Subtitle:

Sprawozdania Archeologiczne 73 nr 1 (2021)

Publisher:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Kraków

Description:

ill. ; 25 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

In the years 2006-2011, at the site Więckowice 4, rescue excavations were carried out in the eastern part of an extensive (over 15 ha) multicultural zone. The most numerous are the remains of the LBK settlement from the “music note” phase. The south-eastern part of the settlement was explored, discovering lines of building pits and post holes belonging to 3-4 longhouses. A particularly unique discovery was a fragment of a LBK vessel with powdered graphite preserved on the outer surface. In addition to the LBK ornament of engraved lines, it is decorated in a manner referring to the ornamentation of the Eastern Linear circle (Tiszadob-Kapušany group). The presence of graphite on the vessel wall has been confirmed by the results of SEM-EDS analyses. This is the first such find in Lesser Poland. To comprehensively address the cultural significance of this find we provide an up-to-date overview of graphite usage in a wide range of LBK contexts

References:

Arnold D. E. 1985. Ceramic theory and cultural process. Cambridge: Cambridge University Press
Borowski M. 2015. Wyniki badań surowcowo-technologicznych ceramiki neolitycznej i z wczesnej epoki brązu na stanowiskach 9 i 10 w Stanisławicach. In M. Nowak and T. Rodak (eds), Osady z epoki kamienia oraz wczesnej epoki brązu na stanowiskach 9 i 10 w Stanisławicach, pow. bocheński (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 323-335
Borowski M. 2017. Methods of surface treatment on ceramic vessels from the Nadziejewo cemetery in light of mineralogical analyses. In M. Kaczmarek (ed.), Nadziejewo. The Late Bronze Age and Early Iron Age Cremation Cemetery in Central Wielkopolska (= Hyperborea. Poznańskie studia nad epoką brązu i wczesną epoką żelaza 2). Poznań: Instytut Archeologii UAM, 305-319
Borowski M. 2018. Domieszki pozamiejscowych skał metamorficznych w ceramice kultur wstęgowych ze stanowiska w Dzielnicy (woj. opolskie). In V. Janák, M. Furmanek, A. Přichystal and S. Stuchlík (eds), Petroarcheologický výzkum neolitu a eneolitu ve Slezsku (= Acta Archaeologica Opaviensia 5). Opava: Filozoficko-přírodovědecká fakulta Slezské univerzity v Opavě, 223-231
Borowski M. P., Golitko M., Furmanek M., Nowak M. and Szczepara N. 2021. Addressing the issue of the Early Neolithic pottery exchange through a combined petrographic and geochemical approach: a case study on LBK ware from Dzielnica (Upper Silesia, southern Poland). Archaeological and Anthropological Sciences 13/5. DOI: 10.1007/s12520-020-01244-6
Breitenfellner A. and Rook E. 1991. Sprawozdanie z badań osady kultury ceramiki wstęgowej rytej w Bolechowicach-Zielonej, gm. Zabierzów, woj. Kraków, stanowisko 9. Sprawozdania Archeologiczne 43, 9-20
Brzeska-Pasek A., Kenig R., Oberc T. and Nowak M. 2018. Wczesnoneolityczne osady w Spytkowicach i ich rola w dystrybucji krzemienia jurajskiego. In V. Janák, M. Furmanek, A. Přichystal and S. Stuchlík (eds), Petroarcheologický výzkum neolitu a eneolitu ve Slezsku (= Acta Archaeologica Opaviensia 5). Opava: Filozoficko-přírodovědecká fakulta Slezské univerzity v Opavě, 139-164
Caspar J. P., Kaczanowska M. and Kozłowski J. K. 1989. Chipped stone industries of the Linear Band Pottery (LBP): Techniques, morphology and function of the implements in Belgian and Polish assemblages. Helinium 29/2, 157-205
Czekaj-Zastawny A. 2014. Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad
Czekaj-Zastawny A. and Przybyła M. 2012. Modlniczka 2, powiat krakowski – cmentarzysko kultury ceramiki wstęgowej rytej i osady neolityczne (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad
Czekaj-Zastawny A. and Zastawny A. 2011. Sprawozdanie z badań ratowniczych na stanowisku 17 w Brzeziu, gm. Kłaj, woj. małopolskie, z lat 2005-2006. In S. Kadrow (ed.), Raport 2005-2007. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 349-358
Czerniak L. (ed.) 2010. Osady kultury ceramiki wstęgowej rytej w Modlnicy, gm. Wielka Wieś, woj. małopolskie, stanowisko 5 /AUT 5/ (unpublished elaboration for Krakowski Zespół do Badań Autostrad, Kraków)
Davidová T. 2007. Šarecky stupeň na hornim toku Moravy. Filozoficka fakulta Univerzity Karlovy Ustav (unpublished MSc Thesis). Praha
Gaskevych D. 2017. Pottery with admixture of graphite and exchange networks in Neolithic of Ukraine: problem statement. In Y. Morozova and P. Shydlovskyi (eds), Wetland Archaeology and prehistoric networks in Europe. Kyiv: Vita Antiqua Library, 41-42
Hložek M. 2012. Multidisciplinární technologická analýza neolitické keramiky (upublished PhD dissertation, Masaryk University Brno). Brno
Hložek M. and Kazdová E. 2007. Nálezy grafitu v kultuře s lineární keramikou v Těšeticích-Kyjovicích a řešení otázky jejich provenience. Sborník prací filozofické fakulty brněnské university M7, 23-31
Hreha R. and Šiška S. 2015. Bukovohorská kultúra na Slovensku vo svelte výskumov v Šarišských Michaľanoch a Zemplínskych Kopčanoch (= Archaeologica Slovaca Monographiae 20). Nitra: Archeologický ústav Slovenskej akadémie vied
Kiosak D. 2014. Settlements and indigenous populations at the easternmost fringe of the Linear Pottery culture. Eurasia Antiqua 20, 117-141
Kiosak D. 2017. Kamyane-Zavallia, the Easternmost Linear Pottery culture Settlement Ever Excavated. Sprawozdania Archeologiczne 69, 253-269
Kozłowski J. K. 1970. Z badań nad wytwórczością krzemieniarską w kulturze ceramiki wstęgowej rytej. In J. K. Kozłowski (ed.), Z badań nad kulturą ceramiki wstęgowej rytej. Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne, 73-94
Kreiter A., Czifra Sz., Bendő Z., Egri Imre J., Pánczél P. and Váczi G. 2014. Shine like metal: an experimental approach to understand prehistoric graphite coated pottery technology. Journal of Archaeological Science 52, 129-142. DOI: 10.1016/j.jas.2014.07.020
Lech J. 1981. Górnictwo krzemienia społeczności wczesnorolniczych na Wyżynie Krakowskiej. Koniec VI tysiąclecia – 1 połowa IV tysiąclecia p.n.e. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Lička M. 2011. Osídlení kultury s lineární keramikou v Kosoři, okr. Praha-západ. Fontes Archaeologici Pragenses 37. Praha: Národní Muzeum
Łaciak D., Borowski M.P., Łydżba-Kopczyńska B., Baron J. and Furmanek M. 2019. Archaeometric characterisation and origin of black coatings on prehistoric pottery. Geochemistry 79, 453-466. DOI: 10.1016/j.chemer.2019.07.004
Milisauskas S. 1986. Archeological investigations on the Linear culture village of Olszanica. Wrocław, Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk
Nieszery N. 1995. Linearbandkeramische Gräberfelder in Bayern (= Internationale Archäologie 16). Espelkamp: Verlag Marie Leidorf GmbH.
Nowak M. 2015. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej i kultury pucharów lejkowatych na stanowisku 10 w Stanisławicach. In M. Nowak and T. Rodak (eds), Osady z epoki kamienia oraz wczesnej epoki brązu na stanowiskach 9 i 10 w Stanisławicach, pow. bocheński (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 61-72
Pavúk J. 1972. Neolithisches Gräberfeld in Nitra. Slovenská Archeológia 20/1, 5-105
Pechtl J. and Eibl F. 2011. Die neolithische Graphitnutzung in Südbayern. In K. Schmotz (ed.), Vorträge des 29. Niederbayerischen Archäologentages. Rahden/Westf.: Verlag Marie Leidorf, 349-432
Podborský V. 1993. Nástup zamědlěnske civilizace. In V. Podborský (ed.), Pravěké dějiny Moravy (= Vlastivěda Moravská 3). Brno: Muzejní a vlastivědná společnost, 71-154
Quinn P.S. 2013. Ceramic petrography: the interpretation of archaeological pottery and related artefacts in thin section. Oxford: Archaeopress
Rauba-Bukowska A. 2019. The diversity of ceramic raw materials used in the production of Neolithic vessels in the upper Vistula basin near Kraków. Analecta Archaeologica Ressoviensia 14, 7-16
Rauba-Bukowska A. and Czekaj-Zastawny A. 2020. Changes in the pottery production of the Linear Pottery culture. Origins and directions of ideas. In M. Spataro and M. Furholt (eds), Detecting and explaining. Technological innovation in Prehistory, Scales of Transformations 8. Leiden: Sidestone Press, 73-83
Rodak J. and Zastawny A. 2011. Archeologiczna autostrada. Wykopaliska przy wielkich inwestycjach drogowych pod Krakowem (Archaeological Motorway. Excavations carried out during great road investments near Kraków). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Krakowski Zespół do Badań Autostrad
Tichý R. 1961. O používání tuhy v mladší době kamenné. Památky archeologické 52/1, 76-84
Trąbska J. and Wesełuchy-Birczyńska A. 2014. Badania fazowe i strukturalne grafitowej zawieszki ze stanowiska Brzezie 17, gm. Kłaj. In A. Czekaj-Zastawny, Brzezie 17. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 491-498
Vostrovská I. 2018. Těšetice-Kyjovice – komunitní areál prvních zemědělců (upublished PhD dissertation, Masaryk University Brno). Brno
Wąs M. 2010. Materiały krzemienne. In L. Czerniak (ed.), Osady kultury ceramiki wstęgowej rytej w Modlnicy, gm. Wielka Wieś, woj. małopolskie, stanowisko 5 /AUT 5/ (unpublished elaboration for Krakowski Zespół do Badań Autostrad) Kraków
Zastawny A. 2009. Sprawozdanie z przeprowadzenia badań archeologicznych na stanowisku Więckowice, st. 4, gm. Zabierzów, woj. małopolskie (unpublished report for Provincial Heritage Protection Office in Kraków). Kraków
Zastawny A. and Grabowska B. 2014. Materiały kultury ceramiki wstęgowej rytej ze st. 10, 11 w Targowisku, pow. wielicki. In A. Zastawny (ed.), Targowisko, stan. 10, 11. Osadnictwo z epoki kamienia (= Via Archaeologica. Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce). Kraków: Krakowski Zespół do Badań Autostrad, 63-253

Relation:

Sprawozdania Archeologiczne

Volume:

73

Issue:

1

Start page:

221

End page:

249

Detailed Resource Type:

Article

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:236737 ; 0081-3834 ; doi:10.23858/SA/73.2021.1.2647

Source:

IAiE PAN, call no. P 244 ; IAiE PAN, call no. P 245 ; IAiE PAN, call no. P 243 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Access:

Open