Subtitle:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce T. 61 (2017)

Contributor:

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Publisher:

Polska Akademia Nauk. Instytut Historii

Place of publishing:

Warszawa

Description:

p. 235-257 ; 24 cm. ; Summary in English

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

The purpose of the study is to indicate the sources for a textual commentary to the New Testament in Jakub Wujek’s translation of 1593. The problem is presented on the example of the Acts 2:14–36. The Jesuit in his translatory work used the English Rheims New Testament of 1582, and Robert Bellarmine’s Latin commentary entitled Disputationes Christianae Fidei. The question of sources for the New Testament in Jakub Wujek’s translation has been almost completely unexplored or explored incorrectly. A comparative analysis of Wujek’s commentary with that of Bellarmine’s and of the Rheims New Testament has led to surprising conclusions: that Jakub Wujek, one of the most outstanding Bible translators in the sixteenth century, probably knew English, and his textual commentary to the New Testament of 1593 is a compilation of the two abovementioned texts. This means that as a Bible commentator Wujek was imitative and dependent on secondary sources, as he did not use texts by Church Fathers, but relied on quotations from their writings he found in other compendia.

References:

Biblia swięta / Thoiest / Księgi Starego y Nowego Zakonu / własnie z Zydowskiego / Greckiego / y Laćińskiego / nowo na Polski ięzyk z pilnośćią y wiernie wyłożone, Brześć Litewski: [S. Murmelius lub C. Bazylik?], nakł. M. Radziwiłł, 1563, 2°, BO, sygn. XVI.F.4013
BIBLIA TO IEST KSIĘGI STAREGO Y NOWEGO TESTAMNETV WEDŁVG ŁACINSKIEGO przekładu starego, w kośćiele powszechnym przyiętego, na Polski ięzyk z nowu z pilnośćią przełożone, Z DOKŁADANIEM TEXTV ZYDOWSKIEGO y Greckiego, y z wykładem Katholickim, trudnieyszych mieysc do obrony Wiary swiętey powszechney przeciw kacerztwóm tych czasów nalezących: PRZEZ D. IAKVBA WVYKA Z WĄGROWCA, THEOLOGA SOCIETATIS IESV. Z DOZWOLENIEM STOLICE APOSTOLSKIEY, a nakładem Iego M. Kśiędza Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, etć. wydane, Kraków: Druk. Łazarzowa, nakł. S. Karnkowski, 1599, 2°, BUWr, sygn. 437771, BO, sygn. XVI.F.4289
D. Bieńkowska, Jak Jakub Wujek Pismo Święte na język polski przekładał (O warsztacie tłumacza i technice przez niego stosowanej), „Bobolanum”, 9, 1998 Disputationes Roberti Bellarmini Politiani, Societatis Iesv, De Controversiis Christianae Fidei, Adversus huius temporis Haereticos: Tribus Tomis comprehensae. Primi Tomi. Tertia Controversia Generalis, De Summo Pontifice, Ingolstadii: Sartorius, 1587
D. Frick, Anglo-Polonica. The Rheims New Testament of 1582 and the Making of the Polish Catholic Bible, „The Polish Review”, 36, 1991
D. Frick, Polish Sacred Philology in the Reformation and the Counter-Reformation (Chapters in the History of the Controversies 1551–1632), Berkeley–Los Angeles–London 1989
J. Gołąb, O tłumaczeniu Nowego Testamentu przez Jakóba Wujka, Warszawa 1906
D. Kuźmina, Pod sztandarem słowa, Warszawa 2004
The NEVV TESTAMENT OF IESVS CHRIST, TRANSLATED FAITH-FVLLY INTO ENGLISH out of the authentical Latin, according the best corrected copies of the same, diligently conferred vvith the Greeke and other editions in divers languages: Vvith ARGVMENTS of bookes and chapters, ANNOTATIONS, and other necessarie helpes, for the better vnderstanding o the text, and specially for the discoverie of the CORRVPTIONS of divers late translations, and for cleering the CONTROVERSIES in religion, of these daies: IN THE ENGLISH COLLEGE OF RHEMES, Rhemes: I. Fogny, 1582, Princeton Theological Seminary Library, sygn. 3.25.13.40-2/6
P. Nicko-Stępień, Wulgata Lowańska a Nowy Testament w przekładzie ks. Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Mt 16, 13–20, OiRwP, 59, 2015, s. 47–66
Nowy Testament Pana naszego IESVSA CHRISTVSA. Z nowu z Laćińskiego y z Gręckiego na Polskie wiernie a szczyrze przełożony: y Argumentami abo Summariuszami każdych Kśiąg / y Rozdźiałow / y Annotacyami po brzegach obiaśniony. Przydane są Nauki y Przestrogi mało nie za każdym Rozdźiałem: Porownanie Ewangelistow SS. Dźieie y drogi rozmaite Piotra y Pawła S. y Regestr rzeczy głownieyszych na końcu. Przez D. IAKVBA WVYKA, Theologa Societatis IESV. Z dozwoleniem Starszych. Pod rozsądek Kośćioła S. Powszechnego Rzymskiego wszytko niech podlęże, Kraków: A. Piotrkowczyk, 1593, 4°, BO, sygn. XVI.Qu.3065
Nowy Testament Pana naszego IESVSA CHRISTUSA. Z nowu z Laćińskiego y z Græckiego na Polskie wiernie a szczyrze przełożony. Przez D. IAKVBA WVYKA Theologa Societatis IESV. Z dozwoleniem Starszych. Pod rozsądek Kośćioła S. Powszechnego Rzymskiego wszytko niech podlęże, Kraków: A. Piotrkowczyk, 1594, 8°, BO, sygn. XVI.O.665
NOWY TESTAMENT. To iest Wszytkie pisma nowego Przymierza / z Greckiego ięzyka na rzecż Połską wiernie y szcżerze przełożone. Przydane iest rozne cżytanie na brzegach / ktore się w inszych kśięgach nayduie: y Reiestr na końcu, [Kraków]: A. Rodecki, 1577, 4°, BO, sygn. XVI.Qu.1773
Nowy Testament w przekładzie ks. dr Jakuba Wuika T.J. z roku 1593, red. W. Smereka, Kraków 1966
Nowy Testament znowu przełożony / a na wielu mieyscach za pewnemi dowodami od przysad przez Simona Budnego ocżyśćiony / i krotkiemi przypiskami po kraioch objaśniony. Przydane też są na końcu tegoż dostateczniejsze przypiski/ które każdey iak miarz odmiany przyczyny ukazuią, Łosk: [Daniel z Łęczycy], nakł. J. Kiszka, 1574, 8°, BO, sygn. XVI.O.191
L. Piechnik, Początki Akademii Wileńskiej (1570–1599), Rzym 1984
R. Pietkiewicz, Pismo Święte w języku polskim w latach 1518–1638. Sytuacja wyznaniowa w Polsce a rozwój edytorstwa biblijnego, [rozprawa doktorska], Wrocław 2002
J. Sygański, Korespondencja ks. Jakóba Wujka z Wągrówca z lat 1569–1596, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 44, 1918
J. Sygański, Korespondencja ks. Jakóba Wujka z Wągrówca z lat 1569–1596,„Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 45, 1918
J. Sygański, Korespondencja ks. Jakóba Wujka z Wągrówca z lat 1569–1596, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, 46, 1920

Relation:

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Volume:

61

Start page:

235

End page:

257

Detailed Resource Type:

Article : original article

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:64856 ; 0029-8514 ; 10.12775/OiRwP.2017.08

Source:

IH PAN, sygn. A.512/61 Podr. ; IH PAN, sygn. A.513/61 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY-ND 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY-ND 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY-ND 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of History PAS

Access:

Open