K-type flint in Final Eneolithic Lesser Poland

Włodarczak, Piotr

doi:0081-3834

Download

Title: K-type flint in Final Eneolithic Lesser Poland

Abstract:

Studies of artefacts from Corded Ware culture graves in western Lesser Poland have demonstrated that raw materials originating from the eastern Świętokrzyskie region take a leading role: Świeciechów flint (for the production of axes), and chocolate flint (for making flake and blade tools). New data obtained through the study of settlement sites in the vicinity of Kraków have highlighted the significant role of another hitherto little-noticed raw material: K-type flint (otherwise known as the Wielka Wieś type). This raw material was used mainly for the production of core tools. Workshops producing axes from this flint were discovered on the right bank of the Vistula River in the area between Kraków-Bieżanow and Zakrzów. Tools made from K-type flint appear in Final Eneolithic graves north of Kraków as well, and another production centre is known from this region, near Ojców. The provenance of the raw materials used in the vicinity of Ojców and in the Kraków-Bieżanów - Zakrzów area remains undetermined. Hypothetically, two deposits with different locations were used. In light of new discoveries made during large-scale rescue research projects, the raw material preferences in Final Eneolithic Lesser Poland seem more complex than previously believed, and they varied from micro-region to micro-region.

References:

Balcer B. 1983. Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo Polskiej Akademia Nauk.
Budziszewski J. and Włodarczak P. 2011. Die schnurkeramischen Beile aus den kleinpolnischen Gräbern. In H.-J. Beier, R. Einicke and E. Biermann (eds), Dechsel, Axt, Beil & Co – Werkzeug, Waffe, Kultgegenstand? Aktuelles aus der Neolithforschung (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 63, Varia Neolithica 7). Langenweissbach: Beier & Beran, 55-64.
Czapkiewicz B. 1910. Materiały archeologiczne z Galicyi Zachodniej. Materiały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 11, 45-56.
Czapkiewicz B. 1930. Notatki Archeologiczne. Zabytki z epoki kamiennej z Zakrzowa w pow. wielickim. In J. Kostrzewski (ed.), Księga pamiątkowa ku uczczeniu siedemdziesiątej rocznicy urodzin Prof. Dr. Włodzimierza Demetrykiewicza. Poznań: Polskie Towarzystwo Prehistoryczne, 65-76.
Czerniak L., Wąs M., Józwiak B. and Szydłowski M. 2015. Ślady osadnictwa mezolitycznego i neolitycznego we wsi Kokotów, gm. Wieliczka, woj. małopolskie, stanowisko 20. Raport 10, 7-42.
Fraś J. and Lajs K. 2019. Kamienne siekiery i topory w zbiorach Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. Stone axes and hatchets from the collection of Cracow Saltworks Museum in Wieliczka. Wieliczka: Muzeum Żup Krakowskich.
Gancarski J. and Valde-Nowak P. 2011. Inwentarze „grobowe” kultury ceramiki sznurowej w nasypach kurhanów w Karpatach. In H. Kowalewska-Marszałek and P. Włodarczak (eds), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. Kraków, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk; Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 279-289.
Górski J. and Jarosz P. 2015. Z badań nad problematyką chronologii i taksonomii kultury mierzanowickiej w międzyrzeczu Wisły i Raby. In J. Górski and P. Jarosz (eds), Wielofazowe osady kultury mierzanowickiej w Targowisku i Zakrzowcu na Pogórzu Wielickim (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 243-261.
Górski J. and Włodarczak P. 2000. Groby kultury ceramiki sznurowej z Krakowa-Nowej Huty-Pleszowa (stanowisko 17) na tle znalezisk grobowych tej kultury nad dolną Dłubnią. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 22, 11-20.
Jarosz P., Włodarczak E. and Włodarczak P. 2010. Settlement finds of the Corded Ware culture in the valley of the upper Vistula. Kraków-Bieżanów, site 33. Acta Archaeologica Carpathica 45, 7-27.
Jarosz P., Włodarczak E. and Włodarczak P. 2012. Ratownicze badania autostradowe w dolinie Wisły – Kraków-Bieżanów, stanowisko 33. In S. Kadrow (ed.), Raport 2007-2008. Tom I. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 555-576.
Kaczanowska M. and Kozłowski J. K. 1976. Studia nad surowcami krzemiennymi południowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Acta Archaeologica Carpathica 16, 201-216.
Kochman A., Matyszkiewicz J. and Wasilewski M. 2020. Siliceous rocks from the southern part of the Kraków-Częstochowa Upland (Southern Poland) as potential raw materials in the manufacture of stone tools – A characterization and possibilities of identification. Journal of Archaeological Science: Reports 30, 102195.
Kopacz J. 1976. Wstępna charakterystyka technologiczno-typologiczna wczesnobrązowego przemysłu krzemiennego z Iwanowic, woj. Kraków. Archeologia Polski 21/1, 85-107.
Lech J. 1980. Geologia krzemienia jurajskiego-podkrakowskiego na tle innych skał krzemionkowych. Wprowadzenie do badań z perspektywy archeologicznej. Acta Archaeologica Carpathica 20, 163-228.
Machnik J. 1962. Grób kultury ceramiki sznurowej w miejscowości Teresin, pow. Proszowice. Sprawozdania Archeologiczne 14, 308-311.
Machnik J. 1964. Groby kultury ceramiki sznurowej w Książnicach Wielkich, pow. Kazimierza Wielka. In S. Nosek (eds), Studia i materiały do badań nad neolitem Małopolski (= Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie. Prace Komisji Archeologicznej 4). Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im Ossolińskich; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 339-372.
Machnik J. 1966. Studia nad kulturą ceramiki sznurowej w Małopolsce. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich; Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Machnik J. 2011. Znaczenie archeologicznych badań ratowniczych na trasie planowanej budowy autostrady A4 na odcinku Przeworski-Radymno dla znajomości problematyki schyłku neolitu i początków epoki brązu. In S. Czopek (ed.), Autostradą w przeszłość. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie; Mitel, 61-78.
Matyszkiewicz J. and Kochman A. 2020. The provenance of siliceous rocks from the Kraków-Częstochowa Upland (Poland) used as raw-materials in the manufacture of siliceous artefacts from Central-Eastern Europe; An old problem in new light. Journal of Archaeological Science: Reports 34, 102600. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2020.102600.
Nowak M. 2015. Workshop of the tetrahedral flint axes discovered during rescue excavations at site 13 in Zakrzów, Wieliczka district (Lesser Poland). In M. Nowak and A. Zastawny (eds), The Baden culture around the Western Carpathians (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 361-369.
Osipowicz G. 2022. Wyniki analizy traseologicznej wytworów krzemiennych kultury ceramiki sznurowej ze stanowisk kurhanowych zlokalizowanych na Grzędzie Sokalskiej i Roztoczu wschodnim. In A. Szczepanek, P. Jarosz, J. Libera and P. Włodarczak (eds), Społeczności schyłkowego eneolitu w południowo-wschodniej Polsce w świetle badań interdyscyplinarnych i analiz archeologicznych. Pękowice, Kraków: Wydawnictwo i Pracownia Archeologiczna Profil-Archeo, 213-230.
Přichystal A. 2009. Kamenné suroviny v pravĕku východní části střední Evropy. Brno: Masarykova univerzita.
Rook E. 1980. Osadnictwo neolityczne w jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Sandomierskiej. Materiały Archeologiczne 20, 5-130.
Schild R., Królik H. and Mościbrodzka J. 1977. Kopalnia krzemienia czekoladowego z przełomu neolitu i epoki brązu w Polanach Koloniach. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Trela E. 1998. Neolityczne pracownie krzemienne z Kopcowej Góry (Ojców, stan. 12). Materiały Archeologiczne 31, 21-63.
Valde-Nowak P. 2000. Flammförmige Messer der Schnurkeramikkultur. In S. Kadrow (ed.), A Turning of Ages. Im Wandel der Zeiten. Jubilee Book Dedicated to Professor Jan Machnik on His 70th Anniversary. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences Cracow Branch, 467-479.
Wilczyński J. 2011. Materiały kamienne z neolitu i wczesnej epoki brązu z wielokulturowego stanowiska w Modlnicy st. 5, pow. krakowski. In J. Kruk and A. Zastawny (eds), Modlnica, stanowisko 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 351-393.
Włodarczak P. 2006. Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Włodarczak P. 2013. The lost settlements – one from the visible problems in the research on the Final Neolithic in southern Poland. In S. Kadrow and P. Włodarczak (eds), Environment and subsistence – forty years after Janusz Kruk’s „Settlement studies…” (= Studien zur Archaologie in Ostmitteleuropa/Studia nad Pradziejami Europy Środkowej 11). Rzeszów-Bonn: Institute of Archaeology, Rzeszów University; Dr. Rudolf Habelt GmbH, 173-184.
Włodarczak P. 2017. Battle-axes and beakers. The Final Eneolithic societies. In P. Włodarczak (ed.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the early Middle Ages 2, 5500-2000 BC. Warszawa: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 276-336.