Nielegalna emigracja Żydów z Polski 1944–1947 – kontekst międzynarodowy

Semczyszyn, Magdalena (1982– )

doi:0419-8824

Pobierz

Tytuł: Nielegalna emigracja Żydów z Polski 1944–1947 – kontekst międzynarodowy

Abstrakt:

Artykuł dotyczy nielegalnej emigracji Żydów z Polski w latach 1944–1947 w szerokim kontekście międzynarodowym. Nielegalna emigracja Żydów zyskała po wojnie zorganizowany charakter (Bricha) i objęła swym zasięgiem praktycznie całą Europę. Akcja została wymierzona w Wielką Brytanię, która od 1920 r. sprawowała mandat nad Palestyną i prowadziła politykę ścisłego ograniczania żydowskiego osadnictwa w tym regionie. Bliski Wschód stał się głównym kierunkiem wyjazdów. Ocenia się, że do końca 1947 r. Europę Środkowo-Wschodnią opuściło ok. 250 tys. Żydów, w tym 140 tys. z Polski.

Bibliografia:

Aleksiun N., Dokąd dalej? Ruch syjonistyczny w Polsce (1944–1950), Warszawa 2002.
Aleksiun N., Legalna emigracja Żydów z Polski w latach 1944–1950, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 1996, z. 251.
Aleksiun-Mądrzak N., Nielegalna emigracja Żydów z Polski w latach 1945–1947, cz. 1, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1995/1996, nr 2, s. 71–90; cz. 2, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1996, nr 3, s. 32–56.
Bauer Y., Flight and Rescue: Brichach. The organized escape of Jewish survivors of Eastern Europe 1944–1948, New York 1970.
Berendt G., Emigracja ludności żydowskiej z Polski w latach 1945–1967, „Polska 1944/45–1989. Studia i Materiały” 2006, t. VII, s. 25–60.
Československo a Izrael 1945–1956. Dokumenty, red. M. Bulinova, Praha 1993.
Cukierman „Antek” I., Nadmiar pamięci. (Siedem owych lat). Wspomnienia 1939–1946, tłum. Z. Perelmuter, Warszawa 2000.
Dekel E., B’riha. Flight to the Homeland, New York 1973.
Grabski A., Centralny Komitet Żydów w Polsce (1944–1950). Historia polityczna, Warszawa 2015.
Grajek S., Po wojnie i co dalej. Żydzi w Polsce w latach 1945–1949, Warszawa 2003.
Ivanković M., Jevreji u Jugoslaviji (1944–1952). Kraj ili novi početak, Beograd 2009.
Kugler P., Československo a poválečna židovská emigracje z Polska, „Almanach Historyczny” 2011, t. XIII.
Lewinsky T., Żydowscy uchodźcy i przesiedleńcy z Polski w okupowanych Niemczech, w: Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2012, s. 95–122.
Mankowitz Z.W., Life between Memory and Hope. The Survivors of the Holocaust in Occupied Germany, Cambridge 2002.
Naor M., Haapala. Clandestine Immigration 1931–1948, Tel Aviv 1987.
Orlicki J., Szkice z dziejów stosunków polsko-żydowskich 1918–1949, Warszawa 1983.
Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1944. Szkice z dziejów aliji-bet, nielegalnej imigracji żydowskiej, Kraków 2009.
Pisarski M., Emigracja Żydów z Polski w latach 1945–1951, w: Studia z dziejów i kultury Żydów w Polsce po 1945 roku, red. J. Tomaszewski, Warszawa 1997, s. 13–82.
Porat D., The Fall of a Sparrow. The Life and Times of Abba Kovner, Stanford 2010.
Ro’i Y., Soviet Decision Making in Practise: The USSR and Israel 1947–1954, New Jersey 1980.
Rolinek S., Jüdische Lebenswelten 1945–1955: Flüchtlinge in der amerikanischen Zone Österreichs, Innsbruck 2007.
Rudawski M., Mój obcy kraj?, Warszawa 1996.
Schiff M., President Truman and the Jewish DPs 1945–1946: The Untold Story, „American Jewish History” 2015, vol. XCIX, no. 4.
Segev T., Siódmy milion. Izrael – piętno Zagłady, tłum. B. Gadomska, Warszawa 2012.
Semczyszyn M., Icchak Cukierman, Aba Kowner i Elizer Lidowski – organizatorzy powojennej emigracji żydowskiej do Palestyny, „Polish Biographical Studies” 2014, no. 2, s. 93–112.
Semczyszyn M., Polski szlak Brichy. Nielegalna emigracja Żydów z Polski w latach 1944–1947, w: Między ideologią a socjotechniką. Kwestia mniejszości narodowych w działalności władz komunistycznych – doświadczenie polskie i środkowoeuropejskie, red. M. Semczyszyn, J. Syrnyk, Warszawa–Szczecin–Wrocław 2014, s. 255–276.
Słuckij I., Hagana – jewrejskaja bojewaja organizacja w Erec-Israel, t. II, Jerusalim 1979.
Sommer Schneider A., Sze’erit hapleta. Ocaleni z Zagłady. Działalność American Jewish Joint Distribution Committee w Polsce w latach 1945–1989, Kraków 2014.
Stankowski A., Emigracja Żydów z Pomorza Zachodniego w latach 1945–1960, w: Studia z dziejów i kultury Żydów w Polsce po 1945 roku, red. J. Tomaszewski, Warszawa 1997, s. 83–142.
Stankowski A., Nowe spojrzenie na statystyki dotyczące emigracji Żydów z Polski po 1944 roku, w: G. Berendt, A. Grabski, A. Stankowski, Studia z historii Żydów w Polsce po 1945 roku, Warszawa 2000, s. 103–151.
Stankowski A., Poland and Israel: Bilateral Relations 1947–1953 (based on the Archives of the Polish Ministry of Foreign Affairs), „Jews in Eastern Europe” 1998, no. 3 (37), s. 5–8.
Stefaniak M., Nielegalna emigracja Żydów z Pomorza Zachodniego w latach 1945–1948, w: Żydzi i ich sąsiedzi na Pomorzu Zachodnim w XIX–XX w., red. M. Jaroszewicz, W. Stępiński, Warszawa 2007, s. 365–375.
Szaynok B., Nielegalna emigracja Żydów z Polski 1945–1947, „Przegląd Polonijny” 1995, z. 2, s. 31–46.
Szaynok B., Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944–1968, Warszawa 2007.
The Jews in the Soviet Satellites, New York 1971.
Veni Hadari Z., Second Exodus. The Full Story of Jewish Illegal Immigration to Palestine 1945–1948, London 1991.
Wasserstein B., Britain and the Jews of Europe 1939–1945, London 1999.
Wasserstein B., Vanishing Diaspora. The Jews in Europe since 1945, Cambridge 1996.
Żbikowski A., Morderstwa popełniane na Żydach w pierwszych latach po wojnie, w: Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944–2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2012, s. 71–94.