The Tardenoisian concept in Polish Mesolithic studies

Płonka, Tomasz

doi:0081-3834

Download

Title: The Tardenoisian concept in Polish Mesolithic studies

Abstract:

The evolution of the concept of the Tardenoisian in Polish Mesolithic studies visibly falls into three phases, dating approximately to 1900-1970, 1971-1990, 1991-2016. In the first half of the twentieth century the geographical range of the Tardenoisian, known originally from French sites, was extended to areas in Central Europe, Poland included. Although criticised by Polish researchers of the Mesolithic already in the 1960s, this concept continued to appear in the literature until 1970. In the 1960s, 1970s and 1980s the local cultural taxonomy of the Polish Mesolithic was developed, based on meticulous analyses of the archaeological record. Using these sources, some researchers have recognized influences in southwestern Poland of the Western complex of Mesolithic cultures which includes e.g., the Tardenoisian and Beuronian. New material discovered after 1990 confirmed the presence of Beuronian sites in the Polish zone of the Sudeten. The upland and mountainous zone of Central Europe with its great diversity of lithic resources was heavily exploited by communities of this cultural tradition.

References:

Bagniewski Z. 1976. Kultura komornicka na Dolnym Śląsku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bagniewski Z. 1987. Niektóre zagadnienia osadnictwa mezolitycznego na terenie Polski południowozachodniej. Studia Archeologiczne 15, 3-80.
Barrière C. 1955. Les civilisations tardenoisiennes en Europe occidental. Bulletin de la Société préhistorique de France 52/3-4, 204-206.
Barrière C. 1956. Les civilisations tardenoisiennes en Europe occidentale. Paris: Bière.
Bobak D. 1996. Ślady osadnictwa z epoki kamienia w Jegłowej, gm. Przeworno. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 37, 319-323.
Bronowicki J. 1999a. Mezolityczny mikroregion osadniczy w okolicach Bielawy u podnóża Gór Sowich. Studia Archeologiczne 31, 79-116.
Bronowicki J. 1999b. Dotychczasowe rozpoznanie problematyki epoki kamienia. In P. Valde-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 19-25.
Bronowicki J. 2000. Stan i perspektywy rozwoju badań nad epoką kamienia w Sudetach polskich. In M. Boguszewicz, A. Boguszewicz and D. Wiśniewska (ed.), I Międzynarodowa Konferencja Człowiek i środowisko w Sudetach, Wrocław 12-14 listopada 1998. Wrocław: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego we Wrocławiu, Katedra Archeologii UWr, Katedra Etnologii UWr, 11-28.
Bronowicki J. 2002. Obozowisko mezolityczne Ratno Dolne 2, pow. Kłodzko. Acta Archaeologica Carpathica 37, 5-18.
Bronowicki J. 2008. Kamieniec, pow. kłodzki (Ścinawski mikroregion osadnictwa mezolitycznego). Silesia Antiqua 44, 254-257.
Bronowicki J. 2016. Box 1. Raw flint material of Beuron-Coincy Culture in Śląsk. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages, vol. I: 500,000 – 5,500 BC. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 278.
Bronowicki J. and Bobak D. 1999. Problem mezolitu w Sudetach. In P. Valde-Nowak (ed.), Początki osadnictwa w Sudetach. Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 53-74.
Bronowicki J. and Kowalski K. 1990. Materiały z epoki kamienia i wczesnej epoki brązu z okolic Bielawy,woj. wałbrzyskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne 31, 103-116.
Clark J. G. D. 1936. The Mesolithic Settlement of Northern Europe: a Study of the Food-Gathering Peoples of Northern Europe during the Early Post-Glacial Period. Cambridge: Cambridge University Press.
Galiński T. 1997. Mezolit Europy. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie.
Jażdżewski K.1938. Recenzja pracy Carl Engel i Wolfgang La Baume: Atlas der ost und westpreussische Landesgeschichte 1. Kulturen und Völker der Frühzeit im Preussenlande. Przegląd Archeologiczny 6/2-3 (1938-1939), 307-323.
Kostrzewski J. 1939-45. Od mezolitu do okresu wędrówek ludów. In Prehistoria ziem polskich. Encyklopedia Polska, tom 4, część 1 – dział 5. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 118-359.
Kostrzewski J. 1949. Pradzieje Polski. Poznań: Księgarnia Akademicka.
Kostrzewski J. 1955. Wielkopolska w pradziejach. Zmienione trzecie wydanie Wielkopolski w czasach przedhistorycznych (= Polskie Towarzystwo Archeologiczne. Biblioteka Archeologiczna 7). Warszawa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kostrzewski J. 1966. Pradzieje Pomorza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kostrzewski J. 1970. Pradzieje Śląska. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kostrzewski J., Chmielewski W. and Jażdżewski K. 1965. Pradzieje Polski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kozłowski J. K. 1960. Epipaleolit i mezolit stanowisk otwartych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 28, Prace Archeologiczne 1, 67-97.
Kozłowski J. K. and Kozłowski S. K. 1975. Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p.n.e. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kozłowski J. K. and Kozłowski S. K. 1977. Epoka kamienia na ziemiach polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kozłowski L. 1919. Wielkopolska w epoce kamiennej 1. Przegląd Archeologiczny 1, 84-95.
Kozłowski L. 1921. Stan i zadania badań nad epoką kamienną w Polsce. Wiadomości Archeologiczne 6, 23-46.
Kozłowski L. 1923. Epoka kamienia na wydmach wschodniej części Wyżyny Małopolskiej. Lwów, Warszawa: Książnica Polska. Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych (Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Archiwum Nauk Antropologicznych II/3).
Kozłowski L. 1926. L’Epoque mésolithique en Pologne. L’Anthropologie 36, 9-45.
Kozłowski S. K. 1965. Z problematyki polskiego mezolitu. Archeologia Polski 10/1, 151-177.
Kozłowski S. K. 1972. Pradzieje ziem polskich od IX do V tysiąclecia p.n.e. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kozłowski S. K. 1989. Mesolithic in Poland: a New Approach. Warsaw: University Press.
Majewski E. 1904. Powiat Stopnicki pod względem prehistorycznym (część druga). Światowit 5, 111-176.
Masojć M. 2004. The Mesolithic in Lower Silesia in the Light of Settlement Phenomena of the Kaczawa River Basin (= Acta Universitatis Wratislaviensis 2661). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Masojć M. 2016. Mesolithic hunter-gatherers of the Atlantic forests. In J. Kabaciński (ed.), The Past Societies. Polish Lands from the First Evidence of Human Presence to the Early Middle Ages, vol. I: 500,000 – 5,500 BC. Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology, Polish Academy of Sciences, 271-291.
Mortillet G. de 1896. Les petits silex taillés à contour géométrique trouvés en Europe, Asie et Afrique. Revue de l’École d’Anthropologie 6, 377-405.
Płonka T. 1995. Osadnictwo paleolityczne i mezolityczne pod grodziskiem średniowiecznym w Bardzie, w Sudetach Środkowych. Studia Archeologiczne 26, 65-122.
Płonka T. 2007. Sudeten Mesolithic revisited. In M. Masojć, T. Płonka, B. Ginter and S. K. Kozłowski (eds), Contributions to the Central European Stone Age. Papers Dedicated to the Late Professor Zbigniew Bagniewski. Wrocław: Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, 187-209.
Rothert L. 1936. Die mittlere Steinzeit in Schlesien. Die Feuersteingeräte und ihre Einordnung (= Mannus Bücherei 55). Leipzig: Kabitzsch.
Schild R. and Więckowska H. 1961. O tak zwanym przemyśle świdero-tardenuaskim. Archeologia Polski 6/2, 185-201.
Svoboda J. A. 2003 ed. Mezolit severních Čech. Komplexní výzkum skalních převisů na Českolipsku a Děčínsku 1978-2003. Brno: Dolnověstonické studie 9.
Taté E. 1924. Tardenoisien. Bulletin de la Société préhistorique de France 21/12, 283-285.
Valoch K. 1963. Ein mittelsteinzeitlicher Wohnplatz bei Smolín in Südmähren. Quartär 14 (1962-1963), 105-114.
Vencl S. 1978. Stopy nejstarší lidské práce ve východních Čechách. Hradec Králové: Krajské muzeum východních Čech.
Vencl S. 1991a. Mezolitické tábořištĕ v Hřibojedech, okr. Trutnov. Archeologické rozhledy 43/1, 3-22.
Vencl S. 1991b. Mesolithic sites at Sopotnice, Bohemia. Mesolithic Miscellany 12/1, 13-21.
Vencl S. 1992. Mesolithic settlement on cadastral territory of Sopotnice, district Ústí-nad-Orlicí. Památky archeologické 83, 7-40.
Vencl S. 1996. Předneolitické osídlení okolí Tatenic, okres Ústí nad Orlicí. Acta Musei Moraviae, Scientiae sociales 81/1-2, 79-95.
Więckowska H. 1964. Problem mezolitu na Mazowszu. Archeologia Polski 9, 30-38.
Więckowska H. 1975. Społeczności łowiecko-rybackie wczesnego holocenu. In W. Hensel (ed.), Prahistoria ziem polskich 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 339-438.
Zotz L. F. 1931. Das Tardenoisien in Niederschlesien. Altschlesien 3/2-3, 121-153.
Zotz L. F. 1932. Kulturgruppen des Tardenoisien in Mitteleuropa. Prähistorische Zeitschrift 23, 19-45.
Zotz L. F. 1934. Culture groups of the Tardenoisien in Central Europe. American Anthropologist 36/2, 242-265.