Różnorodność gatunkowa i ochrona nietoperzy Pogórza Śląskiego

Mysłajek, Robert W.; Kurek, Korneliusz; Jonderko, Tomasz; Tołkacz, Katarzyna; Kisza, Natalia; Gewartowska, Olga; Dorda, Aleksander; Nowak, Sabina; Warchałowski, Marcin

Title: Różnorodność gatunkowa i ochrona nietoperzy Pogórza Śląskiego ; Species diversity and protection of bats of the Silesian Foothills

References:

ASP 2010. Atlas ssaków Polski. IOP PAN, Kraków [http://www.iop.krakow.pl/ssaki]; dostęp 30.12.2014 r.
Ballouard J.-M., Provost G., Barré D., Bonnet X. 2012. Influence of a field trip on the attitude of schoolchildren toward unpopular organisms: an experience with snakes. Journal of Herpetology 46 (3): 423–428.
Bashta A.-T., Piskorski M., Mysłajek R. W., Tereba A., Kurek K., Sachanowicz K. 2011. Myotis alcathoe in Poland and Ukraine: new data on its status and habitat in Central Europe. Folia Zoologica 60 (1): 1–4.
Beczała T., Jagiełko J., Jonderko T., Mysłajek R.W. 2012. Skarby ukryte w Parku Kossaków. Fund. im. Z. Kossak, Górki Wielkie.
Blarowski A., Gajczak J., Łajczak A., Parusel J., Wilczek Z., Witkowski Z. 1997. Przyroda województwa bielskiego. Stan poznania, zagrożenia i ochrona. Colgraf–Press, Poznań.
Britton A.R.C., Jones G., Rayner J.M.V., Boonman A.M., Verboom B. 1997. Flight performance, echolocation and foraging behaviour in pond bats, Myotis dasycneme (Chiroptera: Vespertilionidae). Journal of Zoology 241 (3): 503–522.
Boyles J.G., Cryan P.M., McCracken G.F., Kunz T.H. 2011. Economic importance of bats in agriculture. Science 332: 41–42.
Ciechanowski M., Sachanowicz K., Kokurewicz T. 2007. Rare or underestimated? – The distribution and abundance of the pond bat (Myotis dasycneme) in Poland. Lutra 50 (2): 107–134.
Ciechanowski M., Zapart A. 2012. The diet of the pond bat Myotis dasycneme and its seasonal variation in a forested lakeland of northern Poland. Acta Chiropterologica 14 (1): 73–79.
Ciołkosz A., Guzik C., Luc M., Trzepacz P. 2011. Zmiany użytkowania ziemi w Karpatach Polskich w okresie 1988–2006. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Cleveland C.J., Betke M., Federico P., Frank J.D., Hallam T.G., Horn J., López jr. J.D., McCraken G.F., Medellín R.A., Moreno-Valdez A., Sansibe C.G., Westbrook J.K., Kunz T.H. 2006. Economic value of the pest control service provided by Brazilian free-tailed bats in south-central Texas. Frontiers in Ecology and the Environment 4: 238–243.
Dietz C., von Helversen O. 2004. Illustrated identification key to the bats of Europe. Electronic publication. Version 1.0. [http://www.uni-tuebingen.de/tierphys/Kontakt/mitarbeiter_seiten/ dietz.htm]; dostęp 30.02.2005 r.
Dyrektywa 1992. Dyrektywa Rady 92/43/EEC z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
Fuentes-Montemayor E., Goulson D., Cavin L., Wallace J.M., Park K.J. 2013. Fragmented woodlands in agricultural landscapes: The influence of woodland character and landscape context on bats and their insect prey. Agriculture, Ecosystems & Environment 172: 6−15.
Głowaciński Z. 2002. Vertebrata Kręgowce. W: Głowaciński Z. (red.). Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 13–22.
Gumiński R. 1950. Ważniejsze elementy klimatu rolniczego Polski południowo-wschodniej. Wiadomości Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej 3 (1): 57−113.
GUS. 2012. Rocznik Statystyczny 2012. GUS, Warszawa.
Hambler C., Canney S.M. 2013. Conservation. Cambridge University Press, New York.
Hutson A.M., Mickleburgh S.P., Racey P.A. 2001. Microchiropteran bats. Global status survey and conservation action plan. IUCN/SSC Chiroptera Specialist Group, Gland, Cambridge.
Jonderko T., Mysłajek R.W. 2014. Edukacja chiropterologiczna w ramach projektu “Skarby ukryte w Parku Kossaków”. Nietoperze 13 (1−2): 34−36.
Knight A.J. 2008. “Bats, snakes and spiders, Oh my!” How aesthetic and negativistic attitudes, and other concepts predict support for species protection. Journal of Environmental Psychology 28 (1): 94−103.
Kondracki J. 2011. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kozakiewicz K. 2011. Strategia zarządzania dla obszaru Natura 2000 „Kościół w Górkach Wielkich”. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
Kruczała A. (red.) 2000. Atlas klimatu województwa śląskiego. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Oddział w Katowicach, Katowice.
Kunz T.H., De Torrez E.B., Bauer D., Lobova T., Fleming T.H. 2011. Ecosystem services provided by bats. Annals of the New York Academy of Sciences 1223: 1–38.
Kurek K., Mysłajek R.W., Orysiak P., Nowak S., Kozakiewicz M. 2008. Activity of male-dominated bat communities over streams in the forests of the Western Carpathians (Poland). Vespertilio 12: 33–39.
Lesiński G. 2007. Bat road casualties and factors determining their level. Mammalia 71: 138–142.
Lesiński G., Sikora A., Olszewski A. 2011. Bat casualties on a road crossing a mosaic landscape. European Journal of Wildlife Research 57: 217–223.
Limpens H.J.G.A., Twisk P., Veenbaas G. 2005. Bats and road construction. Rijkswaterstaat, Delft.
Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S., Cierlik G. 2003. O kryteriach typowania specjalnych obszarów ochrony. W: Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. (red.). Ekologiczna sieć Natura 2000. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 41–65.
Mróz H. 2001. Środowisko geograficzne polskiego Śląska Cieszyńskiego. W: Sosna W. (red.). Śląsk Cieszyński. Środowisko naturalne. Zarys dziejów. Zarys kultury materialnej i duchowej. Macierz Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn: 11.
Mysłajek R.W. 2000. Rzadkie gatunki nietoperzy na Pogórzu Śląskim. Przyroda Górnego Śląska 21: 11.
Mysłajek R.W. 2002. Park fabryczny w Czańcu na Pogórzu Śląskim. Przyroda Górnego Śląska 28: 13.
Mysłajek R. W., Jonderko T., Kurek K., Dorda A. 2011. Obserwacje nocka orzęsionego Myotis emarginatus w przypadkowych schronieniach w zachodniej części Polskich Karpat. Nietoperze 12 (1–2): 40–42.
Mysłajek R.W., Jonderko T., Kurek K., Tołkacz K. 2014. Ssaki. W: Mysłajek R.W. (red.). Monografia przyrodnicza Góry Bucze. Urząd Gminy Brenna, Brenna: 93–98.
Mysłajek R.W., Kurek K. 2011. Nietoperze zabite w kolizjach z pojazdami w karpackiej części województwa śląskiego (południowa Polska). Nietoperze 12 (1–2): 40–42.
Mysłajek R.W., Kurek K., Jonderko T., Tołkacz K., Kisza N., Nowak S. 2012. Stan poznania fauny nietoperzy Kotliny Oświęcimskiej (południowa Polska). Przegląd Przyrodniczy 23 (4): 107–111.
Mysłajek R. W., Kurek K., Nowak S., Orysiak P. 2010. Nietoperze Chiroptera Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Nietoperze 11: 31–43.
Mysłajek R.W., Kurek K., Piksa K., Szura K., Nowak S. 2013. Czy specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 Beskid Mały (PLH240023) w wystarczający sposób chroni nietoperze? Chrońmy Przyrodę Ojczystą 69 (3): 226–233.
Mysłajek R.W., Kurek K., Szura C., Nowak S., Orysiak P. 2007. Bats (Chiroptera) of the Silesian Beskid Mountains. Fragmenta Faunistica 50 (1): 77–85.
Mysłajek R.W., Nowak S. 2000. Notowania mroczków posrebrzanych Vespertilio murinus w Bielsku-Białej na Pogórzu Śląskim. Przegląd Przyrodniczy 11 (1): 95–97.
Mysłajek R.W., Nowak S., Kurek K. 2004. Fauna nietoperzy Kotliny Żywieckiej. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 60 (3): 78–85.
Obrist M.K., Boesch R., Flückiger P.F. 2004. Variability in echolocation call design of 26 Swiss bat species: consequences, limits and options for automated field identification with a synergetic pattern recognition approach. Mammalia 68 (4): 307–322.
Paszkiewicz R., Szkudlarek R., Węgiel A., Węgiel J., Węgiel W. 1998. Materiały do chiropterofauny Pienin – letnie stanowiska nietoperzy. Pieniny – Przyroda i Człowiek 3: 43–49.
Pax F. 1925. Wirbeltierfauna von Schlesien. Faunistische und tiergeograpische Untersuchungen im Odergebiet. Gebrüder Borntraeger, Berlin.
Pennisi L.A., Holland S.M., Stein T.V. 2004. Achieving bat conservation through tourism. Journal of Ecotourism 3 (3): 195–207.
Piłacińska B., Sachanowicz K., Nowak S., Mysłajek R.W. 2013. Czerwona lista ssaków województwa śląskiego. W: Parusel J.B. (red.). Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030. Raport o stanie przyrody województwa śląskiego. 5 Czerwone listy zwierząt kręgowych województwa śląskiego. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice. Raporty Opinie 6: 147–184.
Preatoni D.G., Nodari M., Chirichella R., Tosi G., Wauters L.A., Martinoli A. 2005. Identifying bats from time-expanded recordings of search calls: comparing classification methods. Journal of Wildlife Management 69 (4): 1601–1614.
Prokop P., Fančovičová J., Kubiatko M. 2009. Vampires are still alive: Slovakian students’ attitudes toward bats. Anthrozoös 22 (1): 19–30.
Pucek Z., Raczyński J. (red.). 1983. Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN, Warszawa.
Puig-Montserrat X., Torre I., López-Baucells A., Guerrieri E., Monti M., Ràfols-García R., Ferrer X., Gisbert D., Flaquer C. 2015. Pest control service provided by bats in Mediterranean rice paddies: linking agroecosystems structure to ecological functions. Mammalian Biology (w druku).
Racey P.A. 1998. The importance of the riparian environment as a habitat for British bats. W: Dustone N., Gorman M.L. (red.). Behaviour and ecology of riparian mammals. Cambridge University Press, Cambridge: 69–91.
Racey P.A. 2000. Does legislation conserve and does research drive policy? The case of bats in the UK. W: Entwistle A., Dunstone N. (red.). Priorities for the conservation of mammalian diversity: has the panda had its day? Cambridge University Press, Cambridge: 159–173.
Romer E. 1949. Regiony klimatyczne Polski. Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria B, nr 16, Wrocław.
Russ J. 2012. British bat calls – a guide to species identification. Pelagic Publishing, UK.
Ryser G.R., Popovici R. 1999. The fiscal impact of the Congress Avenue Bridge bat colony on the city of Austin. Bat Conservation International, Austin.
Sachanowicz K., Ciechanowski M., Piksa K. 2006. Distribution patterns, species richness and status of bats in Poland. Vespertilio 9–10: 151–173.
Sachanowicz K., Wower A. 2013. Assemblage structure and use of anthropogenic roosts by bats in the Eastern Carpathians: Case study in the Bieszczady National Park (SE Poland). Italian Journal of Zoology 80: 139–148.
Schofield H.W. 2008. The Lesser horseshoe bat. Conservation Handbook. The Vincent Wildlife Trust, Eastnor.
Stanik K., Gubała W.J. 2008. Nietoperze jaskini Oblica. W: Kłys G., Wołoszyn B.W., Jagt-Yazykova E., Kuśnierz A. (red.). Wpływ środowiskowych warunków na wybór hibernaculum przez nietoperze. Stowarzyszenie Społeczny Ruch Ekologiczno-Rekreacyjno-Sportowy, Bytom: 81–89.
Sutherland W.J. 2000. The conservation handbook: research, management and policy. Blackwell Science, Oxford.
Warchałowski M., Pietraszko M. 2014. Nowo odkryte schronienie podkowca małego we wsi Grodziec (Śląsk Cieszyński). Przegląd Przyrodniczy 25 (3): 68–71.
Warchałowski M., Pietraszko M., Cichocki J., Szkudlarek R. 2014a. Nowe stwierdzenia nocka orzęsionego Myotis emarginatus na obszarze Beskidów Zachodnich oraz Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Przegląd Przyrodniczy 25 (1): 79–84.
Warchałowski M., Szkudlarek R., Bator A., Paszkiewicz R., Płoskoń Ł., Węgiel J., Pietraszko M., Węgiel A. 2011. Nowo odkryte stanowisko kolonii rozrodczej podkowca małego Rhinolophus hipposideros na obszarze Pogórza Śląskiego. Nietoperze 12 (1–2): 59–60.
Warchałowski M., Szkudlarek R., Bator A., Paszkiewicz R., Pietraszko M., Płoskoń Ł., Węgiel J., Węgiel A. 2013. Najcenniejsze kolonie rozrodcze podkowca małego Rhinolophus hipposideros na terenie Pogórza Śląskiego (Grodziec Śląskie). Ogólnopolska Konferencja Chiropterologiczna „Wypracowanie czynnych metod ochrony nietoperzy. Wykorzystanie doświadczeń projektu „Ochrona podkowca małego w Polsce”, Krynica Zdrój, 22–24 marca 2013 r. Książka Streszczeń: 73.
Warchałowski M., Szkudlarek R., Bator A., Paszkiewicz R., Płoskoń Ł., Węgiel J., Pietraszko M. 2014b. Nowo odkryte stanowiska podkowca małego Rhinolophus hipposideros na Śląsku Cieszyńskim. Nietoperze 13 (1–2): 57–59.
Węgiel A., Szkudlarek R., Gottfried T. 2004. Skład gatunkowy, aktywność i struktura populacji nietoperzy odławianych latem przy otworach jaskiń w Beskidach. Nietoperze 5 (1–2): 95–105.
Wołoszyn B.W., Gałosz W., Labocha M., Postawa T. 1994. Wstępne wyniki badań nietoperzy w województwie bielskim oraz postulaty ich ochrony. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 50 (3): 94–102.
Wołoszyn B.W., Mysłajek R. 1994. Nowe stanowisko nocka orzęsionego Myotis emarginatus na Pogórzu Śląskim. Wszechświat 12: 317.
Zając M. 1992. Stosunki geobotaniczne południowej części Kotliny Oświęcimskiej i zachodniej części Pogórza Śląskiego. Część III. Historia roślinności i przynależność geobotaniczna badanego terenu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Botaniczne 24: 25–55.
Zhang W., Goodale E., Chen J. 2014. How contact with nature affects children’s biophilia, biophobia and conservation attitude in China. Biological Conservation 177: 109–116.
Zygmunt J. 1995. Kolonia nietoperzy w Górkach Wielkich. Chrońmy Przyrodę Ojczystą 51 (1): 73.