3
C. Moreschini, Motivi della filosofia antica nello Zodiacus vitae di Marcello Palingenio Stellato, “Studi Umanistici Piceni”, 7 (1987)
R. Ocieczek, Sebastian Fabian Klonowic – poeta epoki Odrodzenia, Kielce 1993
Oratio valedictoria, in: Iordani Bruni Nolani, Opera latine conscripta, publicis sumptibus edita, recensebat F. Fiorentino [F. Tocco, H. Vitelli, V. Imbriani, C.M. Tallarigo], vols. 1-3 in 8 parts, Neapoli[-Florentiae] 1879-1891, vol. 1, part 1
M. Palingene, Le zodiaque de la vie (Zodiacus vitae), ed. J. Chomarat, Geneve 1996
J. Pelc, Jan Kochanowski: szczyt renesansu w literaturze polskiej, Warszawa 1980
J. Pyszkowski, Mikołaj Rej’s “Wizerunek” und dessen Verhaltnis zum “Zodiacus vitae” des Marcellus Palingenius: Dissertation zur Erlangung der Doktorwurde von der Philosophischen Fakultat der Universitat Freiburg in der Schweiz, Kraków 1901
D. Quirini-Popławska, Działalność Włochów w Polsce w I połowie XVI wieku na dworze królewskim, w dyplomacji i hierarchii kościelnej, Wrocław 1973
E. Ranocchi, Considerazioni sulla traduzione nella letteratura polacca premoderna. Il caso della famiglia Kochanowski, “ACME. Annali della Facolta di Lettere e Filosofia dell’Universita degli Studi di Milano”, 61 (Jan.-Apr. 2008), no. 1
L. Rossetti, Jan Kochanowski e lo studio di Padova, in: Jan Kochanowski. Giovanni Cochanovio, poeta rinascimentale polacco, 1530-1584, Roma 1980
H.B. Segel, Renaissance culture in Poland. The Rise of Humanism, 1470-1543, London 1989
Z. Szmydtowa, Erazm z Rotterdamu a Kochanowski, in: eadem, W kręgu renesansu i romantyzmu, Warszawa 1979
J. Ślaski, La letteratura italiana nella Polonia fra il Rinascimento e il Barocco, in: Cultura e nazione in Italia e Polonia dal Rinascimento all’Illuminismo, ed. V. Branca and S. Graciotti, Firenze 1996
J. Ślaski, Spotkania literatury polskiej z europejską w przekładach doby Średniowiecza i Renesansu, in: Przekład literacki. Teoria. Historia. Współczesność, ed. A. Nowicka-Jeżowa, D. Knysz-Tomaszewska, Warszawa 1997
F. Tidike, Microcosmus, hoc est: descriptio hominis et mundi parallēlos, in qua, quomodo in homine, ex singulari, infinita & plus quam excellenti Dei Creatoris sapientia, universa verum natura, per imaginem quasi expressa sit […] ostenditur, Leipzig 1615
N. Tirinnanzi, Umbra naturae: l’immaginazione tra Ficino e Bruno, Roma 2000
W. Tygielski, Włosi w Polsce XVI i XVII wieku: utracona szansa na modernizację, Warszawa 2005
A. Tyszyński, Wizerunki polskie. Zbiór szkiców literackich, Warszawa 1875
A. Veress, Il veneziano Giovanni Maria Bruto e la sua storia d’Ungheria, “Archivio Veneto”, Quinta Serie, 1929
F. Watson, The “Zodiacus vitae” of Marcellus Palingenius Stellatus: An old school-book, London 1908
W. Weintraub, Hellenizm Kochanowskiego a jego poetyka, in: idem, Rzecz czarnoleska, Kraków 1977
M. Welti, Die Bibliothek des Giovanni Bernadino Bonifacio, marchese d’Oria, 1517-1597, Bern 1985
M. Welti, G.B. Bonifacio, marchese di Oria im Exil, Geneve 1976
P. Zambelli, Aneddoti patriziani, “Rinascimento”, 7 (1967)
M. Żurowski, Kochanowski and Palingenius, “Slavia Orientalis”, 33 (1984), fasc. 3-4

Relation:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Volume:

59

Start page:

67

End page:

93

Detailed Resource Type:

Artykuł naukowy oryginalny

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:58486 ; 0029-8514

Source:

IH PAN, sygn. A.512/59 Podr. ; IH PAN, sygn. A.513/59 ; click here to follow the link

Language:

eng

Language of abstract:

eng

Rights:

Prawa zastrzeżone - dostęp nieograniczony

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. Korzystanie dozwolone w zakresie określonym przez przepisy o dozwolonym użytku.

Digitizing institution:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Historii PAN

Projects co-financed by:

-

Access:

Otwarty