Edukacja formalna w kontekście przemian demograficznych wsi

Psyk-Piotrowska, Elżbieta; Gabryelak, Ewa

doi:doi:10.53098/wir012018/07

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Download

Title: Edukacja formalna w kontekście przemian demograficznych wsi

Abstract:

Celem artykułu jest zasygnalizowanie, jak przemiany demograficzne w Polsce i prognozy na następne lata mogą rzutować na funkcjonowanie i potrzebę zmian w placówkach edukacji formalnej prowadzonych przez gminy, szczególnie wiejskie. Nakreślone trendy zmian ludnościowych, m.in. w dzietności, przyroście naturalnym, oddziałują na pojawiające się wyże i niże demograficzne w różnych kategoriach wiekowych dzieci i młodzieży, biorących udział w edukacji formalnej poszczególnych szczebli. Ważne jest, aby na wszystkich poziomach kształcenia uwzględniano zmieniającą się strukturę wieku ludności, potrzebę wdrożenia idei uczenia się przez całe życie z uwagi na zmianę przyszłych zasobów pracy, zapewnienia wysokiej jakości kształcenia w kontekście wyzwań rynku pracy. Przemiany demograficzne wpływają także na strukturę wydatków przeznaczanych przez gminy na edukację. W większości gmin dysponowane środki z subwencji oświatowej nie pokrywają kosztów funkcjonowania placówki oświatowej. W sytuacji spadku liczby uczniów kwota subwencji oświatowej jest niższa, a koszty prowadzenia szkoły stałe, co pogarsza jej sytuację finansową. Rolą gminy jest uwzględnienie wyzwań demograficznych w zarządzaniu siecią szkół i innych placówek oświatowych. Wiążą się z tym działania konsolidacyjne. Organy prowadzące placówki oświatowe powinny uwzględniać także inne zagrożenia społeczne, wynikające z prognoz demograficznych – te spowodowane procesem starzenia się społeczeństwa, w tym kadry nauczycieli, oraz malejącą liczbą młodzieży studiującej.

References:

Babczuk A., Talicz A. (2015). Dotacje oświatowe Problemy i wyzwania Poradnik dla jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Dziemianowicz-Bąk A., Bochno I., Materek A., Kajtowska-Ślęzak A., Urmański J., Gajdała A., Pająk K. (2012). Gminy wobec wyzwań oświatowych. Przykłady strategicznych działań samorządów w zakresie edukacji. Analizy IBE/05/2012, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Federowicz M. (2010). Społeczeństwo w drodze do wiedzy. Raport o stanie edukacji 2010. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Gabryelak E. (2016). Fundusze Unii Europejskiej jako instrument poprawy sytuacji edukacyjnej dzieci i młodzieży z terenów wiejskich województwa łódzkiego. Praca doktorska. Łódź: Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki.
GUS (2009). Prognoza Demograficzna z 2008 roku. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS (2014). Prognoza ludności na lata 2014–2050. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
GUS (2017a). Ludność i ruch naturalny 2016. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-i-ruch-naturalny-w-2016-r-,30,1.html.
GUS (2017b). Oświata i Wychowanie 2016/2017. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Herbst M. (2012). Finansowanie oświaty. Warszawa: Wydawnictwo ICM, Uniwersytet Warszawski.
Herczyński J. (2012). Wskaźniki oświatowe. Warszawa: Wydawnictwo ICM, Uniwersytet Warszawski.
Levitas A. (2012a). Innowacyjne przykłady zarządzania i finansowania oświaty przez samorządy. Baza dobrych praktyk. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Levitas A. (2012b). Strategie oświatowe. Warszawa: Wydawnictwo ICM, Uniwersytet Warszawski.
Schlotter M.G., Schwerdt G., Wössmann L. (2008). The Future of European Education and Training Systems: Key Challenges and Their Implications. European Expert Network on Economics of Education (EENEE), EENEE Analytical Report No. 3, Prepared for the European Commission.
Sprawozdanie… (2015). Sprawozdanie z Wykonania Budżetu Państwa za okres od 1 Stycznia do 31 Grudnia 2014 r. Informacja o Wykonaniu Budżetów Jednostek Samorządu Terytorialnego.
Sprawozdanie… (2016). Sprawozdanie z Wykonania Budżetu Państwa za okres od 1 Stycznia do 31 Grudnia 2015 r. Informacja o Wykonaniu Budżetów Jednostek Samorządu Terytorialnego.
Sprawozdanie… (2017). Sprawozdanie z Wykonania Budżetu Państwa za okres od 1 Stycznia do 31 Grudnia 2016 r. Informacja o Wykonaniu Budżetów Jednostek Samorządu Terytorialnego.
The 2012 Ageing Report. Economic and budgetary projections for the 27 EU Member States (2010–2060). (2012). European Commission, Directorate-General for Economic and Financial Affairs.
Ustawa… (1990). Ustawa o samorządzie gminnym z późniejszymi zmianami. Dz.U. 1990 nr 16 poz. 95.
Ustawa… (1991). Ustawa o systemie oświaty (z późniejszymi zmianami). Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425.
Ustawa… (2016). Ustawa z dn. 14 grudnia 2016 Prawo oświatowe. Dz.U. 2017 poz. 59.
Van de Kaa D.J. (2002). The Idea of a Second Demographic Transition in Industrialized Countries. Paper presented at the 6th Welfare Policy Seminar of the National Institute of Population and Social Security, Tokyo, Japan, 29 January 2002.
W Polsce zaczyna się baby boom (2017). Gazeta Wyborcza, 25.01. http://wyborcza.pl/7,-87647,21292010,w-polsce-zaczyna-sie-baby-boom.html [dostęp: 30.08.2017].