Herpetofauna of the opencast mines in Lower Silesia (Poland)

Wirga, Monika; Majtyka, Tomasz

doi:10.3161/00159301FF2015.58.1.065

Download

Title: Herpetofauna of the opencast mines in Lower Silesia (Poland)

Abstract:

Herpetofauna kopalń odkrywkowych jest słabo poznana i brak jest wcześniejszych kompleksowych badań w tej dziedzinie. Celem pracy było zbadanie tej fauny na przykładzie wybranych wyrobisk. Obserwacje, prowadzone w 22 kopalniach odkrywkowych we wschodniej,nizinnej części Dolnego Śląska (pd.-zach. Polska), wykazały łącznie 19 gatunków (w tym 14 gatunków płazów i 5 gatunków gadów). Brak istotnych różnic w składzie gatunkowym, w odkrywkach podzielonych ze względu na wydobywane minerały, natomiast daje się zauważyć niewielkie różnice składu gatunkowego herpetofauny pomiędzy piaskowniami a kamieniołomami. Niektóre gatunki zostały zaobserwowane wyłącznie albo w piaskowniach albo w kamieniołomach. Znaleźliśmy również istotne statystycznie niewielkie różnice w składzie gatunkowym herpetofauny i samych płazów uwzględniając stan eksploatacji kopalń odkrywkowych. Jeden gatunek występuje głównie w eksploatowanych odkrywkach a cztery inne tylko w opuszczonych. Nie stwierdzono natomiast istotnych statystycznie różnic między liczbą gatunków w kopalniach odkrywkowych eksploatowanych, niedawno opuszczonych i dawno opuszczonych.

References:

BADORA K., HEBDA G., NOWAK A. & NOWAK S. 2003. Różnorodność biologiczna i geologiczna wyrobisk poeksploatacyjnych skał węglanowych górnej kredy miasta Opola. Nature Journal, Opole Scientific Society, 36: 35–67.
BĄBELEWSKA A., MUSIELIŃSKA R., ŚLIWIŃSKA-WARZYCHOWSKA A., BOGDANOWICZ M. & WITKOWSKA E. 2014. Edukacyjna rola nieczynnego kamieniołomu „Lipówka” w Rudnikach koło Częstochowy. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego 26: 57–66.
BERGER L. 1975. Fauna słodkowodna Polski. Gady i płazy (Reptilia et Amphibia). Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 110 pp.
BŁAŻUK J. 2007. Herpetofauna doliny Sanu pod Otrytem i terenów przyległych (Bieszczady Zachodnie). Roczniki Bieszczadzkie 15: 181–229.
CHLEBICKI A. 1988. Herpetofauna Wzgórz Strzelińskich na Dolnym Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis 972, Prace Zoologiczne 19: 37–52.
CZORTEK P. 2011. Encroachment of thermophilous species on the transformed habitats (sand and gravel pits) near Świecie on the Vistula. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin Polonia, Sectio C 66: 121–133.
GALÁN P. 1997. Colonization of spoil benches of an opencast lignite mine in northwest Spain by amphibians and reptiles. Biological Conservation 79: 187–195.
GŁOWACIŃSKI Z. & RAFIŃSKI J. (eds) 2003. Atlas płazów i gadów Polski. Status – rozmieszczenie – ochrona. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Warszawa-Kraków, 152 pp.
GRABOWSKI M. H. 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, poz. 1348.
HAMMER Ø., HARPER D. A. T. & RYAN P. D. 2001. PAST: Paleontological statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica 4: 1–9.
HEBDA G. 2003. Rozmieszczenie kumaków Bombina Oken, 1816 na Opolszczyźnie. Nature Journal, Opole Scientific Society, 36: 77–82.
HOFMAN S. & SZYMURA J. M. 1998. Rozmieszczenie kumaków, Bombina Oken, 1816 w Polsce. Przegląd Zoologiczny 42: 171–185.
INDERMAUR L., GEHRING M., WEHRLE W., TOCKNER K. & NAEF-DAENZER B. 2009. Behavior-Based Scale Definitionsfor Determining Individual Space Use: Requirements of Two Amphibians. The American Naturalist 173: 60–71.
JUSZCZYK W. 1987. Płazy i gady krajowe. Vol. 1-3. 2nd ed. rev. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, pp. 238 + 384 + 214.
KAŹMIERCZAK U. & KAŹMIERCZAK W. 2012. Ocena dolnośląskiego górnictwa skalnego w latach 2003–2011. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej 134: 143–152.
KIERZKOWSKI P., KOSIBA P., RYBACKI M., SOCHA M. & OGIELSKA M. 2013. Genome dosage effect and colouration features in hybridogenetic water frogs of the Pelophylax esculentus complex. Amphibia-Reptilia 34: 493–504.
KOŁTOWSKA M. 2012. Herpetofauna Wzgórz Strzelińskich i okolic w latach 2007-2008. Przyroda Sudetów 15: 113–134.
KRIZMANIĆ I. I. 2008. Water frogs (Rana esculenta complex) in Serbia – morphological data. Archives of Biological Science Belgrade 60: 449–457.
LORENC M. W. & MAZUREK S. 2010. Wybrane, nowe propozycje atrakcji geoturystycznych z Dolnego Śląska. Geoturystyka 22-23: 3–18.
MAJGIER L., BADERA J. & RAHMONOV O. 2010. Kamieniołomy w województwie śląskim jako obiekty turystyczno-rekreacyjne na terenach uprzemysłowionych. Problemy Ekologii Krajobrazu 27: 267–275.
MAJTYKA T., GÓRAJEWSKA J., KORDAS J. & OGIELSKA M. 2010. Herpetofauna Ślężańskiego Parku Krajobrazowego i okolic. Przyroda Sudetów 13: 193–202.
ONG’OA D. O., NG’ENDO R. N., MUYA S. M., NYOIKE M. M., MALOMZ P. K. & OSIEMO Z. L. 2013. Diversity and abundance patterns of amphibians in rehabilitated quarries of Bamburi near Mombasa (Kenya). Transylvanian Review of Systematical and Ecological Research 15: 61–72.
STARZYK N. & DURAK R. 2007. Nowe stanowisko żaby dalmatyńskiej Rana dalmatina Bonaparte w południowowschodniej Polsce. Przegląd Zoologiczny 51: 51–55.
WIRGA M. & MAJTYKA T. 2013. Records of the Common Wall Lizard Podarcis muralis (Laurenti, 1768) (Squamata: Lacertidae) from Poland. Herpetology Notes 6: 421–423.
ZHELEV Zh., ARNAUDOV At. & BOYADZHIEV P. 2014. Colour polymorphism, sex ratio and age structure in the populations of Pelophylax ridibundus and Pseudepidalea viridis (Amphibia: Anura) from anthropogenically polluted biotopes in southern Bulgaria and their usage as Bioindicators. Trakia Journal of Sciences 1: 1–12.