Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej T. 49 z. 2 (2014)
Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
s. 5-21 ; Streszcz. ang., ros.
Majątek ziemski Kałnoberże, położony około 12 kilometrów od Kiejdan w guberni kowieńskiej, był własnością hrabiego Edwarda Czapskiego i został skonfiskowany po powstaniu styczniowym. Od 1869 r. należał do rodziny Stołypinów, a od 1889 r. do Piotra Stołypina, zajmującego wówczas stanowisko уездного предводителья дворянства, czyli marszałka szlachty powiatu kowieńskiego. Według wspomnień Marii Bock, najstarszej córki Piotra Stołypina, majątek ten został wygrany w karty przez jej dziadka, generała Arkadiusza Stołypina. Natomiast polscy ziemianie, sąsiedzi Kałnoberży, twierdzą w swoich wspomnieniach, że ojciec Piotra Stołypina otrzymał go jako nagrodę za udział w stłumieniu powstania na Litwie i późniejszą działalność rusyfikacyjną. Autor, wykorzystując nieznane, odkryte przez siebie materiały archiwalne, potwierdza tezę o wygraniu majątku w karty i szczegółowo przedstawia okoliczności związane z przejęciem Kałnoberży przez generała Arkadiusza Stołypina.
1. Kauno Apskrities Archyvas, Kaunas [dalej: KAA], Ф. И–78 (Ковенская палата Уголовного и гражданского суда), оп. 1, д. 1453 (О вводе во владение тайного советника Аркадия Столыпина имением Калноберже, 13 марта 1874 г.).
2. KAA, Ф. И–78 (Ковенская палата Уголовного и гражданского суда), оп. 1, д. 1440 (О вводе во владение тайного советника Аркадия Столыпина имением Игнацегороды, 7–12 марта 1874 г.).
3. Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas, Vilnius [dalej: LVIA], Ф. 525 (Управление Земледелия и Государственных Имуществ в Виленской и Ковенской губерни), оп. 18, д. 102 (Дело о передаче в казну конфискованного у графа Чапского имения Калноберже, Ковенского уезда и о передаче его в аренду. Имеется инвентарное описание имения 1863 г., л. 1–1240).
4. LVIA, Ф. 378 (Канцелярия виленского, ковенского и гродненского генерал–губернатора), оп. 216, д. 397.
5. Meysztowicz A., Kowieńskie Towarzystwo Rolnicze w latach 1900–1904, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 15555.
6. Липинский И. М., Некоторые данные для изучения ковенской губерни в статистическом отношении, [w:] Памятная книжка ковенской губернии на 1889 год, Ковна 1888.
7. Памятная книжка Ковенской губерни на 1880 год, Ковна 1879.
8. Полное Собрание Законов Российской Империи, Собрание второе, Т. XL, 1865, No 41957; Т.XLII, No 42328 а.
9. Бок М., П. А. Столыпин. Воспоминания о моем отце, [w:] Российские судьбы. Жизнеописания, факты и гипотезы, портреты и документы в 30 книгах. Издатель К. В. Крепов, Москва 1998.
10. Jałowiecki M., Na skraju Imperium, Warszawa 2000.
11. Meysztowicz A., Wspomnienia i refleksje o Stołypinie, „Kurier Wileński” z 20 IX 1911.
12. Meysztowicz W., Poszło z dymem, Gawędy o czasach i ludziach, Warszawa 1989.
13. Skirmunt, K. Moje wspomnienia 1866–1945. Wstęp i opracowanie Ewa Orloff, Andrzej Paster-nak, Rzeszów 1977.
14. Stołypin A., Cesarstwo i wygnanie. Przed i po roku 1917. Pamiętniki. Przy współpracy Dymitra Stołypina, Warszawa 1998.
15. Столыпин A. А., Записки драгунского офицера. Дневники 1919–1920 годов, [w:] И. П. Романовский, Письма 1917–1920 годов, Москва–Брюссель 2011.
16. Петр Аркадьевич Столыпин, Энциклопедия, Москва 2011.
17. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, Warszawa 1882, t.IV, Warszawa 1883.
18. Bazylow L., Ostatnie lata Rosji carskiej. Rządy Stołypina, Warszawa 1972.
19. Бородин А. П., Столыпин. Реформы во имя России, Москва 2004.
20. Черепица В. Н., П. А. Столыпин (1862–1911) – гродненский губернатор и великий реформатор России,[w:] История Гродненщины XIX столетия в событиях и лицах (исследования, документы, комментари), Гродно 2003, с. 6–47.
21. Федоров Б. Г., Петр Столыпин: „Я верю в Россию”. Биография П. А. Столыпина, Т. I, С. Петербург 2002.
22. Jurkowski R., „I Left Quite a Few Friends There”. Piotr Stolypin and Polish Landowners from the Taken Lands between 1899 and 1911, [in:] Russia: of the Tsars, of the Bolsheviks, of the new times, Edited by Jan Malicki, Centre for East European Studies University of Warsaw, War-saw 2012, p. 43–44.
23. Jurkowski R., Tsarist Russia – Bolshevik Russia – contemporary Russia. Special session with the ceremony of conferring the title of doctor honoris causa of the University of Warsaw to profesor Richard Pipes. Warsaw 29–30 June 2010, „Echa Przeszłości” („Echoes of the Past”), R. XII, 2010, p. 211–217.
24. Jurkowski R., Ziemiaństwo polskie Kresów Północno–Wschodnich 1864–1904, Działalność społeczno–gospodarcza, Warszawa 2001.
25. Nieścioruk J., Piotr Stołypin. Życie i działalność polityczna, Lublin 2007.
26. Панютич В. П., Социально–экономическое развитие белоруской деревни в 1861–1900 гг., Минск 1990.
27. Сидоровин Г. П., Петр Аркадьевич Столыпин. Жизнь за отечество, Москва 2007.
28. Верность и в жизни и в смерти, „Обзор”, 6 II 2014.
29. Зырянов П. Н., Петр Столыпин. Политический портрет, Москва 1992.
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
oai:rcin.org.pl:52301 ; 1230-5057
IH PAN, sygn. A.453/49/2 Podr. ; IH PAN, sygn. A.454/49/2 ; kliknij tutaj, żeby przejść
Prawa zastrzeżone - dostęp nieograniczony
Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
Biblioteka Instytutu Historii PAN
22 wrz 2023
10 mar 2015
1391
https://rcin.org.pl./publication/71623
Epsztein, Tadeusz (1959– )
Karp, Sławomir
Jurkowski, Roman Stanisław (1956– )
Jurkowski, Roman Stanisław (1956– )
Jurkowski, Roman Stanisław (1956– )
Jurkowski, Roman Stanisław (1956– )
Jurkowski, Roman Stanisław (1956– ) Kuk, Leszek (1951– )
Orzelska-Stączek, Agnieszka Epsztein, Tadeusz (1959– ) Jurkowski, Roman Stanisław (1956– )