„Dwie Europy Środkowe” Oskara Haleckiego w „cieniu imperializmów”

Korol'ov, Gennadìj Oleksandrovič

doi:0023-5903

Download

Title: „Dwie Europy Środkowe” Oskara Haleckiego w „cieniu imperializmów”

Abstract:

The article presents an analysis of the genesis of the concept of “Dualism of Central Europe” formulated by the outstanding Polish historian Oskar Halecki (1891– 1973) as a reflection on the historiographic tradition of Eastern Europe and reaction to the dichotomous political position “between Germany and Russia”.

References:

Beauvois Daniel, Mit „kresów wschodnich” czyli jak mu położyć kres, w: Polskie mity polityczne XIX i XX wieku, red. Wojciech Wrzesiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994, s. 93–105.
Berdyaev Nicolas, The Russian Idea, Macmillan Company, New York 1948.
Bibó István, Nędza małych państw wschodnioeuropejskich, w: Bibó István, Eseje polityczne, Universitas, Kraków 2012, s. 22–98.
Błachowska Katarzyna, Oskar Halecki (1891–1973), w: O. Halecki, Dzieje Unii Jagiellońskiej, t. 2: W XVI wieku, oprac. Katarzyna Błachowska, IH UW, Neriton, Warszawa 2013.
Borodziej Włodzimierz, Brzostek Błażej, Górny Maciej, Polnische Europa-Pläne des 19. und 20. Jahrhunderts, w: Heinz Duchhardt, Malgorzata Morawiec, Ignac Romsics, Włodzimierz Borodziej, Option Europa. Deutsche, polnische und ungarische Europapläne des 19. und 20. Jahrhunderts, t. 1, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2005, s. 43–134.
Cisek Janusz, Oskar Halecki. Historyk. Szermierz Wolności, IPN, Warszawa 2009.
Europa Współczesna, część ogólna. Rok akad. 1931–32, według wykładów prof. Oskara Haleckiego, T-wo Br. Pom. Studentów Szkoły Nauk Politycznych, Warszawa [1932?].
Górny Maciej, Przede wszystkim ma być naród. Marksistowskie historiografie w Europie Środkowo-Wschodniej, TRIO, Warszawa 2007.
Górny Maciej, Użyteczność i granice. Europa Środkowo-Wschodnia jako narzędzie badawcze, KH 120, 2013, 4, s. 801–808.
Grzybowski Konstanty, Anachroniczna historiozofia profesora Oskara Haleckiego, w: idem, Refleksje sceptyczne, t. 1, Książka i Wiedza, Kraków 1972, wyd. II, s. 65–76.
Halecki Oskar, Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe, The Ronald Press Company, New York 1952.
Halecki Oskar, Czy potrzebna jest „rewizja” dziejów Polski, „Przegląd Powszechny” 204, 1934, 612, s. 295–314.
Halecki Oskar, Dzieje Unii Jagiellońskiej, t. 1: W wiekach średnich, t. 2: W XVI wieku, Akademia Umiejętności, Nakładem Funduszu Nestora Bucewicza, Kraków 1919–1920.
Halecki Oskar, Ekspansya i tolerancya, w: Przyczyny upadku Polski. Odczyty, Gebethner i Wolff, Warszawa 1918, s. 4–77.
Halecki Oskar, Federal Traditions in Central Eastern Europe, „New Europe” 1 XII 1940, s. 11–12.
Halecki Oskar, Federalism as an Answer, „Annals of the American Academy of Political and Social Science” 258, Jul. 1948, s. 66–69.
Halecki Oskar, Historia Europy. Jej granice i podziały, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 1994.
Halecki Oskar, Idea Jagiellońska, KH 51, 1937, 1–2, s. 486–510.
Halecki Oskar, Imperialism in Slavic and East European History, „The American Slavic and East European Review” 11, 1951, 1, s. 1–26.
Halecki Oskar, Kijów a Polska, „Tygodnik Ilustrowany” 1920, 20, s. 382.
Halecki Oskar, L’histoire de l’Europe orientale. Sa division en époques, son milieu géographique et ses problèmes fondamentaux, w: La Pologne au V Congrès International des Sciences Historiques, Bruxelles 1923, Varsovie 1924, s. 73–94.
Halecki Oskar, The Historical Role of Central-Eastern Europe, „Annals of the American Academy of Political and Social Science” 8, march 1944, s. 9–18.
Halecki Oskar, The Limits and Divisions of European History, Sheed and Ward, London – New York 1950.
Halecki Oskar, The Millennium of Europe, University of Notre Dame Press, Paris 1963.
Halecki Oskar, The Sixth Partition of Poland, „The Review of Politics” 7, 1945, 2, s. 142–155.
Halecki Oskar, Unia Polski z Litwą a Unia Kalmarska, w: Studia historyczne ku czci Stanisława Kutrzeby, t. 1, nakł. Komitetu, Kraków 1938, s. 217–232.
Halecki Oskar, Wschodnia granica Polski w świetle historii, „Przegląd Dyplomatyczny” 1, 1919, 2, s. 45–57.
Halecki Oskar, Wschód europejski, Polska a Rosja, „Wiadomości”, London, 29 IX 1957.
Kłoczowski Jerzy, Europa Środkowowschodnia w historiografii krajów regionu, Lublin 1993 (Materiały Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, t. 5).
Kłoczowski Jerzy, Oskar Halecki i jego walka o miejsce Polski w Europie, w: Z dziejów polityki i dyplomacji. Studia poświęcone pamięci Edwarda hr. Raczyńskiego, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wychodźstwie, red. Henryk Bułhak, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1994, s. 397–406.
Kornat Marek, „Pesymizm” czy „optymizm”? Oskar Halecki a spór o wartość dziejowej spuścizny przedrozbiorowej Rzeczypospolitej w historiografii polskiej, w: Oskar Halecki i jego wizja Europy, t. 2, red. Małgorzata Dąbrowska, IPN, Warszawa–Łódź 2014, s. 67–90.
Kornat Marek, Historyk Europy Środkowo-Wschodniej. Oskar Halecki (1891–1973) w nauce i życiu Polski, w: Historik v promĕnách doby a prostředi 20. stoleti, red. Jiří Hanuš, Radomir Vlček, Matice moravská, Brno 2009, s. 305–338.
Kornat Marek, Profesor Oskar Halecki w życiu politycznym Polski i na forum międzynarodowym, w: Oskar Halecki i jego wizja Europy, t. 3, red. Małgorzata Dąbrowska, IPN, Warszawa–Łódź 2014, s. 275.
Kucharzewski Jan, German Philosophy and the Russian Intelligentsia, „Bulletin of the Polish Institute” 1944, 2, s. 1057–1076.
Łukasiewicz Sławomir, Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna w Stanach Zjednoczonych 1940–1971, IPN, Warszawa–Lublin 2010.
Miller Aleksiej, Koncepcje regionalnego podziału Europy to przedmiot badań geografii mentalnej. I tyle, KH 120, 2013, 4, s. 861–864.
Morawiec Małgorzata, Oskar Halecki, w: Europa-Historiker. Ein biographisches Handbuch, red. Heinz Duchhardt, Vandenhoeck and Ruprecht, Göttingen 2006, s. 215–239.
Okulewicz Piotr, Koncepcja „międzymorza” w myśli i praktyce politycznej obozu Józefa Piłsudskiego w latach 1918–1926, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.
Stobiecki Rafał, Historycy polscy wobec wyzwań XX wieku, Nauka i Innowacje, Poznań 2014.
Stobiecki Rafał, Twórczość emigracyjna Oskara Haleckiego (1891–1973). Próba charakterystyki, w: Studia z dziejów Polski i Europy w XIX i XX wieku. Księga dedykowana Profesorowi Piotrowi Stefanowi Wandyczowi, red. Janusz Faryś, Roman Nir, Mark Szczerbiński, Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej Poznańskiej AWF, Gorzów Wielkopolski 2004, s. 581–592.
Stryjek Tomasz, Europa Środkowa (Środkowo-Wschodnia), czyli o pochwale różnorodności i komparatystyki, KH 120, 2013, 4, s. 761–791.
Tazbir Janusz, Fałsz historyczny i zdrada narodu w pracach O. Haleckiego, KH 60, 1953, 3, s. 177–178.
Tazbir Janusz, Od antemurale do przedmurza. Dzieje terminu, OiRP 29, 1984, s. 166–184.
Tazbir Janusz, Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna, Interpress, Warszawa 1987.
Todorova Maria, Bałkany wyobrażone, Czarne, Wołowiec 2014.
Troebst Stefan, Halecki Revisited. Europe’s Conflicting Cultures of Remembrance, w: Cultural Memories. The Geographical Point of View, red. Peter Meusburger, Michael Heffernan, Edgar Wunder, Springer, Dordrecht–Heidelberg 2011, s. 145–154.
Troebst Stefan, What’s in a Historical Region? A Teutonic Perspective, „European Review of History” 10, 2003, 2, s. 173–188.
Wandycz Piotr, East European History and its meaning. The Halecki–Bidlo–Handelsman debate, w: Király Béla emlékkönyv. Háború és társadalom, red. Pál Jónás, Béla K. Király, Századvég, Budapest 1992, s. 308–321.
Wandycz Piotr, O historycznej tożsamości Europy Środkowo-Wschodniej, „Tygodnik Powszechny” 1987, 18.
Wandycz Piotr, Oskar Halecki i jego koncepcja Europy Środkowo-Wschodniej, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 5, 2007, s. 45–51.
Wolff Larry, Inventing Eastern Europe. The Map of Civilization on the Mind of the Enlightenment, Stanford University Press, Stanford Calif. 1994.
Грушевський Михайло, Звичайна схема „русскої” історії й справа раціонального укладу історії східного слов’янства, Статьи по славяноведению, wyd. 1, Санкт-Петербург 1904.
Грушевський Михайло С., Історія України-Руси: в 11 т. 12 кн, t. 3, Київ 1993. Костомаров Николай Иванович, Мысли о федеративном начале в Древней Руси, Из журнала „Основа”, Санкт Петербург 1861.
Нойманн Ивер, Использование Другого. Образы Востока в формировании европейских идентичностей, Новое издательство, Москва 2004.
Троебст Штефан, „Восток – это другое!” Центральная Европа как эксклюзионистский проект, w: Славяне и Центральная Европа. Языки, история, культура, red. Елена Николаевна Ковтун et al., Полимедиа, Москва 2015, s. 61–70.