Problem ubóstwa i wykluczenia społecznego w krajach Unii Europejskiej w kontekście zrównoważonego rozwoju

Kalinowski, Sławomir

doi:doi:10.53098/wir032018/04

Download

Title: Problem ubóstwa i wykluczenia społecznego w krajach Unii Europejskiej w kontekście zrównoważonego rozwoju

Abstract:

W artykule poruszono problem ryzyka ubóstwa i wykluczenia społecznego w kontekście zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich. Materiały empiryczne zawarte w artykule pochodzą z badań cząstkowych EU-SILC (Europejskie badanie warunków życia ludności). Stanowią one punkt odniesienia dla porównania statystyk dotyczących dystrybucji dochodów i integracji społecznej w Unii Europejskiej. Za jeden z ważniejszych milenijnych celów rozwoju uznano niwelację ubóstwa i przeciwdziałanie marginalizacji społecznej. Z badań wynika, że co czwarty mieszkaniec obszarów wiejskich w UE jest zagrożony ubóstwem lub marginalizacją społeczną. W największym stopniu marginalizacją lub/i ubóstwem zagrożeni są mieszkańcy obszarów wiejskich w Bułgarii (54,8%) i Rumunii (50,8%), ale także w Polsce i na Litwie poziom ten przekracza średnią unijną (odpowiednio o 4,5 p.p. oraz 9,2 p.p.). Na drugim biegunie wykluczenia są Holandia i Czechy z poziomem ryzyka na poziomie 12,8%. Czynnikiem konstytuującym bezpieczeństwo ekonomiczne gospodarstwa domowego, a w efekcie poczucie pewności, są dochody. Ich wielkość wpływa na poziom ubóstwa obiektywnego mierzonego metodą parametryczną. W UE przyjmuje się, że zagrożone ubóstwem są osoby, których dochody nie przekraczają 60% mediany dochodów w danym kraju. Tym samym niemal co piąty mieszkaniec wsi w UE jest zagrożony ubóstwem. Ubóstwo i wykluczenie społeczne są zjawiskami wielowymiarowymi. Powodują niezaspokojenie potrzeb na wielu płaszczyznach – ochrony zdrowia, edukacji, warunków mieszkaniowych, kultury i czasu wolnego. Brak odpowiednich dochodów powoduje pewnego rodzaju sprzężenia zwrotne i jest zarówno przyczyną, jak i konsekwencją deprywacji potrzeb, a także sprzyja niezrównoważonemu rozwojowi obszarów wiejskich.

References:

Armendariz B., Morduch J. (2010). The Economics of Microfinance. Cambridge, Massachusetts, London: MIT Press.
Bearth T., Beck R.M., Döbel R. (2014). Communicative Sustainability: Negotiating the Future from the Periphery. Berlin: Lit Verlag.
Borowy I. (2013). The Brundtland Commission: Sustainable development as health issue. Michael, 10, 198–208.
Churski P. (2011). Wyzwania polityki spójności a Strategia Europa 2020. W: K. Marciniak, K. Sikora, D. Sokołowski (red.). Koncepcje i problemy badawcze geografii (s. 493–512). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy.
Daly M., Rake K. (2003). Gender and the Welfare State: Care, Work and Welfare in Europe and the USA. Cambridge: Polity Press.
Dernbach J.C. (1998). Sustainable development as a framework for national governance. Case Western Reserve Law Review, 49, 1–103.
Dernbach J.C. (2003). Achieving sustainable development: The centrality and multiple facets of integrated decision-making. Indiana Journal of Global Legal Studies, 10, 247–285.
Dz.U. 2011 r., nr 234, poz. 1386. Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o współpracy rozwojowej.
European Commission – Press release: New survey shows highest support for development aid amongst EU citizens in 6 years, Brussels, 29.02.2016, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-428_en.htm.
Golinowska S. (1997). Badania nad ubóstwem. Założenia i metoda. W: S. Golinowska (red.). Polska bieda II. Kryteria. Ocena. Przeciwdziałanie (s. 19–29). Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
GUS (2011). Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski. Katowice: Urząd Statystyczny w Katowicach.
Huber E., Stephens J.D., Bradley D., Moller S., Nielsen F. (2009). The politics of women’s economic independence. Social politics: International Studies in gender, state and society, 16 (1), 1–39.
Kabaj M., Danecka M. (2005). Bezrobocie i pomoc społeczna. W: M. Jarosz (red.). Wygrani i przegrani polskiej transformacji (s. 114–140). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Kalinowski S. (2014). Pewni niepewności. W: Z. Galor, B. Goryńska-Bittner, S. Kalinowski (red.). Życie na skraju – marginesy społeczne wielkiego miasta (s. 3 87–404). Bielefeld: Societas Pars Mundi.
Kalinowski S. (2015). Poziom życia ludności wiejskiej o niepewnych dochodach. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Komunikat Komisji Europejskiej, Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, KOM(2010) 2020, Bruksela, 3.03.2010.
Lewis J., Campbell M. (2008). UK work/family policies and gender equality. Social Politics, 14 (1), 4–30.
Lister R. (2007). Bieda (tłum. A. Stanaszek). Warszawa: Sic!
Makarewicz-Marcinkiewicz A. (2015). Nierówności społeczne na drodze do zrównoważonego rozwoju: Problemy polityki społecznej i gospodarczej. Toruń: Adam Marszałek.
Milanovic B. (2009). Global inequality and the global inequality extraction ratio: The story of the past two centuries. Policy Research Working Paper, 5044. Washington D.C.: World Bank.
Molle W. (2015). Cohesion and growth: Is the European Union system fit to face the challenges beyond 2020? W: E. Latoszek, M. Proczek, A. Kłos, M. Pachocka, E. Osuch-Rak (red.). Facing the challenges in the European Union re-thinking EU education and research for smart and inclusive growth (EuInteg) (s. 239–256). Warszawa: PECSA.
Neumayer E. (2011). Sustainability and inequality in human development. Human Development Research Paper, UNDP, 4.
Ortiz I., Cummnis M. (2011). Global inequality: Beyond the bottom billion. A rapid review of income distribution in 141 countries. New York: UNICEF Policy and Practice.
Prus P., Marszewska A. (2009). Prospects for sustainable development of Bytoń commune in its inhabitants’ opinion. Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 11 (4), 267–271.
Prus P., Mejszelis M. (2003). Sustainable development of agriculture in the light of the theory of innovations’ diffusion and adaptation. Zeszyty Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 5 (4), 249–253.
Przegląd strategii UE dotyczącej trwałego rozwoju (EU SDS) – Odnowiona strategia. Rada UE, 10917/06, Bruksela 26.06.2006.
Sałustowicz P. (2014). Bieda, marginalizacja i wykluczenie społeczne. W: Z. Galor, B. Goryńska-Bittner, S. Kalinowski (red.). Życie na skraju – marginesy społeczne wielkiego miasta (s. 47–64). Bielefeld: Societas Pars Mundi.
Stanny M., Czarnecki A. (2011). Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Zielonych Płuc Polski: Próba analizy empirycznej. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, PAN.
Stier H., Mandel H. (2003). Inequality in the family: The Institutional aspects of wives’ earning dependency. Paper prepared for presentation at the ISA Research Committee on Social Stratification (RC28) meeting, 2003, Tokyo.
Szlachta J. (2012). Strategia Europa 2020 a europejska polityka spójności po 2013 roku. Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, 88, 231–253.
Szumlewicz P. (2011). Ubóstwo kobiet w Polsce po 1989 roku. Problemy Polityki Społecznej, 15, 65–82.
UN General Assembly, Resolution 42/186, Environmental Perspective to the Year 2000 and Beyond, 11.10.1987, 2, http://www.un.org/documents/ga/res/42/a42r186.htm [dostęp: 26.05.2017].
Ward C., Dale A., Joshi H. (1996). Income dependency within couples. W: L. Morris, E.S. Lyon (red.). Gender relations in public and private (s. 95–120). Basingstoke: Macmillan.
World Commission on Environment and Development (WCED) 1987. Our common future. Oxford: Oxford University Press.
Zawalińska K. (2009). Instruments and effects of European Union support for regional rural development in Poland. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.