Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 92 z. 1 (2020)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Wietrzenie mrozowe jest jednym z rodzajów wietrzenia fizycznego. Celem opracowania jest poznanie zróżnicowania tempa i przebiegu wietrzenia mrozowego oraz tempa i rozmiarów odpadania materiału ze ścian skalnych na podstawie badań terenowych i laboratoryjnych. Zróżnicowanie typów skał tatrzańskich, skład mineralny, ich uszczelnienie, zróżnicowana nasiąkliwość, porowatość decydują o przebiegu procesu, odmiennych efektach i produktach wietrzenia. Skutkiem wietrzenia jest rozluźnianie i stopniowe rozdrabnianie skały na mniejsze fragmenty. Próbki skalne, przeznaczone do badań laboratoryjnych reprezentowały utwory różnego wieku i różnych jednostek geologicznych Tatr Zachodnich. Przeprowadzone badania laboratoryjne symulują procesy zachodzące w warunkach naturalnych pozwalają na analizę cech fizycznych skał. Na podstawie wyliczonego wskaźnika wietrzenia mrozowego wyznaczono skały o najmniejszej i największej odporności na wietrzenie mrozowe. Na znaczną odporność badanych skał tatrzańskich wpływa niewielka porowatość otwarta, niska nasiąkliwość i zwięzłość skał, dobre wysortowanie ziaren skalnych, małe spękanie prób w stanie wyjściowym, obecność spoiwa zapełniającego niemal całkowicie pory skalne. Wpływ tekstury na rozpad skał nie został zaobserwowany, natomiast występowanie żył mineralnych w skale, determinuje ich sposób rozpadu, co miało miejsce w próbach zlepieńca drobnoziarnistego.

References:

Baranowska J., Garbiak M., 1999, Badania ultradźwiękowe, Politechnika Szczecińska, Szczecin.
Bland W., Rolls D., 1998, Weathering: An Introduction to the Scientific Principles, University Press, Oxford, New York.
Chen T.C., Yeung M.R., Mori N., 2004, Effect of water saturation on deterioration of welded tuff due to freeze-thaw action, Cold Regions Science and Technology, 38, s. 127-136. https://doi.org/10.1016/j.coldregions.2003.10.001
Chrzan T., 1994, Ultradźwiękowe badania właściwości skał i materiałów budowlanych, Wyd. Politechnika Wrocławska, Wrocław.
Klimaszewski M., 1988, Rzeźba Tatr Polskich, Wyd. PWN, Warszawa.
Matsuoka N., 1990, Mechanisms of rock breakdown by frost action: an experimental approach, Cold Regions Science and Technology, 17, 3, s. 253-270. https://doi.org/10.1016/S0165-232X(05)80005-9
Migoń P., 2006, Geomorfologia, Wyd. PWN, Warszawa.
Nowakowski A., Młynarczuk M., Ratajczak T., Gustkiewicz J., 2003, Wpływ warunków termicznych na zmianę niektórych właściwości fizycznych i strukturalnych wybranych skał, Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN, 5, Kraków, s. 29-32.
Rączkowska Z., 2007, Współczesna rzeźba peryglacjalna wysokich gór Europy, Prace Geograficzne PAN, Warszawa.
Siwicki M. (red.), 2005, Praktyczny atlas Tatr polskich i słowackich, Wyd. Sygnatura.
Tricart J., 1960, Prace doświadczalne w zakresie zagadnienia wietrzenia mrozowego, [w:] J. Tricart (red.), Zagadnienia geomorfologiczne, Wyd. PWN, Warszawa, s. 201-234.
Witt A., Borówka R.K., 1997, Wielka Encyklopedia Geografii Świata. Rzeźba powierzchni Ziemi, 4, Wyd. Kurpisz, Poznań, s. 91-100.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

92

Issue:

1

Start page:

19

End page:

39

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 1,9 MB ; application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:125080 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2020.1.2

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Access:

Otwarty