Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 87 z. 1 (2015)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

Badania nad przemarzaniem gruntu i wieloletnią zmarzliną w Tatrach prowadzone są od około 70 lat. Pierwsze prace dotyczyły występowania gruntów strukturalnych i pomiarów głębokości przemarzania gruntów. W latach 1990. rozpoczął się nowy etap badań z zastosowaniem nowoczesnych metod geofizycznych i klimatologicznych, których głównym celembyła detekcja wieloletniej zmarzliny i określenie jej klimatycznych i topograficznych uwarunkowań. W artykule omówiono najważniejsze wyniki badań nad przemarzaniem gruntu i wieloletnią zmarzliną w polskiej części Tatr.

References:

1. Baranowski J., Kędzia S., Rączkowska Z., 2004, Soil freezing and its relation to slow soil movements on Alpine slopes (of the Tatra Mountains, Poland), Analele Universitatii de Vest din Timisoara. Geografie, 14, s.169-179.
2. Baranowski J., Kędzia S., Rączkowska Z., 2005, Badania przemieszczania gruntu i przemieszczania pokryw w otoczeniu Hali Gąsienicowej, [w:] K. Krzemień, J. Trepińska, A. Bokwa (red.), Rola stacji terenowych w badaniach geograficznych, IGiGP UJ, Kraków, s. 251-261.
3. Ciepły M., 2011, Dynamika i przyczyny ruchu formy gruzowej w Świstówce Rostockiej, [w:] R. Machowski, M.A. Rzętała (red.), Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko, Studenckie Koło Naukowe Geografów UŚ, Wydział Nauk o Ziemi UŚ, Sosnowiec.
4. Czudek T., 1986, Pleistocenni permafrost na uzemi Československa, Geograficky Časopis, 38, 2-3, s. 245-252.
5. Dec J., Dobiński W., 1997, Preliminary results of a seismic refraction survey on Hruby Piarg in the Five Polish Lake Valley, Tatra Mountains, Southern Poland, [w:] Wyprawy Geograficzne na Spitsbergen, UMCS Lublin, s. 69-76.
6. Dec J., Dobiński W., 1998, Wyniki refrakcyjnych badań sejsmicznych na Hrubym Piargu w Dolinie Pięciu Stawów Polskich w Tatrach, [w:] A. Kotarba (red.), Z badań fizycznogeograficznych w Tatrach, III, Dokumentacja Geograficzna, 12, s. 59-67.
7. Dobiński W., 1996, Problem występowania wyspowej zmarzliny w Dolinie Pięciu Stawów Polskich i okolicy w świetle pomiarów temperatury u spodu zimowej pokrywy śnieżnej (BTS), Geographia. Studia et Dissertationess, 20, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 1552, s. 15-22.
8. Dobiński W., 1996, Występowanie zmarzliny w alpejskim piętrze Tatr Wysokich w świetle badań geofizycznych i analiz klimatycznych, [w:] A. Kotarba (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 140-143.
9. Dobiński W., 1996, Poszukiwanie zmarzliny w Tatrach z zastosowaniem metod geofizycznych i analizy klimatycznej, [w:] Osady i formy czwartorzędowe współczesnego i plejstoceńskiego zlodowacenia półkuli północnej – sympozjum. Poznań 17-18.10.1996, streszcz. referatów, Poznań, s. 16-17.
10. Dobiński W., 1997, Warunki występowania zmarzliny w alpejskim piętrze Tatr Wysokich, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec, maszynopis.
11. Dobiński W., 1997, Rozmieszczenie zmarzliny w Tatrach Wysokich w oparciu o wskaźniki tajania i zamrozu, Biuletyn Peryglacjalny, 36, s. 29-45.
12. Dobiński W., 1998a, Problem występowania zmarzliny w Tatrach Wysokich w świetle badań-geofizycznych wykonanych w Dolinie Pięciu Stawów Polskich i Świstówce Rostockiej, [w:] A. Kotarba (red.), Z badań fizycznogeograficznych w Tatrach, III, Dokumentacja Geograficzna, 12, s. 35-58.
13. Dobiński W., 1998, Permafrost Occurence in the Alpinie Zone of the Tatra Mountains, Poland, [w:] A.G. Lewkowicz, M. Allard (red.), Proceedings of the Seventh International Conference on Permafrost, June 23-27, 1998, Yellofknife, Kanada, 57, s. 231-237.
14. Dobiński W., 2004, Wieloletnia zmarzlina w Tatrach: geneza, cechy, ewolucja, Przegląd Geograficzny, 76, 3, s. 327-343.
15. Dobiński W., 2004, Granica występowania wieloletniej zmarzliny w Tatrach, Czasopismo Geograficzne, 75, 1-2, s. 123-132.
16. Dobiński W., 2006, Występowanie wieloletniej zmarzliny w Karpatach i Bałkanach na podstawie wskaźników tajania i zamrozu, [w:] A. Kotarba, W. Borowiec (red.), Tatrzański Park Narodowy na tle innych górskich terenów chronionych. T. 1. Nauki o Ziemi, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 23-27.
17. Dobiński W., 2011, Wieloletnia zmarzlina w wybranych obszarach Tatr, Gór Skandynawskich i Spitsbergenu w świetle kompleksowych badań geofizycznych i analiz klimatologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
18. Dobiński W., Gądek B., Żogała B., 1996a, Wyniki badań geoelektrycznych w Tatrach Wysokich, [w:] A. Kotarba (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 144-147.
19. Dobiński W., Gądek B., Żogała B., 1996b, Wyniki geoelektrycznych badań osadów czwartorzędowych w piętrze alpejskim Tatr Wysokich, Przegląd Geologiczny, 44, 3, s. 259-261.
20. Dobiński W., Żogała B., Wzientek K., Litwin L., 2008, Results of geophysical surveys on Kasprowy Wierch, the Tatra Mountains, Poland, [w:] C. Hauck, C. Kneisel (red.), Applied Geophysics in Periglacial Environments, Cambridge University Press, Cambridge, s. 126-136.
21. Gądek B., 2012, Debris slopes ventilation in the periglacial zone of the Tatra Mountains (Poland and Slovakia): The indicators, Cold Regions Science and Technology, 74-75, s. 1-10.
22. Gądek B., Grabiec M., Kędzia S., 2013, Rzeźba i wybrane elementy klimatu najwyżej położonych cyrków polodowcowych na przykładzie Koziej Dolinki, [w]: Z. Rączkowska, A. Kotarba (red.), Dolina Suchej Wody w Tatrach. Środowisko i jego współczesne przemiany, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 239, s. 49-66.
23. Gądek B., Kędzia S., 2006, Reżim termiczny gruntu u spodu pokrywy śnieżnej w strefie wieloletniej zmarzliny w Tatrach, [w:] A. Kotarba, W. Borowiec (red.), Tatrzański Park Narodowy na tle innych górskich terenów chronionych, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 109-115.
24. Gądek B., Kędzia S., 2007, Metamorphosis of snow cover in the zone of sporadic permafrost occurrence in Tatra Mountains, Poland, [w:] International Symposium on Snow Science, 3-7 September 2007, Moscow, Russia, International Glaciological Society, Moscow, s. 38.
25. Gądek B., Kędzia S., 2008, Winter ground surface temperature regimes in the zone of sporadic discontinuous permafrost, Tatra Mountains (Poland and Slovakia), Permafrost and Periglacial Process, 19, s. 315-321.
26. Gądek B., Kędzia S., 2009, Problem detekcji wieloletniej zmarzliny na podstawie temperatury u spągu zimowej pokrywy śnieżnej na przykładzie Tatr, Przegląd Geograficzny, 81, 1, s. 75-91.
27. Gądek B., Leszkiewicz J., 2010, Influence of snow cover on ground surface temperature in the zone of sporadic permafrost, Tatra Mountains, Poland and Slovakia, Cold Regions Science and Technology, 60, s. 205-211.
28. Gądek B., Leszkiewicz J., 2012, Impact of climate warming on the ground surface temperature in the sporadic permafrost zone of the Tatra Mountains, Poland and Slovakia, Cold Regions Science and Technology, 79-80, s. 75-83.
29. Gerlach T., 1971, Contribution a la connaissance du developpement actuel des buttes gazonnees (thufurs) dans les Tatras Polonaises, Processus periglaciaires etudies sur le terrain, Symposium International de Geomorphologie Liege-Caen 1-9 juillet 1971, Union Geographique Internationale, s. 57-74.
30. Gryczmański M., Dobiński W., Salamak M., 2004, Ekspertyza geotechniczna dla potrzeb przebudowy kolei linowej na Kasprowy Wierch (odcinek Myślenickie Turnie–Kasprowy Wierch), Gliwice, ISPiK (niepublikowane).
31. Haeberli W., Patzelt G., 1982, Permafrostkartierung im gebiet Der Hochebenkar- Blockgletscher, Obergurgl, Ötztaler Alpen, Zeitschrift für Gletscherkunde und Glazialgeologie, 18, 2, s. 127-150.
32. Haeberli W., 1985, Creep of mountain permafrost: Internal structure and flow of Alpine rock glaciers, Mitteilungen der VWHG/ETH, Zurich, 77.
33. Harris Ch., Arenson L.U., Christiansen H.H., Etzelmüller B., Frauenfelder R., Gruber S., Haeberli W., Hauck Ch., Hölzle M., Humlum O., Isaksen K., Kääb A., Kern-Lütschg M.A., Lehning M., Matsuoka N., Muton J.B., Nötzli J., Philips M., Ross N., Seppälä M., Springman S.M., Vonder Moll D., 2009, Permafrost and climate in Europe: Monitoring and modelling thermal, geomorphological and geotechnical responsem, Earth-Science Reviews, 92, s. 117-171.
34. Harris S.A., 1981, Distribution of zonal permafrost landforms with freezing and thawing indices, Biuletyn Peryglacjalny, 29, s. 163-182.
35. Hess M., 1963, Problems of the Perinival Climate in the Tatra Mountains, Bulletin de L`academie Polonaise des Sciences, Serie des geologiques et geographiques, 1, 4, s. 247-251.
36. Jahn A., 1950, Gleby strukturalne w polskiej części Tatr, Przegląd Geograficzny, 22, s. 121-139.
37. Jahn A., 1958, Mikrorelief peryglacjalny Tatr i Babiej Góry, Biuletyn Peryglacjalny, 6, s. 57-80.
38. Jahn A., 1970, Najniższe stanowisko czynnych gruntów strukturalnych w Tatrach i problem dolnej granicy występowania zjawisk peryglacjalnych w górach, Acta Geographica Lodziensia, 24, s. 217-224.
39. Kędzia S., 2004, Klimatyczne i topograficzne uwarunkowania występowania wieloletniej zmarzliny w Tatrach Wysokich (na przykładzie Koziej Dolinki), Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, maszynopis.
40. Kędzia S., 2006, Winter thermal regime of ground in the Kozia Dolinka valley (Polish High Tatra Mts.), [w:] I. Smolova (red.), Geomorfologice vyzkumy w roce 2006, Vydavatelstvi Univerzita Palackeho, Olomouc, s. 100-103.
41. Kędzia S., 2014, Are there any active rock glaciers in the Tatra Mountains?, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica (w druku).
42. Kędzia S., Mościcki J., 2000, The multiannual permafrost occurence in the High Tatra Mountains Kozia Valley. Case study, [w:] D. Balteanu, M. Ielenicz, N. Popescu (red.), Geomorphology of the Carpatho-Balcan Region. Proceedings of the Carpatho-Balcan Conference, Baile Herculane, Orsova, Drobeta Turnu Severin, Romania, October 11-17, 1998, Editura Corint, Bucuresti, s. 100-106.
43. Kędzia S., Mościcki J., Wróbel A., 1998, Studies on the occurrence of permafrost in Kozia Valley (The High Tatra Mts), [w:] J. Repelewska-Pękalowa (red.), Relief, Quaternary palaeogeography and changes of the polar environment. Polar session. IV Conference of Polish Geomorpologists, Lublin, 3-6 June 1998, Spitsbergen Geographical Expeditions, Maria Curie-Skłodowska University Press, Lublin, s. 51-57.
44. Kłapa M., 1963, Prace Stacji Badawczej Instytutu Geografii PAN na Hali Gąsienicowej w latach 1960 i 1961, Przegląd Geograficzny, 35, 2, s. 221-237.
45. Kłapa M., 1966, Prace Stacji Badawczej Instytutu Geografii PAN na Hali Gąsienicowej w latach 1962-1964, Przegląd Geograficzny, 38, 2, s. 253-268.
46. Kotarba A., 1988, Fossil rock glaciers In the polish Tatra Mountains: origin and age, [w:] M. Pécsi, L. Starkel (red.), Paleogeography of Carpathian Regions, Geographical Research Institute Hungarian Academy of Sciences, 47, s. 161-169.
47. Kotyrba A., Siwek S., Braszczak A., 2004, Studium badawczo-rozwojowe zastosowania metody georadarowej do oceny warunków geotechnicznych posadowienia obiektów budowlanych kolei linowej na Kasprowy Wierch, Główny Instytut Górnictwa, Katowice, maszynopis.
48. Lamparski P., Kędzia S., 2007, Permafrost occurence in Kozia Dolinka (High Tatra Mountains) in light of ground penetrating radar investigations, Geomorphologia Slovaca et Bohemica, 7, 1, s. 82-88.
49. Mościcki W.J., 2008, Temperature regime on northen slopes of Hala Gąsienicowa in the Polish Tatra Mountains and its relationship to permafrost, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 42, s. 23-40.
50. Mościcki W.J., 2010, Temperatura na NE stoku Świnicy i w Koziej Dolince w Tatrach w okresie 2007-2009, [w:] A. Kotarba (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, TPN, PTPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 95-102.
51. Mościcki W.J., 2011, The use of the DC Resistivity Sounding in high mountains areas – example from periglacial zone of the Sucha Woda Valley (Tatra Mts., Poland), Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 45, s. 107-120.
52. Mościcki J.W., Kędzia S., 2000, Comments and observations on the application of resistivity sounding in the research of permafrost, Biuletyn Peryglacjalny, 39, s. 69-81.
53. Mościcki J.W., Kędzia S., 2001, Investigation of mountain permafrost in the Kozia Dolinka valley, Tatra Mountains, Poland, Norsk Geografisk Tidsskrkrift, 55, s. 235-240.
54. Mościcki J.W., Kędzia S., 2002, Wieloletnia zmarzlina w Koziej Dolince, [w:] W. Borowiec, A. Kotarba, A. Kownacki, Z. Krzan, Z. Mirek (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr, Wydawnictwo Instytutu Botaniki PAN, Kraków-Zakopane, s. 67-69.
55. Oleksynowa K., Skiba S., 1976, Geochemical characterization of a polygonal soil on the flattening of Krzyżne Pass in the Tatra Mts., Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 10, s. 27-47.
56. Oleksynowa K., Skiba S., 1977, Charakterystyka niektórych gleb kriogenicznych w Tatrach, Roczniki Gleboznawcze, 28, s. 293-311.
57. Ostrowski Ł., 2002, Próba określenia dynamiki form gruzowych w wybranych dolinach Tatr Wysokich, Archiwum Katedry Geomorfologii, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec (maszynopis).
58. Pulina M., 1968, Gleby poligonalne w Jaskini Czarnej (Tatry Zachodnie), Speleologia, 3, 2, s. 99-102.
59. Pulinowa M.Z., Pulina M., 1972, Phénomènes cryogènes dans les grottes et gouffres des Tatras, Biuletyn Peryglacjalny, 21, s. 201-235.
60. Siarzewski W., 1996, Jaskinie lodowe w Tatrach Polskich, [w:] A. Kotarba (red.), Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, TPN, Polskie TPNoZ, Zakopane-Kraków, s. 98-101.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

87

Issue:

1

Start page:

53

End page:

69

Detailed Resource Type:

Article

Format:

File size 2,3 MB ; application/pdf

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:53533 ; 0033-2143 ; 10.7163/PrzG.2015.1.3

Source:

CBGiOS. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY-NC 3.0 PL license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY-NC 3.0 PL] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY-NC 3.0 PL license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Geography and Spatial Organization of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Central Library of Geography and Environmental Protection. Institute of Geography and Spatial Organization PAS

Projects co-financed by:

Programme Innovative Economy, 2010-2014, Priority Axis 2. R&D infrastructure ; European Union. European Regional Development Fund

Access:

Open