The neural substrates of the self-prioritisation effect : the role of familiarity and emotionality : PhD thesis

Żochowska, Anna

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

The neural substrates of the self-prioritisation effect : the role of familiarity and emotionality : PhD thesis

Download

Description
Information

Title: The neural substrates of the self-prioritisation effect : the role of familiarity and emotionality : PhD thesis

Abstract:

Ilość informacji napływających ze świata jest ogromna i przytłaczająca. Jednakże, ludzie nie doświadczają stale konsekwencji ich ogromnego napływu. Jest to przede wszystkim wynik zachodzenia selekcji informacji, która nie zawsze jest zależna od świadomych decyzji. Jednym z możliwych kryteriów w selekcji informacji jest odniesienie jej do własnej osoby i wydajniejsze jej przetwarzanie. Efekt ten nazywany jest efektem priorytetyzacji informacji związanych z JA (ang. self-prioritisation effect, SPE). Chociaż SPE obserwuje się w wielu różnych kontekstach, czynniki odpowiedzialne za to zjawisko są wciąż dyskutowane. W dotychczasowej literaturze postulowane były dwa czynniki, znaność i emocjonalność, lecz większość badań skupiała się głównie na pierwszym z nich. W pracy doktorskiej, wykorzystując metody elektrofizjologiczne, zamierzałam niezależnie zbadać rolę każdego z czynników. Pierwsze dwa badania poświęcone były czynnikowi emocjonalności. Ponieważ emocje mogą być postrzegane obiektywnie lub subiektywnie, rozróżnienie to przeniosłam czynnik emocjonalności. W pierwszym doświadczeniu skupiłam się na wpływie obiektywnej emocjonalności, porównując przetwarzanie własnej twarzy i nieznanych twarzy emocjonalnych. Analiza ERP (skupiona na P3 i LPP) oraz testy permutacyjne oparte na klastrach aktywności mózgowej wykazały, że przetwarzanie twarzy własnej jest unikatowe i nie przypomina przetwarzania obiektywnie emocjonalnych twarzy. W kolejnym badaniu w centrum uwagi znalazła się subiektywna emocjonalność. Aby ocenić jej wpływ na SPE, do badania dodano twarz bliskiej osoby. Taka osoba prezentuje podobną kombinację czynników znaności i emocjonalności, jaką posiada JA, dlatego twarz bliskiej osoby wydaje się najlepszym porównaniem do własnej twarzy. Co więcej, ponieważ pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na życie ludzi w ciągu ostatnich lat, cele tego badania zostały rozszerzone i przetestowano, czy SPE wystąpi również w przypadku, gdy jest niepełny dostęp do informacji o twarzach. Analiza źródeł pokazała, że przetwarzanie twarzy częściowo zakrytych angażuje typowy dla twarzy region mózgu, zakręt wrzecionowaty. Amplitudy wczesnych (P1) i późnych (P3, LPP) komponentów ERP spójnie wskazywały, że wszystkie zakryte twarze wymagały większej uwagi, a maski chirurgiczne nie osłabiły SPE, gdyż twarz własna w obu warunkach (tzn. twarze z maseczkami lub bez) wywołała znacznie wyższe amplitudy P3 i LPP. Ponadto wystąpiła istotna różnica pomiędzy przetwarzaniem twarzy własnej i twarzy bliskiej osoby. Ten układ wyników podważa potencjalną rolę subiektywnej emocjonalności, a w połączeniu z ustaleniami z pierwszego badania, ogólnie minimalizuje rolę emocjonalności. Ostatnie badanie poświęcone było czynnikowi znaności. Aby rozdzielić wzajemne oddziaływanie obu czynników, wyrównano poziom znaności bodźców. Oprócz wysoce znanych bodźców, jakimi są twarz własna i osoby bliskiej, wykorzystałam nieznane kształty, które zostały arbitralnie przypisane uczestnikowi oraz osobie bliskiej. Analiza zgromadzonych danych nie wykazała różnic w przetwarzaniu nowo nabytej informacji pomiędzy warunkami JA i osoba bliska (amplitudy P3 i LPP nie różniły się istotnie). Ponieważ wzorzec wyników dla przetwarzania twarzy okazał się typowy (większe amplitudy P3 i LPP w warunku JA), brak różnic w przetwarzaniu pomiędzy kształtem przypisanym do JA a kształtem przypisanym bliskiej osobie może być interpretowany jako kolejny istotny argument na rzecz znaności jako czynnika warunkującego wystąpienie SPE. Wyniki przedstawione w tej rozprawie wskazują, że znaność jest kluczowym czynnikiem w występowaniu zjawiska priorytetyzacji informacji związanych z JA. Wykorzystując różne paradygmaty i techniki analiz wykazałam, że wysoka znaność informacji dotyczących JA jest kluczowa dla SPE. Badając wzajemne oddziaływanie między znanością a emocjonalnością, moja praca przyczynia się do głębszego zrozumienia, w jaki sposób ludzie przetwarzają informacje i podejmują decyzje w oparciu o SPE.