Obraz kobiety w staropolskich popularnych poradnikach medycznych

Zdziechiewicz, Alicja

doi:1507-4153

Download

Title: Obraz kobiety w staropolskich popularnych poradnikach medycznych

References:

1. Apteka dla tych, co jej ani lekarza nie mają, albo sposób konserwowania zdrowia, mianowicie dla tych spisana, co lekarza nie mają, apteki nie znają, to jest Szkoła Salernitańska z łacińskiego wiersza metrem ojczystym przełożona w podróży z nienawiści próżnowania, a z miłości ku ubogim chorym po wsiach mieszkającym do druku podana przez tego, który jest ziemianom rodaków kochający, który oprócz dyskursu o dawności, zacności, autorach i edycyjach Szkoły Salernitańskiej dołożył kilka ciekawych do konserwacyi zdrowia ludzkiego i gospodarstwa należących informacyi, tł. H. Olszowski, Warszawa 1640.
2. F. Beer, Kobiety i doświadczenie mistyczne w średniowieczu, tł. A. Branny, Kraków 1996, s. 33.
3. Z. Bela, Aleksego Pedemontana "Tajemnice", Kraków 1999, s. 116.
4. H. Biegeleisen, Matka i dziecko w obrzędach, wierzeniach i zwyczajach ludu polskiego, Lwów 1927.
5. B. Chmielowski, Nowe Ateny..., opr. J. i J. J. Lipscy, Kraków 1966, s. 530.
6. Compendium medicum auctum, to jest krótkie zebranie i opisanie chorób, ich różności, przyczyn, znaków i sposobów do leczenia, Częstochowa 1715.
7. J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu, tł. A. Szymanowski, Warszawa 1986, s. 292.
8. S. Falimirz, O ziołach i o mocy ich. O paleniu wódek z ziół. O oleykoch przyprawianiu. O rzeczach zamorskich. O zwierzętach, o ptaszech i o rybach. O kamieniu drogim. O urynie, o pulsie i innych znamionach. O rodzeniu dziatek. O nauce gwiazdecznej. O stawianiu baniek i o puszczaniu krwie. O rządzeniu czasu powietrza morowego. O lekarstwach doświadczonych na wiele niemocy. O nauce barwierskiej, Kraków 1534.
9. A. Glaber, Compendiosa totius logicae, alias sermotionalis philosophiae, quam alii trivium vocant, enciclopedia, in modum Enchiridii apposite redacta, Cracoviae 1539.
10. A. Glaber, Gadki o składnościach członków człowieczych..., wyd. J. Rostafiński, Kraków 1893, s. 4.
11. A. Glaber, Problemata Arystotelis. Gadki z pisma wielkiego filozofa Aristotela i też inszych mędrców tak przyrodzonej, jako i lekarskich nauk z pilnością wybrane, pytanie rozmaite o składnościach człowieczych członków rozwięzujące, ku biegłości rozmowy tak rozkoszne, jako i pożyteczne, Kraków 1535.
12. Ł. Gołębiowski, Domy i dwory polskie, Warszawa 1830, s. 26.
13. E. Karwot, Katalog magii Rudolfa. Źródło etnograficzne z XIII wieku, Wrocław 1955.
14. H. Kowalski, Znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Warszawa-Wrocław 1998, s. 607.
15. Z. Kuchowicz, Wizerunki niepospolitych niewiast staropolskich XVI-XVII wieku, Łódź 1974, s. 185.
16. B. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej, tł. E. Rutkowski, Wrocław 1991, s. 285-290.
17. Marcin z Urzędowa, Herbarz polski, s. 140.
18. A. Pedemontan, przedmowa do: Tajemnice wszystkim obojga płci nie tylko ku leczeniu rozmaitych chorób, począwszy od głowy aż do stóp, bardzo potrzebne, ale i gospodarzom, rzemieślnikom zwłaszcza przedniejszych i subtelniejszych robót do ich rzemiesł należących i innym wielce pożyteczne, z łacińskiego języka na polski przełożone i w porządek dobry teraz wprawione, do których przydane są Lekarstwa wyborne i doświadczone na rozmaite choroby i inszych rzeczy wiele, tł. S. Śleszkowski, Supraśl 1732.
19. U. Ranke-Heineman, Eunuchy do raju, tł. M. Zeller, Gdynia 1995, s. 131.
20. M. Siennik, Herbarz, to jest ziół tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie: co za moc mają, a jako ich używać ku przestrzeżeniu zdrowia ludzkiego, jako ku uzdrowieniu rozmaitych chorób: Teraz na nowo, wedle herbarzów dzisiejszego wieku i innych zacnych medyków poprawiony. Przydano Aleksego Pedemontana księgi siedmiory o tajemnych a skrytych lekarstwiech, przy czym dosyć misternych a trafnych rzeczy doświadczonych mieć będziesz, Kraków 1568.
21. M. Siennik, Lekarstwa doświadczone, które zebrał uczony lekarz pana Jana Pileckiego, któremu są przydane lekarstwa końskie z ćwiczeniami tego lekarza. Przydaliśmy i figury ziół rozmaitych ku lekarstwu z ziółkami dostatecznymi sprawione. Teraz znowu na światło wydane, Kraków 1564.
22. H. Spiczyński, O ziołach tutecznych i zamorskich... i o mocy ich, a k temu księgi lekarskie... wszem wielmi użyteczne, Kraków 1542.
23. S. Syrenius, Zielnik herbarzem z języka łacińskiego zowią, to jest opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutków i mocy ziół, wszelakich drzew, krzewin i korzenia ich, kwiatu, owoców, soków, miazg, żywic i korzenia do potraw zaprawowania. Także trunków, syropów, wódek, lekiwarzów, konfektów, win rozmaitych, prochów, soli z ziół czynionej, maści, plastrów. Przy tym o ziemiach i glinkach różnych: o kruszcach, perłach i drogich kamieniach. Też o zwierzętach czworonogich, czołgających, ptactwie, rybach i tych wszystkich rzeczach, które od nich pochodzą; od Dioskoridesa z przydaniem i dostatecznym dokładem z wielu innych te materyje piszących, z położeniem własnych figur dla snadniejszego ich poznania i używania ku zachowaniu zdrowia tak ludzkiego, jako bydlęcego i chorób przypadłych odpędzenia—wielkim uważaniem i porządkiem, polskim językiem zebrany i na ośmioro ksiąg rozłożony. Księga lekarzom, aptekarzom, cyrulikom, barbirzom, roztrucharzom, końskim lekarzom, mastelarzom, ogrodnikom, kuchmistrzom, kucharzom, synkarzom, gospodarzom, mamkom, paniom, pannom i tym wszystkim, którzy się kochają i obzierają w lekarstwach..., Kraków 1613.
24. W. Wąsik, Andrzej Glaber z Kobylina problematysta polski, Warszawa 1916, s. 19.